ЏАБИР ДЕРАЛА
Долгиот илинденски празничен викенд беше одлична прилика да се видат режисерските верзии на „Бунтовната месечина“ на Нетфликс што пригодно востанички беа прикажани токму на македонскиот Илинден, 2 август.
Скопската верзија на викендот беше долга и не премногу топла. Настани имаше малку, освен редовната неинвентивна и здодевна „државно-црковна“ и коњичко-медиумска патетика. Но претежно беше тивко. Дури и пожарите некако стивнаа (или барем известувањето за нив) така што имаше повеќе од доволно медиумски простор да се проследат славеничките походи на Крушево и Прохор Пчински. За сѐ да се задржи во духот на вообичаената пригодно-патриотска селска идила, придонесе и тоа што косовската претседателка беше инволвирана во турканица со обезбедувањето на аеродромот во Скопје, што прерасна во дипломатска кавга.
Така, понесен од востаничкиот сенароден занес, ги изгледав верзиите на Rebel Moon со вкупно времетраење од речиси 6 и пол часа. Потоа, прелистувајќи го менито на Дизни плус, решив уште еднаш да го гледам германскиот документарен филм „Хитлеровата битка против печатот“ (Hitler’s Battle Against The Press / Schlagzielen gegen Hitler, National Geographic, 2018).
Ако сте пропуштиле да се воздигнете во патриотски дух и да видите како други политички лидери се истакнале во својата патриотска битка против предавничките медиуми, го препорачувам токму тој документарец.
Во филмот се опишува како членовите на редакцијата на „Минхенски пост“ (Münchener Post) во 20-те години на минатиот век го ризикувале животот за да опстане новинарството и демократскиот дух во јавноста. Вистински предавници, нели? Постојано и гласно укажувале на опасноста од нацистите, долго пред, а уште пожестоко по нивниот подем и доаѓање на власт. Нивната редакција своевремено била и прибежиште за прогонуваните од режимот. Но нацистите се погрижиле новинарите и уредниците на овој храбар весник да дознаат дека владеењето на правото е суспендирано, со притисоци и закани, а потоа и со репресалии и конечно уништување на весникот. По поразот на нацистите во 1945 година, еден од уредниците на „Минхенски пост“, Едмунд Голдшаг, е коосновач на „Зиддојче Цајтунг“. Некои од новинарите и уредниците не успеваат да го преживеат нацизмот. Дел од тие што избегале од прогонот и концлогорите, никогаш не се вратиле во Германија.
Минатото е лекција за обликување на сегашноста и иднината. Ако не се пропушти, се разбира. За жал, човештвото се покажува како лош ученик кој редовно ги пропушта најважните лекции. Балканските народи се посебно лоши ученици.
Несомнено, Хитлер бил посебно иритиран и не се воздржувал постојано и јавно да го прозива и да му се заканува на весникот, а секако и да го тужи уредникот на „Минхенски пост“, Мартин Грубер. Очекувано, судот пресудува во корист на Хитлер. Освен што Хитлер и неговата пропаганда водат континуирана кампања да го дискредитираат весникот во јавноста и го малтретираат уредникот со тужби, партиските милитанти на НСДАП (нацистичката партија) не ја штедат редакцијата ни од насилни физички напади.
Во ноќните часови, во деновите на обидот за пуч во 2017 година – пардон, во 1923 година – нацистите ја вандализираат редакцијата, ја уништуваат архивата и крадат сѐ што е потребно за нормално одвивање на работата на весникот. Нападите продолжуваат и понатаму, како што и весникот продолжува да се бори против нацистичката наезда до последниот миг.
И да не раскажувам понатаму, мислам дека сѐ е јасно. Само препорачувам – овој документарец може да се гледа и постпразнично, бидејќи борбата, нели, не продолжува, туку – трае.
Веќе знаете, минатото е лекција за обликување на сегашноста и иднината. Ако не се пропушти, се разбира. За жал, човештвото се покажува како лош ученик кој редовно ги пропушта најважните лекции. Балканските народи се посебно лоши ученици.
Но, ниту минатото, ниту сегашноста не може да се избришат или прекројат. Дури и иднината веќе не е неизвесна. Слепилото на масите не може да го избрише овој факт.
Текстот е личен став на Авторот. Сите права се задржани | ЦИВИЛ МЕДИА
CIVIL TODAY | Holiday Reflections and Unlearned Lessons: Media Under Siege, From Hitler to Today
