Додека Кси Џинпинг, лидерот на Кина, се подготвува да се сретне со Путин, во Москва оваа недела, кинеските власти го оформулираа неговото патување како мисија за мир. Но, американските и европските аналитичари гледаат да видат дали Кси ќе додаде масло на целосната војна на Путин во Украина.
Како што пишува Њу Јорк Тајмс, според американските власти, во моментов Кина сè уште размислува дали да и даде оружје ( главно артилериски гранати) на Русија за употреба на нејзината агресија врз Украина.
Дури и повикот на Кси за прекин на огнот според нив би претставувал напор да се зајакне позицијата на Путин на бојното поле, со оставање на Русија под контрола на повеќе територии отколку кога започна инвазијата.
Американските разузнавачки агенции заклучија дека односите меѓу Кина и Русија се продлабочиле за време на војната. Двете земји продолжуваат да спроведуваат заеднички воени вежби, а Пекинг и се придружи на Москва во редовното осудување на НАТО.
Дополнително, Кина останува еден од најголемите купувачи на руска нафта, што и помогна на Москва да ја финансира својата инвазија.
Средбата на Кси со Путин доаѓа во момент кога Меѓународниот кривичен суд издаде налог за апсење на рускиот претседател во петокот. Во него се тврди дека Путин сноси индивидуална кривична одговорност за депортацијата на илјадници украински деца во Русија. Налогот може да влијае на неговата способност да патува во странство.
Уредникот на Би – Би – Си за Русија, Стив Розенберг и дописникот од Кина, Стивен Мекдонел, анализираат за тоа што сака да добие секоја страна од разговорите и што се знае за односите меѓу двете земји.
Замислете дека сте Владимир Путин. Започнавте војна која не тргна според планот; до очното јаболко сте во санкции; и сега Меѓународниот кривичен суд издаде налог за апсење за воени злосторства со твоето име. Во вакви моменти ви треба пријател. Тука влегува Кси Џинпинг.
Претседателот Кси еднаш го нарече Путин „најдобар пријател“. Двајцата имаат многу заедничко: и двајцата се авторитарни лидери и обајцата ја прифаќаат идејата за „мултиполарен свет“ без доминација на САД.
Во Москва се очекува да биде потпишан договор за „продлабочување на сеопфатното партнерство“ меѓу нивните две земји.
Државната посета на кинескиот претседател е јасен знак за поддршка за Русија – и нејзиниот претседател – во време кога Кремљ е под силен меѓународен притисок.
И односите на Русија со Кина се од суштинско значење за да се издржи тоа.
„Путин гради свој блок. Тој повеќе не му верува на Западот – и никогаш повеќе“, смета новинарот Дмитриј Муратов, поранешен добитник на Нобеловата награда за мир.
„Значи, Путин бара сојузници и се обидува да ја направи Русија дел од заедничка тврдина со Кина, како и со Индија, некои делови од Латинска Америка и Африка. Путин го гради својот антизападен свет.
Во овој „антизападен свет“, Москва во голема мера се потпира на Пекинг – сега повеќе од кога било, додека беснее војната во Украина.
„Војната стана организационен принцип на руската внатрешна политика, надворешната политика и економската политика. Постои опсесија за уништување на Украина“, заклучува Александар Габуев, висок соработник во Фондацијата Карнеги за меѓународен мир.
„За тоа ви требаат оружје, пари и економски спас. Кина и дава на Русија, барем, компоненти за оружје и цивилна технологија што може да се користи за воени цели. Таа дефинитивно обезбедува пари“.
За да се спротивстави на западните санкции и да ја зајакне руската економија, Русија ја зајакнува трговијата со Кина, првенствено во енергетскиот сектор. Очекувајте на дневен ред на разговорите Путин-Кси нафтоводите, гасот и енергијата да бидат на дневен ред.
Но, уште еднаш, замислете дека сте Путин. Пред една година вие и Кси објавивте дека вашето партнерство „нема граници“. Ако навистина е така, може ли да очекувате Кина сега да ви помогне во Украина, со тоа што ќе и достави на Русија смртоносна помош и ќе ја олесни воената победа на Москва? САД тврдат дека Кина размислува да го направи токму тоа. Пекинг негира.
Како што велат во Русија, „нема штета да се посакува нешто“ – но тоа не значи дека тоа ќе се случи. Ако има нешто што покажа минатата година, тоа е дека „партнерството без ограничувања“ навистина има граници. До овој момент, Пекинг очигледно избегнуваше да обезбеди директна воена помош за Москва, поради страв од активирање секундарни санкции на Запад против кинеските компании. Што се однесува до Пекинг: извини Русија… Кина е на прво место.
Токму таа поента беше многу отворено кажа неодамна во ток-шоуто на руската државна телевизија.
„Пред посетата на претседателот Кси на Москва, некои експерти овде беа превозбудени, дури и воодушевени“, забележа воениот експерт Михаил Ходаренок.
„Но, Кина може да има само еден сојузник: самата Кина. Кина може да има само еден сет на интереси: прокинески. Кинеската надворешна политика е целосно лишена од алтруизам“.
Официјално, посетата на Кси Џинпинг на Русија е да ги промовира билатералните врски меѓу двата соседа и секако овие влади велат дека стануваат сè поблиски.
Ќе има потпишување на договори, ручеци, можности за фотографирање. Сите влади имаат такви посети, па зошто целото внимание на оваа?
На прво место, ова е лидерот на една од двете големи светски суперсили што посетува сојузник – кој случајно е личноста која изврши крвава инвазија на друга земја во Европа – во 2023 година.
Многу аналитичари размислуваа што би можела да направи Кина ако изгледа дека Русија се соочува со јасен, понижувачки пораз на бојното поле.
Кинеската влада вели дека е неутрална. Дали само ќе се повлече и ќе дозволи тоа да се случи или ќе почне да пумпа оружје за да и даде на руската армија подобра предност?
Откако Кси ќе пристигне во Москва, тој и неговиот руски колега можеби ќе зборуваат за други работи, но целото внимание ќе биде насочено кон украинската криза.
Неговите сигнали до Владимир Путин можат да одат само на три начини:
1. Време е да размислите за повлекување со некој компромис за зачувување на образот
2. Зелено светло за да продолжите или дури и да одите пожестоко
3. Ништо од лидерот на Кина
Кина излегува од грбот на посредувањето во договорот во кој Иран и Саудиска Арабија повторно воспоставија дипломатски односи. Станува сè поподготвено да се вбризгува во нешта кои се многу подалеку од нејзиниот крај. Се чини дека ова ја прави опцијата три неверојатна.
Со првата опција, ако тоа значи дека Пекинг повторно ќе може да ја преземе улогата на глобален миротворец по договорот меѓу Иран и Саудиска Арабија, ова ќе биде пердув во капата на Кси.
Главниот проблем со таа опција е степенот до кој од неа би имала корист и за Кина.
Најмрачната од опциите е број два, но постои читање според кое руската војна со Украина игра во геополитичката стратегија на Пекинг. Кремљ го превзема Западот, ги јаде ресурсите на НАТО и колку подолго трае војната, толку повеќе го тестира апетитот на западната јавност за уште повеќе конфликти доколку Народноослободителната армија треба да се придвижи да го заземе Тајван со сила.
Пресметката од Пекинг може да биде дека, колку подолго трае војната, толку помалку луѓе ќе сакаат да се вклучат во друга.
Тврдењето на кинеската влада за неутралност, исто така, не се совпаѓа со известувањето медиумите под контрола на државата. Вечерните ТВ билтени ја следат линијата на Кремљ и посветуваат огромен дел од нивното покривање на обвинување на „Западот“ за „конфликтот“. Не зборуваат за „војна“ и никогаш, ни во сон не би зборувале за „инвазија“ на Украина.
Јавно, Кина вели дека треба да се почитува суверенитетот на сите нации (т.е. на Украина), но исто така треба да се почитуваат и „легитимните безбедносни грижи“ на другите земји (т.е. Русија).
Сепак, Кси Џинпинг не е во посета на Кијив. Тој оди во Москва.
Така, кога Кси ќе ја напушти Москва за неколку дена, Путин или ќе биде загрижен за колебливата кинеска поддршка или ќе биде поттикнат од поддршката на еден од двајцата најмоќни луѓе на планетата.
Она што е сигурно е дека без оглед на договорите што ќе ги склучат двајцата моќници, Кси сега ја има главната улога во односите, пренесува Ројтерс од извори од одредени странски дипломати.
„Веќе некое време беше јасно дека Русија е помалиот партнер на Кина, но војната во Украина навистина ја направи таа доминација многу поостра“, изјави европски дипломат кој сакаше да остане анонимен.
„Каква и да ѝ даде поддршката на Кси на Русија, ќе биде според условите на Кина“, рече друг европски дипломат.
Драган Мишев
