Во екот на изборната кампања, а во пресрет на денот на гласање, ЦИВИЛ Медиа разговараше со претседателката на Државната комисија за спречување корупција и судир на интереси, Билјана Ивановска.
Фокусот на разговорот беше политичкото финансирање, новитетите во ДКСК во негово следење како и помошта што може да ја понуди граѓанското општество, но и граѓанките и граѓаните во поглед на коруптивните елементи во финансирањето на политичките партии.
ЦИВИЛ Медиа: Кои се главните постигнувања на ДКСК во изминатиот период?
Ивановска: Од самото конституирање на Комисијата до денес постојано имаме некаков бурен период. Само што почна Комисијата со работа започна изборната кампања минатата година за претседателските избори. Кога завршија се зафативме со изготвување на Стратегијата… тоа се сè некои крупни случувања што ја одбележуваат работата на Комисијата. Во меѓувреме почнавме многу процеси што беа закречени во оваа држава, отворивме многу теми што јавно беа познати, но никој не збореше за нив. јас сум горда на тоа што на некој начин успеавме да направиме методологија за разоткривање на сите тие шеми, да речеме кај вработувањата, на пример.
Минатата година добивме многу предмети по статистиката што ја направивме во Годишниот извештај, излезе дека сме сработиле десет пати повеќе отколку што последните пет години заедно стасале предмети во Комисијата.
Ние не можеме истовремено да ги сработуваме сите пристигнати пријави да бидат во исто време и сработени во исто време, затоа што капацитетите ни се ограничени, односно воопшто не се променети од претходните периоди. Сепак се трудиме да направиме нешто повеќе.
Тоа што ја одбележува претходната година се изборите, прашањата за непотизам, се повеќето прашања кои што ги дадовме пред јавниот обвинител, кривични пријави, иницијативи итн. Стратегијата што ја направивме, покренавме повеќе иницијативи за одговорност пред Владата на РСМ, каде што, за жал, можам да констатирам дека и покрај тоа што не смееме да бидеме целосно незадоволни, сепак, тие преземаат некакви мерки, меѓутоа не можат јавно да признаат дека погрешиле.Ова го кажувам од причина што ДКСК е единствена институција која што го утврдува судирот на интереси. Во два наврати утврдивме судир на интереси, а од Владата добивме одговор дека тие погрешиле, не е судир на интереси…
Пречки има колку сакате, пречки од страна на Јавното обвинителство каде ни се отфрлаат иницијативите заради ненаоѓање елементи за кривична одговорност. ќе го спомнам случајот со градоначалникот од Матка и повторно ќе кажам ако тоа не е случај за кривична одговорност каде што му е овозможено на ннекој поединец да остварува материјални сретства врз основа на некаква дивоградба, тогаш нека се менува кривичниот законик. Затоа сега бараме мислење од Советот за јавно обвинителство, од Републичкото јавно обвинителство, сè со цел да ја отвориме дебатата, да го слушнеме стручното мислење, од една страна, од друга страна, многу е важно секое службено лице без разлика на нивната неприкосновеност треба да знааат дека нивната работа е под мониторинг. Како што нашата работа е транспарентна така на секој поединец работата треба да му е транспарентна.
ЦИВИЛ Медиа: Кои се ингеренциите на ДКСК во изборен контекст?
Ивановска: ДКСК согласно законот има надлежности да го следи финансирањето на изборната кампања, да ги следат финансиските извештаи, но исто така да следи сè она што се случува во изборниот процес, особено од аспект на трошење на буџетски средства. Тоа е она каде лежи главносто тежиште на одговорноста. За таа цел имаме преземено повеќе активности. Минатата година направивме една алатка, веб апликација за следење на службените возила. Таа сега ја абдејтиравме поради можни промени во текот на годината, имаме и алатка за пријавување на неправилности. Од друга страна, за да го следиме целосно финансирањето на кампањата, оваа година согласно измените на Изборниот законик, ќе имаме пристап до банкарските сметки, до трансакциските сметки на партиите што се отворени до изборна кампања, така што ние на дневна основа имаме информации, кој сè е донатор на полиитчките партии.
Значи, веќе ние не сме ослонувааме на тие што ќе пријават, туку веќе изворно си ги следиме тие работи. За да не се случуваат појави како во претходните периоди кога лица кои беа социјално загрозени или невработени, се наоѓаа на списокот на донатори, оваа година собравме податоци од Министерството за труд и социјална политика и од агенцијата за вработување, со цел да го имаме списокот на невработените и социјално загорзените и да ги споредиме со листата на донатори. Исто така, важна новина оваа година, со меѓународна поддршка, е да обезбеди 17 набљудувачи што се распоредени по сите изборни единици, кои, исто така, на дневна основа ни даваат извештаи и не известуваат за сè друго што се случува на терен од рекламирање, од паноа, изборни штабови кај се наоѓаат, значи целокупното работење на политичкото рекламирање на терен. Сметам дека сега имаме одлична покриеност, плус соработката што ја имаме со граѓанските здруженија и со набљудувачите на ЦИВИЛ. Сетам дкеа клучните контроли се поставени.
ЦИВИЛ Медиа: Дали политичките партии вршат, односно почнаа да вршат притисок врз работата на ДКСК?
Ивановска: Не сме почиствувале пртисок. Апсолутно никој не се јавил нешто да бара. Не.
ЦИВИЛ Медиа: Што можат да нашрават граѓанските организации и граѓанките и граѓаните во борбата против корупцијата?
Ивановска: Сè. Во основа граѓанките и граѓаните се тие кои се ранливата група на која што е целна група на поединци кои сакаат да ги придобијат за остварување на свои лични цели и интереси. Треба да бидат свесни, одговорни за работата што ја работат и да не подлегнуваат на никакви влијанија. А се она што ќе го забележат дека се случува во таа насока да нè известат нас или друга надлежна институција.
Будењето на свеста е основната работа, алка на демократијата и на борбата против корупцијата, воопшто.
Биљана Јордановска
Камера: Атанас Петровски
Монтажа: Ариан Мехмети