ЦИВИЛ организираше панел дискусија „Помалите етнички заедници помеѓу статистиката и политиката“, (на 21 декември), во која учесниците Суад Скендери – Ромалитико, Аделаид Каришиќ – Бошњачки истражувачки центар Скопје и Добре Митрев, Претседател на граѓанското здружение „Македонско – бугарско пријателство“, дискутираа како се спроведе, кои беа предизвиците и кои се перспективите на пописот на населението 2021?
Аделаид Каришик од Бошњачки истражувачки центар Скопје, на панелот на ЦИВИЛ „помалите етнички заедници: Помеѓу статистиката и политиката“, истакна дека Бошњаците се една од ретките заедници на која на почетокот на минатиот век, со декрет им е укинато правото на национално изјаснување, и правото на мајчин јазик. По временски период од некои деведесет-сто години, каде што Бошњаците немаа право да се изјаснуваат онака како што се чувствуваат, туку секогаш им биле наметнувани некои називи како што се во прво време дали Срби со муслиманска вероисповест или Хрвати со муслиманска, а потоа, за време на Југославија и како муслимани со големо М.
„Верската назнака на еден народ беше користена како нивна национална ознака, така што од таа причина, бидејќи имаме последици од тие работи што се случувале во минатото, беше битно за нас како народ, да настапиме со оваа кампања („Битно је бити Бошњак“), и бидејќи се уште има конфузија во поглед на националното изјаснување, намерна, ненамерна и слично, така што ни беше потребна оваа кампања.
Тој додава дека дефинитивно имаше потреба од оваа кампања, бидејќи бројките од пописите, од деведесеттата па наваму од кога е формирана независната држава, покажуваат дека со националното освестување, на секој попис имаме помал број на муслимани со големо М, а поголем број на Бошњаци.
Каришиќ истакна дека бошњачката заедница не учествуваше и не сака да учествува во такви кампањи, за бојкот, бидејќи тоа е штетно за држава која дваесет години немала попис.
„Ние мора да имаме бројки, пред се, заради сите други политики што треба да ги спроведуваме. Кај нас, за жал, дневно политичките случувања наметнуваат такво темпо, и затоа го имаме тој момент, бидејќи најверојатно на некој, бројките, колку Македонци, Албанци и други има во државата, но пред се, ние како заедница сакавме да видиме колку луѓе има во државата, каде ги има, каде се распоредени, нивните потреби, образованието и слично“, вели Каришик за кампањата за бојкот на процесот.
Суад Скендери од Ромалитико, и дел од иницијативата АВАЈА, на панелот „Помалите етнички заедници помеѓу статистиката и политиката“ во организација на ЦИВИЛ, вели дека самата одлука да се одложи пописот, по средбата на политичките лидери на двете поголеми партии, покажува дека имавме политичка, а не статистичка операција.
„Пописот за помалите етнички заедници, посебно за Ромите е политичко прашање, а не само обична статистичка операција, бидејќи пописот всушност претставува алатка за поголемите етнички заедници за демографски инжинеринг.
По 2001, односно по Рамковниот договор сите политики се креираат според застапеноста на заедниците. Затоа е политичко прашање, бидејќки колку е поголема бројката толку е поголема застапеноста во државната и јавна администрација и во другите установи“, потенцира Скендери.
Тој вели дека според сите податоци, во Република Северна Македонија има од 80.000 до 100.000 Роми. Скендери истакна дека во текот на пописот наидоа на низа проблеми.
Добре Митрев, Претседател на граѓанското здружение „Македонско – бугарско пријателство“, истакна дека Пописот се спроведе за да се задоволат двајцата лидери на поголемите партиите, односно, тоа беше обид да се направи попис. Тој додава дека пописот се направи за да се види која од двете етнички заедници е подоминантна во државата.
„Кога попишувачите оделе по куќите и луѓето се изјаснувале како Бугари, попишувачите им барале пасоши за потврда. Дали е тоа основа за тоа како сакаат граѓаните да се изјаснат?
Најодговорно тврдам дека етничките Бугари се обесправени на пописот, кога некој се изјаснува како Бугарин и некој му бара документ. Што ако немам документ, а сакам да се попишам како таков? Ние како здружение имавме многу поплаки, имаме и луѓе кои ќе го потврдат тоа. Сето тоа ќе биде докажано со документи за луѓе што сакале да се попишат како Бугари, но тоа не им било овозможено“, тврди Митрев.
Тој додава дека бројката не претставува предуслов за добивање на основни човекови права.
„И еден човек да е, треба да има основно човеково право. За мене бројката не значи ништо, туку за бројката се борат двете поголеми етнички заедници, за да добијат некакви квоти. За мене, секој човек треба да има основно и индивидуално право“, додаде Митрев.
обработка на текст: Дехран Муратов
камера: Атанас Петровски
монтажа: Ариан Мехмети
фотографија: Горан Наумовски