По повод одбележувањето на 30-годишнината од геноцидот во Сребреница, Радиотелевизија на Босна и Херцеговина објави автентични архивски снимки на преживеани – првите изјави на луѓе кои успеале да ја напуштат опколената енклава по нејзиниот пад во јули 1995 година и да стигнат до територијата под контрола на Армијата на Босна и Херцеговина, пренесуваат регионални медиуми.
Видеото, кое трае околу половина час, ги прикажува потресните сведоштва на жени, деца и постари лица кои, само неколку дена откако силите на босанските Срби ја окупираа Сребреница – заштитена зона под мандат на ОН – успеаја да избегаат од крвопролевањето што следеше.
Видеата снимија сцени на очај: мајки што плачат, жени со деца во раце, луѓе кои ги загубија своите најблиски, преплавени од страв, тага и неверица.
Додека ги изговараат имињата на своите сопрузи, синови и браќа, нивните очи бараат лица што никогаш повеќе нема да се појават. Некои сè уште негуваат надеж, додека други веќе ги опишуваат ужасните сцени на кои биле сведоци – убиства, тортура, масакри, како и мажи кои, очајни, избрале смрт отколку да паднат во рацете на непријателот.
Особено впечатлив момент од видеото е сведоштвото на жена која го опишува својот состанок со Ратко Младиќ – човек кој им ветил пред камерите дека ништо нема да им се случи.
Видеото открива и чувство на длабоко предавство. Сведоците раскажуваат како војниците на ВРС носеле униформи на УНПРОФОР, како холандскиот батаљон бил разоружан и како цивилите – особено жените и децата – биле оставени целосно незаштитени во средината на геноцидот.
Ова се првите, сурови гласови на вистината – снимени додека светот сè уште молчел. Овие снимки не се само историско сведоштво, туку и жив потсетник за одговорноста, за болката што не престанува ниту по 30 години и за императивот: геноцидот никогаш да не се заборави и никогаш да не се повтори.
Д. Т.
