„Да, во Македонија е забрането и да се спомне зборот федерализација. Ако, сепак, го сторите тоа, ве обвинуваат дека сте противник, некој што е против државата и кој сака да ја подели земјата. Тоа неодамна се случи со СДСМ и со Платформата на албанските партии. Таквите обвинувања им користат на оние кои владеат авторитативно“, вели Питер Ванхауте, белгискиот дипломат во текстот објавен на неговиот интернет блог, со наслов „Забранетиот збор-федерализација“.
„Треба да погледнеме зошто федерализацијата не претставува зло, дури и за држава како што е Македонија. Во светски рамки, 40 проценти од населението живее во држави со федеративна структура. Меѓу таквите држави се големите САД и Индија, како и малите, Белгија и Австрија. Повеќето од федералните држави се стабилни и не се склони кон распаѓање“, продолжува Ванхауте во својот текст, каде го објаснува принципот на федерализација.
„Уште од деведесеттите години, често гледаме дека федерализацијата се користи како ефективна алатка за решавање на конфликти. Голема предност е што заедниците можат да добијат еднакви права од централната власт. Тоа создава стабилност која ѝ е потребна на Македонија. Од 2001 година, Македонија де факто има некои карактеристики на федерална држава, со прифаќањето дека владата се формира меѓу една партија од најбројната заедница и една партија од втората најбројна заедница. Но, ова не ги решава сите проблеми“, објаснува белгискиот дипломат.
Ванхауте се осврнува и на јазикот како симбол.
„Еден од најважните симболи на која било заедница е јазикот. Дали луѓето воопшто имаат право да го користат својот мајчин јазик? Да, тие го имаат тоа право. За заедниците со определена големина, логично е да се дозволи образование на нивниот мајчин јазик и да се дозволи, исто така, користење на истиот во локалните сервиси, во болниците или во судовите. Дали може една држава да се распадне доколку овој принцип се прифати? Според мене, ова е основен принцип, да се покаже минимум почит кон луѓето кои живеат заедно со вас, во иста земја. Една од предностите на ваквиот федерален систем, е тоа што им овозможува на луѓето да се чувствуваат добро и да бидат горди на живеењето во нивната земја“.
„Ајде да бидеме сериозни: што ќе биде најголемата опасност за земја како Македонија? Дали се тоа барањата од албанската заедница, за кои е можно добро и ефикасно решение, и покрај тоа што расправата за тоа во парламентот неопходно е да биде поставена соодветно, или тоа е авторитарниот стил на некои од лидерите, кога формирањето на влада поддржана од мнозинството од членовите на парламентот е блокирана, каде што не може да се организираат локални избори, систем што е блиску до целосен колапс?“, прашува Ванхауте.
„Без разлика на сугестиите на некои политички лидери и партии во Македонија, државата нема да се распадне со прифаќање на фактот дека сите граѓани се еднакви. Државата нема да исчезне со признавање на вториот јазик. Напротив, признавањето дека живеете на крстосницата на различни култури претставува добивка. Вашата економија, образование, научни истражувања и култура можат да имаат полза од тоа. Разновидноста е алатка за јакнење на државата, која ви е потребна да создадете подобра иднина“, е заклучокот на Питер Ванхауте.