АЛЕКСАНДАР НИКОЛИЌ ПИСАРЕВ
Ротердам, Виена, Рим, Загреб, Белград… илјадници антиваксери излегоа на улиците да се спротивстават на вакцинација против чумата на 21 век – Короната, и на мерките кои цивилизираниот свет ги воведува за да го ограничи ширењето на оваа болест, и да ја спаси планетата од сè поголем број починати.
Единствениот спас и одбрана од Ковид 19 во овој момент е масовната вакцинација и воведување на мерките на изолација на антиваксерите, односно, воведување на ковид пропусниците за вработените во јавни институции и воведување на мерките со кои ќе се контролира ширењето на болеста. Како пропратна мерка потребна е и енергична борба против лажните вести и ширење на теории на заговор.
Во овој момент во светот до сега со Ковид 19 се заразени повеќе од 217,2 милиони луѓе, а 4,5 милиони луѓе ја загубија битката. Во Европа бројот на заразените се зголемува и повеќето замји меѓу кои Шведска, Германија, Австрија, Холандија, Италија и Грција објавија заострување на мерките на рестрикција и воведување на задолжителни ковид пропусници.
Но, како во овој момент да се спроведат најавените мерки кога кампањата против вакцинација и против лекарите кои се борат со оваа болест еуфорично се засилува, расте движењето на антиваксерите, се засилува антиинтелектуализмот, национализмот и популизмот на десничарските движења, теориите на заговор добиват сè повеке приврзаници и место во медиумите и на социјалните мрежи.
Во контекст на бројните дебати ширум светот, дали задолжителното вакцинирање е спротивно на човековите права, Европскиот суд за човекови права, во неколку случаи пресуди дека задолжителната вакцинација е легална и неопходна во демократските општества.
Кои се тие луѓе, групи и иницијативи кои го водата движењето против вакцинацијата за Ковид и дали нивните барања се само против рестриктивните мерки, или имаат и силна политичка порака. Дали зад нив стоји екстремната десница, антиинтелектуалистите, популистички лидери и неофашизам.
Професорката Ана Чупеска во својот ФБ статус во неколку реченици ги опишува антиваксерите:
Антиваксерството е очигледно псевдоидеолошка сила, но со исклучително снажни мобилизациски капацитети. За жал, глобално се омасовува, а не ретко е поврзана со конзервативизмот (идеолошки): Од повиците на Трамп да се пие доместос, па се до “десните слободари” во Австрија. На сите ним заеднички им е антиинтелектуализмот, или со антиваксерсикиот вординг “проблематичен скиентизам”. Но, што е всушност тоа мили мои, силниот антиинтелектуализам е фактичка и основна референца на протофашизмот (минат, сегашен и иден), да потсетам на линија на Умерто Еко. За жал, први жртви на оваа псевдо идеологија се самите антиваксери, а потоа секако и ние што тоа не сме. Жални времиња, со исплашени луѓенца.
Др. Ивана Башиќ, виш научен соработник во Етнографски нститут на САНУ во Белград, во својот труд „Антиваксери и теоретичари на заговор“ пишува дека има повеќе различни причини за сè поголемата популарност на антиваксерите.
„Антивакциналното движење е поврзано со разни теории на заговор. Популарноста на теориите на заговор може да се објасни на различни начини, но пред сè со страв и примитивни психолошки одбранбени механизми. Србија на пример, има ниско ниво на научна писменост и научните објаснувања се недоволно јасни и премногу напорни за некои групи, тие полесно ќе ги прифатат теориите на заговор, бидејќи јазикот на којшто комуницираат е поприфатлив, се заснова на имагинација и ги активира нашата емоции. Тие главно го имаат истото резиме – некој анонимен центар на моќ или владетел во сенка прави заговор против човештвото. Нему му служат „злобните научници“, а целта на тој заговор е депопулација и целосна контрола врз населението. Тие ја кријат вистината од човештвото, а теоретичарите на заговор се спасители, бунтовничко малцинство кое го поседувааат тајното знаење и вистината, која постепено, често користејќи шифри, им ја откриваат само на „избраните“. Овој наратив лесно ги победува научните гледишта бидејќи им се обраќа на нашите емоции, а емоционалното размислување е нагласено кога сме уплашени“.
Милован Р. Суботиќ од Институт за стратегиски истражувања во Белград и Иван Р. Димитриевќ од Факултет за безбедност во Белград во научен сепарат „Популизмот како генератор на десниот екстремизам“ пишуваат дека популизмот е многу присатен во современиото миг во Европа и дека се создадени силни десно-популистички опозициски партии, што е видливо во Франција, Холандија, Данска, Шведска, Германија, а во некои држави како што се Белгија, Финска, Австрија, партиципираат во власта, а во голем број на држави во Европа популистичките партии се јадро на владата, како во Полска, Унгарија, Чешка и од неодамна во Италија.
Аналогија на случувањата поврзани со протестите против вакцинацијата и воведување на построги мерки за заштитата од Ковид последните денови, отвора црни претчувства, дека оваа идеологија се напојува од нагласениот антиинтелектуализам и антирационализам кој извира од Маин Кампф на Адолф Хитлер.
Кои се главните тези на антиваксерите
„Вирусот воопшто не е толку опасен! Фармацевтската индустрија сака само да заработи на пандемијата! На младите нема да им се случи ништо“!
„Вирусот воопшто не е толку опасен, заканата од него се „пумпа“ од страна на медиумите, политиката и научниците“.
„Вакцините се многу опасни и ја напаѓаат нашата ДНК. Освен тоа, фармацевтската индустрија сака само да заработи на сето ова“.
„Мерките против короната се претерани. Си ја барам назад својата слобода“.
„Дури и ако се заразам, јас сум млад и во добра состојба. Ако воопшто се заразам, ќе имам само благи симптоми“.
Теориите на антиваксерите се базират на недоволна научна и медиумска писменот. Тие на пример тврдат дека употребата на материјал од крава за медицински цели е нечиста и нехристијанска затоа што доаѓа од пониски битија, и дека повисоките класи се обидуваат да ги искористат работниците, дека влегуваат во нивните приватни животи.
За ваквите тези антиваксерите добиват поддршка најмногу од антиинтелектуалците, своеглавите луѓе кои се делумно конфузни, но уверливи дека ако го мачкат носот со Павловиќева маст нема да се заразат, или ако пијат Петролеј (по можност од Албанија бидејки е најрафиниран) ќе излечат пнеумонија. Тие не веруват на лекарите и науката и знаењето го црпат од социјалните мрежи и дискусии на интернет.
Десничари знаменосци
Италија беше првата земја во Европа која уведе низа мерки со кои поголем дел од населението беше обврзан на вакцинацијата против Ковид. Меѓутоа, протестите во Рим против воведувањето на зелен Ковид пасош кој ќе биде задолжителен за сите вработени во јавниот и приватниот сектор, во кои учествуваа повеќе од десет илјади луге, добија сосема друга контација. Епилогот беше насиел обрачун помеѓу одредни групи на демонстрантите и полицијата, демолирање на националното здружение на синдикатот на работниците ЦГИЛ.
Организаторите на насилието беа луѓето од политичкото движењето Форца дел Пополо, кое неодамна името го смени во движењето Пополо Соврано (Суверени луѓе). Нивната борба против мерките кои ги воведе италијанската влада во борба против Корона, најголемата поддршка добиват од антиваксерите и лугето кои одбиват да се вакцинират, одбиваат лекување и медицинска помош бидејќи не им веруват на лекарите.
Лидерот на десничарската милитантна партија Форца Нова во Рим за време на демонстрациите ги повикал демонстрантите да го завземат градот. Италијанскиот председател Серѓио Матарела и премиерот Марио Драги, го осудија насилството, а умерено лево ориентирани политичари поднеле барање до парламентот да се забрани партијата Форца Нова. Лидер на партијата Форца Нова Ѓиулијано Кастелино од порано е познат на полицијата и судството поради своите насилни инциденти посебно на стадионите ширум Италија.
До големи судири помеѓу полицијата и демонстрантите кои се противат на мерките за Ковид 19 дојде во Ротердам во кои најмалку седум лица се повредени во немирите кои избувнаа во центарот на Ротердам, демонстрациите беа насилни па полицијата беше принудена да отвори огин врз насобраната маса кои запалија огин во центар на градот и фрлаа со камења на полицијата.
Во Виена на протестите против најавените нови мерки да се заустави ширењето на Ковид кои предвидуват нови ограничувања и задолжителна вакцинација од 1. фебруари идната година, учествуваа неколку илјади луѓе воглавном присталици и подржувачи на крајната десница. Во оваа држава се вакцинирани 66 проценти на граѓаните што е најмал процент во западна Европа, а дневниот пораст на ново инфицирани достигнува рекордни бројки. И покрај ова крајната десница ги повикува граѓаните да се спротивстават на вакцинацијата. Многумина Австријанци се скептици дека вакцината има заштитно делување а овој став го подржува и крајната десничарска партија трета по големина во Австријскиот парламент.
Околу 15.000 луѓе се собраа и на загрепскиот плоштад Бан Јосип Јелачиќ во саботата попладне на протест против задолжителните сертификати за вработените и корисниците на јавните, државните и локалните институции и против антиепидемиската политика на хрватската влада и Националниот штаб за цивилна заштита.
За време на протестот еден новинар бил физички нападнат, а многу други биле вербално нападнати. Никој од демонстрантите не носел маска, ниту за време на протестот се почитуваше обавезна пропишаната дистанца.
Протестот преку социјалните мрежи го иницирала невладината „Иницијатива за права и слободи“. Меѓу собраните на протестот имаше и неколку пратеници од клеропопулистичката опозиција Мост. Се бараше оставка од премиерот Андреј Пленковиќ, се скандираше „предавство, предавство“, „крадци“ и се бараше итно укинување на потврдите за ковид.
Меѓу говорниците беше и еден католички монах. Владиниот портпарол Марко Милиќ на Твитер објавил дека таканаречените борците за слобода ги загрозуваат слободата и правата на мнозинството одговорни во општеството! И дека дневно во Хрватска има 65 смртни случаи од СОВИД-19. А десницата ова го користи да ја открие својата политичка идеологија.
Да се бориме против лажни вести
Еден од начините да го запреме ширењето на Короната е и борбата против лажните вести и дезинформациите. Тука секој поединец може да помогне. Експертите на Европската унија кои се бават со следење на дезинформациите , тврдат дека лажните вести околу корона вирусот кои продолжуват да се шират, можат да имаат штетни последици по јавното здравје и ефикасна комуникација околу кризата. Целната група на ширењето лажни вести се „ранливите малцинства“ кај кои се стумулира недоверба во демократските институции.
Разни социјални мрежи веќе ги тргнаа лажните видео снимци. Портпаролот на ТикТок изјавил за ББЦ „Не дозволуваме дезинформации, вклучувајки ги и теориите на заговор кои би можеле да им наштетат на луѓето кои користат ТикТок или на пошироката јавност. Тој наведува пример дека видеото кое препорачува заштита од Корона со топла вода и кора од портокал, имало повеќе од 1,6 милиони прегледи, вакви видеа повеќе нема да се дозволат.
И компанијата Јутјуб соопшти дека ќе ги тргне сите содржини кои шират дезинформации за сите одобрени вакцини. Најновата одлука се однесува на видео снимките во кои се наведува дека одобрените вакцини се опасни и дека предизвикуваат аутизам, рак или стерилитет. Одлуката се однесува и на затворање на сите профили кои шират пропаганда против вакцините.
