ПОДЕМОТ НА КРАЈНО ДЕСНИЧАРСКИОТ НАЦИОНАЛИЗАМ е наслов на втората панел дискусија на големата меѓународна конференција „Одбрана на демократијата и човековите права во услови на војна, национализам и авторитаризам“ што се одржа на 12 декември 2024, во организација на ЦИВИЛ – Центар за слобода (Северна Македонија) и МЕДИА ДИЈАЛОГ / Y4M (Северна Рајна-Вестфалија, Германија), во партнерство и со Нов европски граѓански форум со седиште во Брисел, а со поддршка од Владата на Северна Рајна-Вестфалија.
Во панел дискусијата што ја водеше Волфганг Ресман, претседател на Медиа дијалог/Y4M, Германија, учествуваа Роџер Касале, Генерален секретар, Нов европски граѓански форум, Италија, Ксенија Халубович, новинарка, Германско-француска награда за новинари 2021, Белорусија (во егзил), Мика Бојстер, Претседател, Германска унија на новинари, Германија, Александар Спасов, универзитетски професор, Северна Македонија, Адмир Лисица, истражувач, БиХ и Бојан Маричиќ, активист на граѓанското општество, поранешен вицепремиер за европски работи и поранешен министер за правда, Северна Македонија.
Панел 2: Подемот на крајно десничарскиот национализам – влијанието врз демократијата и општествената кохезија
На панел дискусијата говорниците зборуваа за напливот на крајно десничарските движења и нивното влијание врз демократијата и општествената кохезија: што можат да направат медиумите и граѓанското општество и поставување на основа за понатамошна соработка во врска со план и стратегија за дејствување.
Ксенија Халубович: Луѓето во егзил треба да продолжат да го креваат својот глас за милиони Белоруси кои не смеат да зборуваат
Ксенија Халубович, новинарка, германско-француска новинарска награда 2021 година, Белорусија (во егзил) на панелот Подемот на крајнодесничарскиот национализам, зборуваше за режимот на Лукашенко и неговата поддршка на Путин и како е да се живее во тие услови.
„Повеќето од новинарите и активистите сега живеат во егзил и работат во егзил, а сега само овие луѓе можат да бидат гласови на белоруски луѓе кои не можат да ја напуштат земјата и кои живеат во оваа тивка сива зона внатре под овој притисок. Вчера имаме страшна вест дека една жена се самоубила поради политичките репресии во Белорусија. Што се случува кога луѓето повеќе не можат да зборуваат и не знаат што да прават со сите овие ужасни услови?“, вели Хелубович.
Александар Спасов: Ние како мејнстрим мора да научиме како да ги привлечеме луѓето наместо да ја префрламе вината на политичките радикали
Александар Спасов, вонреден професор по правна теорија и филозофија на правото, Северна Македонија, се осврна на проблемот со владеењето на правото воопшто и со правдата во Северна Македонија, но и во регионот на Западен Балкан.
„Во Северна Македонија, гледаме дека народот е целосно разочаран од правосудниот систем. Ние сме еден од уникатните примери каде луѓето, помалку од 2% од населението веруваат во судовите дека се способни да ја испорачаат правдата и тоа не е проблем само за функционирањето на системот, на судството. Ова е проблем за стабилноста на општеството, на целото општество. Зошто? Затоа што кога луѓето чувствуваат дека не можат да ја добијат правдата пред судовите, тие се склони кон порадикални, повеќе, да речеме, револуционерни мерки кои ветуваат дека наместо корумпираните елити кои владеат со земјата, вклучително и судовите, тие би ја донеле правдата и оваа правда не е нужно правда во судовите, но тоа е и правда што може да се случи на улица“, изјави Спасов.
Бојан Маричиќ: Треба да ги преточиме емоциите на луѓето во акциja што ќе се спротивстави на крајно десничарскиот национализам
Бојан Маричиќ, граѓански активист, експерт за ЕУ нтеграции, право и политика, поранешен вицепремиер за европски прашања и министер за правда, Северна Македонија посочи дека дека кога наративот за европска перспектива не фунционира тогаш настапува десничарскиот наратив.
„Во Западен Балкан секогаш имало два натпреварувачки наративи – наративот за европската интеграција и наративот на десничарскиот национализам кој доминира во конфликтот или конфликтниот наратив на Западен Балкан. Обично, кога еден од нив не функционира, другиот доминира. Така, секогаш кога европската интеграција како наратив не функционира и не покажува резултати, тогаш десничарскиот радикален национализам доминира во наративот на конфликтот“, потенцира Маричиќ.
Мика Бојстер: Треба да внимаваме на сè уште стабилните земји во Европа, бидејќи тие се светилници на кревките региони
Претседателот на Германскиот сојуз на новинари, Мика Бојстер на панелот зборуваше за односот на медиумите и пласирањето на информации кои известуваат за десничарскиот национализам и екстремизам.
„Треба да внимаваме на сè уште стабилните земји во Европа, бидејќи тие се светилници кои ги осветлуваат регионите кои се кревки, така што поважно е да зборуваме за ова овде и да ги поврзуваме луѓето, новинарите, граѓанското општество, затоа што не можеме да се потпреме на владите во Европа да ја завршат работата наместо нас, тоа е наша работа, да обезбедиме стабилност и новинарите можат да бидат дел од тоа решение и да дејствуваат паметно“, изјави Бојстер.
Адмир Лисица: Имаме проблем со руското влијание и ни треба поддршка од ЕУ и НАТО
Адмир Лисица, регионален истражувач за политички односи, Босна и Херцеговина во своето излагање се осврна на сегашната состојба на Европа истакна дека е опасна за БиХ со подемот на национализмот.
„Исто така, мислам дека екстремната десничарска политика си поигра со емоциите на луѓето. Екстремно десничарската политика на Балканот и Европа ни дава едноставно решение за големите проблеми. И мислам дека тоа е голем проблем за нас во Босна и Херцеговина. За мене и за луѓето во Босна и Херцеговина, делот НАТО, делот ЕУ, делот на ЕУ е поважен во надворешната политика. И мислам дека ова е добро место да се види дека имаме проблем со руското влијание и ни треба поддршка од ЕУ и НАТО“, изјави Лисица.
Роџер Касале: Новата визија за Европа не треба да биде само мировен проект, туку и безбеден простор за демократијата и човековите права
Роџер Касале од Нов Европски народен форум- Италија, се осврна на десничарскиот начин на политичко оперирање низ Европа, зборувајќи за национализмот и авторитаризмот кои маршираат по истиот пат рамо до рамо – патот до војната.
„Постои тенденција каде што го гледате чудовиштето на хоризонтот, да се фокусирате и да се справите со чудовиштето. Тие треба да одговараат, и има многу што треба да направиме за себе, како посветени демократи. Новата визија за Европа треба да биде визија која нема да биде само мировен проект, туку и Европа која ќе биде безбеден простор за демократијата и човековите права. А ние како граѓани, како организации, како граѓанско општество сме одговорни да ја градиме таа нова Европа од корен, секој ден. И многу од тоа е за цивилизациската култура на, за тоа како се поврзуваме еден со друг“, порача Касале.
Целта на конференцијата е да фрли светлина на предизвиците против демократијата и човековите права, но и да изработи применливи препораки и основи за стратегии за нивно надминување. Конференцијата беше дел од официјалната програма на Неделата на човековите права – иницијатива на Северна Рајна Вестфалија, и се одржа по повод Меѓународниот ден на човековите права, како и 25-годишнината од основањето на ЦИВИЛ во 1999. Конференцијата е дел од меѓународната иницијатива Одбрана на демократијата што ја започнаа партнерските организации во Скопје.
За повеќе информации за Конференцијата, посетете ја специјалната страница: defendingdemocracy.civilmedia.mk
КОНФЕРЕНЦИЈА, ЦЕЛОСНО ВИДЕО, емитувано во живо на 12 декември, 2024:
#DefendingDemocracy ПРЕС КОНФЕРЕНЦИЈА
ПАНЕЛ 1: Деморкатија под опсада