Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, денеска, на безбедносниот Форум Глобсек кој се одржува во Братислава, ја презентираше новата иницијатива за раст на земјите од Западен Балкан.
Денеска сакам да претставам нова иницијатива со цел да се искористи овој важен момент во регионот. Се работи за нов план за раст за Западен Балкан. Сакаме да го надградиме напредокот постигнат во последните месеци. Но, исто така сакаме уште денес да донесеме некои од придобивките од членството во ЕУ за луѓето од Западен Балкан, вели фон дер Лајен.
Таа посочи дека Планот за раст што го предлага денес е изграден на четири столба:
– Прво, да се доближи Западен Балкан до единствениот пазар на ЕУ.
– Второ, да се продлабочи регионалната економска интеграција.
– Трето, да се забрзаат фундаменталните реформи.
– И четврто, да се зголемат претпристапните средства.
До одреден степен, ова е нов пристап за Европската унија: ние не бараме само од нашите партнери да преземат нови чекори кон нас, туку и ние правиме голем чекор кон нив. Нашата заедничка цел е да го забрзаме нивното патување кон ЕУ. И затоа ја приближуваме нашата Унија до Западен Балкан.
Претседателката на ЕК накратко ги претставам овие четири точки.
За сите земји кои се приклучија на ЕУ во последните две децении, пристапот до единствениот пазар беше главниот двигател на економскиот раст. Но, земјите кои веќе цврсто одат на патот кон ЕУ, исто така, треба да имаат корист од нашиот единствен пазар. На пример, Западен Балкан може да се приклучи на нашиот единствен дигитален пазар во области како што се е-трговија или сајбер безбедност. Би можеле да ја олесниме нашата трговија со стоки и плаќања. Сакам нашиот единствен пазар да биде двигател на промени, не само за земјите кои веќе се приклучија на семејството, туку и за оние кои сè уште се на пат.
Оваа поблиска поврзаност со нашиот единствен пазар треба да оди рака под рака со заеднички регионален пазар. Заедничкиот регионален пазар е од клучно значење за отклучување на економскиот потенцијал на регионот. Од клучно значење е Западен Балкан да се направи поатрактивно место за европските инвеститори. И, доколку се заснова на правилата и стандардите на ЕУ, овој заеднички регионален пазар може да помогне и за забрзување на пристапувањето во нашата Унија. Сакаме однапред да му понудиме на Западен Балкан некои од предностите на членството. Но, тоа значи дека одредени барања за членство исто така треба однапред да се исполнат. Некои од реформите кои се дел од процесот на пристапување се клучни за довербата на инвеститорите. Размислете за градење независно и ефикасно судство, обезбедување здрави јавни набавки и засилување на борбата против корупцијата. Или размислете за енергетскиот пазар. Регионот на Западен Балкан има огромен потенцијал да се диверзифицира од руските фосилни горива. Но, треба да ја зголеми енергетската ефикасност, да ја засили диверзификацијата и да го забрза распоредувањето на повеќе обновливи извори. Западен Балкан може да ги постигне и двете: енергетска независност од Русија и поблиско усогласување со Европската унија за да го забрза пристапот.
Мојата последна поента е јасна. Ние сме подготвени да го поддржиме Западен Балкан со зголемено претпристапно финансирање. Постои огромна потреба од инвестиции во Западен Балкан. Овие инвестиции ќе го подобрат животот на луѓето. И тие исто така ќе го олеснат патот кон нашата Унија. Поради оваа причина, треба да ги зголемиме ресурсите посветени на Западен Балкан. Во овие турбулентни времиња, овој план од четири точки е вистинската понуда за Западен Балкан, поентира Фон дер Лајен.
М. Д.
