Џовани Кеслер е италијански обвинител кој работи во канцеларијата на познатиот сицилијански обвинител Паоло Борсалино во 1995 година. Во 1998-1999 година беше назначен за заменик-шеф на Мисијата за верификација на Косово на ОБСЕ во Приштина, задолжен за прашањата на полицијата и правдата. Во 2001-2006 година беше избран во италијанскиот парламент како независен пратеник. Во 2003 година, претседавачот на ОБСЕ, холандскиот министер за надворешни работи Јап де Хоп Шефер, го назначи Кеслер за свој специјален претставник за парламентарните избори во Ерменија. Од 2011 до 2017 година, е поставен за генерален директор на ОЛАФ, канцеларијата за борба против измами на Европската унија (од 2021 година ова тело прерасна во Европско обвинителство предводено од романската обвинителка Лаура Кувеши). Во 2017-2021 година, тој беше назначен од ЕУ за член на Меѓународниот советодавен одбор за антикорупција во Украина (IACAB), пишува „Вистиномер“.
Пишува: Горан Лефков
Како ја гледате состојбата на дезинформации во месеците и неделите пред и сега за време на руската инвазија на Украина? Дали е тоа она што го очекувавте кога американските разузнавачки агенции почнаа да известуваат за можната инвазија или очекувавте нешто поинаку? Можеби поагресивна употреба на дезинформации?
Ова е класична дезинформација, но всушност ова е начин да се направи војна. Дезинформациите не се од пред неколку недели или месеци. Дезинформациите и пропагандата се шират одамна и Русите се извонредни во тоа, најдобри во светот. Имаат посветени структури, имаат моќни алатки и финансиски средства, да креираат и да ги пренесуваат своите ставови. Ова е пропаганда, бидејќи содржи лажни информации. Тоа го правеше Русија со години. Нешто интересно и ново е начинот на кој тие ја користат војската и нивната пропаганда за војна. Војната не започна пред една недела. Војната започна неколку месеци пред тоа, кога 150.000 руски војници беа распоредени на границата со Украина. Интересно беше што нивниот портал за лажни вести ги емитуваше војниците (според руските закони е строго забрането н.з.). Тоа беше начин да се изврши неверојатен притисок врз Украина од страна на руската пропаганда. Прво имаат намера да ги прикажат институциите на Украина како многу слаби, на крајот испадна дека не се слаби, намерата им беше да ја пуштат Украина да пропадне, само со прикажување и емитување пропаганда. Војната во Украина започна во оној момент кога тие почнаа да ја емитуваат својата пропаганда. Сакаа само со пропаганда да ја уништат Украина без ниту еден испукан куршум. Тоа го прават современите пропагандни медиуми.
Дали гледате разлики во практиките и опсегот на војување со дезинформации во Кремљ, за време на револуцијата на Мајдан во Киев, анексијата на Крим и сега?
Во тој момент 2014 година, намерата на руската пропаганда беше да се покаже дека Мајдан е финансиран од САД. Тие рекоа дека падот на Јанукович бил финансиран од САД. Иако вистината беше дека тоа е вистинско народно и спонтано движење, што настана последниот ден кога Јанукович одлучи да не го потпише договорот за приклучување на Украина во ЕУ.
Што се однесува до сегашната пропаганда во Русија, за тоа што прават Русите во Украина: За дезинформациите, тоа не е војна, туку воена операција. Ако кажете дека во Украина е војна, ризикувате до 15 години затвор. Тоа е закон неодамна усвоен во рускиот парламент (Дума). Дезинформациите сега се насочени кон руските граѓани. Тие не смеат да знаат што се случува.
Друга е целта на руската пропаганда во периодот на Мајдан во 2014 година и сега. Со оваа пропаганда, Путин ја нурнува својата диктатура дотаму да создаде дури и своја историја и своја реалност.
Што мислите во врска со одговорот на ЕУ кога станува збор за борбата против руската пропаганда сега и какви мерки и чекори сметате дека треба да преземе ЕУ за да ги ублажи ефектите од дезинформациите во Кремљ?
Сега во Русија нема слободни медиуми, па ние како демократски земји не сакаме да го сториме истото. Она што беше воспоставено од Европската Унија пред одредено време е задоцнето, а тоа е борбата против дезинформациите и борбата против лажните вести. Моделот е да се разоткријат лажните вести и да се прикажат фактите. Друго што треба да се направи е да се истражи и да ѝ се изложи на јавноста руското финансирање на креаторите на лажни вести. Исто така, како дел од дезинформациите што треба да се следат се политичките партии и движења кои се поврзани со Русија и руските финансии. Руската пропаганда ги финансира и народните движења, екстремистите, само тие треба да бидат ориентирани против ЕУ и НАТО.
Додека работевте со Русите на вашите претходни должности, можете ли да ни кажете повеќе за нивните техники и начини да ги избегнат / негираат / спротивстават обвинувањата за дезинформации и пропаганда?
Во Украина, Русите го користат нивниот ТВ канал што се емитува во цела Украина. Граѓаните на Украина го знаат рускиот јазик, па на Русите им беше лесно да ја „продадат“ својата пропаганда, особено во селата. Во останатиот дел од светот користат претежно интернет, создавајќи лажни акаунти. Главната причина што Путин ја нападна Украина и ја започна војната беше тоа што Русија е во опасност доколку НАТО се прошири на територијата на Украина. Украина дури одби да влезе во НАТО. На Украина ѝ беше дури посочено да не аплицира за влез во НАТО. Знаејќи дека тоа не е вистина и дека не може да го промовира како вистина, Путин рече дека Украина е историска грешка, којашто е создадена во комунизмот, што се разбира, не е точно.
Дали очекувате поорганизирани или посилни пропагандни активности од страна на Кремљ додека инвазијата се одолговлекува и/или во периодот по инвазијата? Како Кремљ ќе ги организира своите пропагандни активности на различни географски позиции – меѓународно, домашно и во Украина?
Путин не може да изјави дека ја изгубил војната. Така тој со сила ќе ја добие оваа војна. Што се случувало на теренот, не е целосно јасно. Може да инсталира марионетска влада, но тогаш ќе има герилци. Така, тој мора на крајот да има прогласена победа. Да прогласи дека победиле. Ќе биде тешко за нив. Но, тие ќе го направат тоа. Мораат. Мора да измислат лага и мора многу да вложат во неа. На Русите нема да им биде лесно. Што и да се случи, тие треба да кажат дека победиле. За да се случи тоа, тие можат да создадат и некои лажни настани, познати во историјата како што се причините поради кои Хитлер ја нападнал Полска. Така што, тие ќе произведуваат лажни факти, лажни настани за да ја прогласат победата на Путин и пропагандата во иднина ќе биде сè поголема.
Како меѓународните санкции ќе влијаат на пропагандната и „вестите“ на Кремљ на меѓународно ниво? И што мислите дека Кремљ би можел да направи за нивниот глас да се слушне во странство сега, кога западните земји и пошироката меѓународна заедница ги затворија руските државни медиуми во странство?
Санкциите против Раша Тудеј се само санкции, а не стратегија против дезинформации. Значи ни треба повеќе. Мислам дека ни требаат две работи. Ни треба поголема транспарентност. Транспарентноста е најдобриот начин за борба против дезинформациите. Така, на овој начин, транспарентноста води кон две работи. Прво, демаскирање на вистината и второ, транспарентноста на медиумите водени и финансирани од Русија. Треба да има повеќе новинарски истражувања за да има поголема транспарентност.
Кои се вашите размислувања за дезинформациите од Кремљ на Балканот?
Кога бев на Балканот, пропагандата не беше толку развиена како моќна алатка во рацете на диктатурата, како што е сега. Не знам многу од спецификите на сегашната руска пропаганда, но знам дека Русите на Балканот имаат повеќе врски од останатите делови на Европа. Така што, очекувам да имаат многу добри контакти и многу добар прием во балканските општества, па веројатно тие имаат повеќе можности да ја пренесат својата пропаганда за Балканот отколку во ЕУ.
Што очекувате од руската инвазија во Украина?
Војната нема да заврши како што очекуваа. Мислеа дека дел од населението ќе ги дочека со цвеќе и дека дел од украинската војска нема да се бори против Русите, како што се случи на Крим, но сега не е така. Отпорот на украинскиот народ е многу поголем отколку што очекуваа. Така што, Русите ќе се обидат да направат марионетска влада како во Белорусија. За да го направат тоа, тие треба да го добијат Киев или да го убијат претседателот и највисокото воено раководство во Украина.
Можеби ќе се обидат повторно да го стават Јанукович или некој втор Лукашенко, но војната нема да заврши. Во земјата ќе има герила. Украинците нема да ги прифатат руските инсталации.
Друга опција е да склучи некој квази договор, од кој никој нема да биде задоволен. Уште една опција е Украина да се подели на два дела.
Дали гледате дополнителни инвазии на Путин на Балканот или Балтикот?
Не мислам дека Путин ќе оди и ќе нападне друга земја на Балканот или Балтикот. Само Трансмистрија (регионот на Молдавија) може да се припои кон Русија затоа што во моментов Молдавија нема контрола врз тој регион, кој е населен со луѓе што зборуваат руски. Не мислам дека конфликтот во Украина ќе се префрли и во земјите од НАТО. Ако Путин нападне која било земја на НАТО ќе биде Трета светска војна.
Како го гледате одговорот на ЕУ и западните земји на украинските кризи?
Путин му даде големо внимание на НАТО. НАТО беше на умирање, речиси заборавен, бескорисен. Но НАТО, никогаш не бил поединствен од сега. Исто така, Европската Унија е обединета како никогаш досега. Мислам дека Унгарија и Полска кои беа големи критичари на ЕУ, сега се посолидарни со ЕУ отколку порано. Ова е пропратен ефект на војната на Путин во Украина. Тој сметаше дека ЕУ ќе биде слаба во однос на неговата реакција. ЕУ беше малку бавна и малку доцнеше со реакцијата.
