Пред неколку години протестите поради загадениот воздух почнаа токму од Битола и токму од причини, кои колку и да се чувствителни, уште повеќе се загрижувачки. Станува збор за болните од рак.
Од 2015 година во Битола функционира здружението „Центар за психо-социјална поддршка и истражување – ОДРАЗ“, формирано како резултат на потребата да има еден вид на психо-социјална поддршка за болните од рак.
Иако се работи за една од целните групи на граѓани кои се чувствителна тема на разговор и е ранлива, околу 30 битолчанки досега се одважија и почнаа да разговараат за своите проблеми.
Групата функционира со различни психолошки и социјални активности, а по потреба се организираат и психијатриски консултации доколку се потребни индивидуално, но во многу голем дел учесниците сами на себе си даваат еден вид поддршка на социјално ниво.
„Болните се соочуваат со многу тешкотии во општествената средина и во секојдневното живеење, особено на работните места. Нашата група така се испрофилира и сите членови се жени, а најголем дел од жените кои доаѓаат и се активни во здружението работеле во конфекциски компании. Со оглед на тоа што кај жените најчеста малигна болест е ракот на дојка, се случува да имаат потешкотии да извадат такви норми какви што претходно можеле, со оглед на тоа што раката не е толку функционална за да може да работат со иста брзина и прецизност како што можеле претходно и се случува да не можат веќе да ги задоволат барањата на работното место и да не можат да ја вршат работата. После тоа, многу тешко наоѓаат работа дополнително“, вели Гордана Ристевска од здружението „ОДРАЗ“.
Болеста предизвикува доста финансиски потешкотии, дури и кога пациентите се во некој стадиум на преживување, кога се смета дека најлошото веќе поминало, сепак има доста финансиски оптеретувања, бидејќи сите земаат различни препарати кои се на природна база или пак за зајакнување на имунитетот кои се доста скапи, а многу е тешко да се добијат информации дали тие препарати се корисни, штетни и потенцијално дали може да направат проблем во комбинација со другите лекови кои ги примаат.
„Се случува заради болеста работодавачите да ги избегнуваат овие работници од страв од долготрајни боледувања и целиот товар кој болеста го носи околу овие луѓе. Од институциите во моментов немаме помош, соработуваме доста со онколошкото одделение во Битола и со некои други невладини организации и граѓански здруженија кои се занимаваат со психо-социјална поддршка. Би било многу добро доколку имаме финансиска поддршка, но и правна поддршка од некои институции како Центарот за социјални работи, Општината би можела да помогне за да може овие активности да станат достапни за поголема група на граѓани на кои им е потребна“, истакнува Ристевска.
Во општеството се уште владее страв од оваа болест, постои стигматизирање на болните во видот на тоа дека самите придонеле во добивањето на болеста, но предрасудите се намалуваат.
„Се соочуваат со многубројни проблеми. Најпрво, без исклучок се соочуваат со стравот дека болеста ќе се врати или дека ќе се влоши. Потоа, се соочуваат од време на време и со симптоми на депресија или имаат и клиничка депресија, се појавуваат и други психијатриски симптоми како анксиозност, се појавуваат и брачни проблеми поради промените на телото, промените во целокупната комуникација помеѓу партнерите. Финансиски проблеми се појавуваат исто така, многу често не се информирани што институциите имаат како можност за ваквите болни“, заклучува Ристевска.
Храбрите членови на ова здружение најдоа уникатен начин да ја актуелизираат оваа тема. Имено, во соработка со режисерката Софија Ристевска, во моментот се работи на претстава во која ќе играат шест жени членови на ова здружение кои професионално не се актерки, а во претставата ќе зборуваат и ќе раскажуваат за своето секојдневие и за нивната борба со оваа болест. На овој начин, од здружението се надеваат дека ќе се подигне свеста во општеството, но и дека ќе наидат на слух кај институциите.
Групата се собира секој втор понеделник во хотел „Театар“ во Битола.
Марјан Николовски