„Бидејќи ова е феномен што влијае на речиси сите аспекти на човековите права, размислував на што да се фокусирам денес, затоа решив да се вратам на мојата позадина на криминологијата и да се обидам да објаснам хибридни напади и дезинформации од наша криминолошка гледна точка, заедно со превенцијата, се разбира, во контекст на Босна и Херцеговина.
Хибридната закана е сè потешка за следење и реакција. Вистинската состојба на сајбер напади не е опфатена во ниту една статистика. Три фактори создаваат кривично дело.“, го започна своето излагање Амина Шурковиќ, на конференцијата „Напади врз демократијата и човековите права: Граѓанските организации во поддршка на општествата од Западен Балкан кои се соочуваат со дезинформации, говор на омраза и хибридни напади“ во организација на ЦИВИЛ во соработка со Балкан форум и членките на Платформата за граѓанско општество за демократија и човекови права (ПГО).
„Првиот фактор е намерата, поединецот или групата мора да имаат способност и знаење. Важно е да се нагласи разликата помеѓу лагите и фактичките грешки. Едно лице може да даде фактички неточна изјава верувајќи дека е вистина. Намерата за измама е таа што ги одделува овие две категории.
Вториот фактор се напаѓачите. Луѓето или групите кои стојат зад сајбер-нападите и дезинформациите. Некои вообичаени мотиви се профитот, одмаздата, политичките фактори и други емоционални потреби.
Зошто луѓето се однесуваат толку поинаку кога се преселуваат во сајбер-просторот? Флексибилноста на идентитетот, анонимноста и поединците понекогаш прават дела во групи што никогаш не би ги правеле поединечно, што е дел од тој масовен менталитет. Примери се политички мотивирани сајбер-криминалци кои се членови на екстремистички и радикални групи и користат Интернет за ширење пропаганда, напад на веб-страници или нивни политички непријатели.
Третиот фактор е можноста. Можност да се изврши делото, што значи да се пренесат дезинформации. Целта на стратегијата за превенција е да им го отежни пристапот на потенцијалните прекршители на целта, што значи да се зголеми ризикот од фаќање. Онлајн медиумите немаат законска обврска да објавуваат информации за регистрација, контакт или сопственост. Повеќето онлајн платформи не се под никаков вид надзор. Нема пречки да ги спречат во ширењето дезинформации. Значи, мора да ја намалиме добивката што ја очекуваат по ширењето дезинформации. Ова може да се постигне со развој на критички вештини и медиумска писменост. Дезинформациите слабо, или воопшто не се препознаваат како можна закана, така што скоро и да нема јавна дебата за одговори на истите. Ниската свесност за сајбер-безбедноста и медиумската писменост го прави населението поранливо на криминал или соодветна публика за манипулација.“, наведе Шурковиќ.