Секоја година, на 22 јануари – денот кога e прогласен Актот на обединување на Украинска Народна Република (УНР) и Западноукраинска Народна Република (ЗУНР), Украина одбележува Ден на единството. Официјално, овој празник е воспоставен со Декрет од Претседателот на Украина „За Ден на единството на Украина“ од 21 јануари 1999 година бр.42.
Актот на обединување, историски, ги спои украинските земји во една држава. Овој акт ги круниса стремежите за независност, кои постоеле најмалку од средината на XIX век кај Украинците од двата дела на Украина – Надднипрјаншчина (земјите по течението на Днипро) и Надднистрјаншчина (земјите по течението на Днистро) и станал фундаментално обележје на украинската државност.
На 24 август 1991 година, вонредната седница на Врховна Рада на УССР го усвоила Актот за прогласување на независноста на Украина. Актот бил поддржан од Украинците на Сеукраинскиот референдум на 1 декември 1991 година. Сепак, историчарите, со исклучително право забележуваат, дека всушност на 24 август 1991 година се случила реставрација на државната независност на Украина, која за прв пат во XX век, на 22 јануари 1918 година ја прогласила Украинската Централна Рада со IV Универзал. По истекот на една година (на 22 јануари 1919 година) на Софијски плоштад во Киjив се случил друг, не помалку важен настан – обединување на Украинска Народна Република и Западноукраинска Народна Република во една држава, но тогаш државноста не успеела да се зачува поради неуспехот на Украинската Револуција во периодот од 1917 до 1921 година. Како последица на тоа, во XX век, Украинците биле принудени со борба неколку пати да ја реставрираат независноста.
На 22 јануари, ние се потсетуваме на два настани на украинската историја, еднакви според важност: прогласување на независност на Украинска Народна Република и Акт на Обединување на украинските земји.
Пред 105 години, на 22 јануари 1918 година, Украинска Народна Република прогласува независност и се бори за право да биде „самостојна, од сите независна, слободна, суверена држава на украинскиот народ“. Овој факт целосно го побива тврдењето на руската пропаганда, дека Украина како држава никогаш не постоела и била измислена од болшевиците.
За прв пат во XX век, на 22 јануари 1918 година, Украинците прогласуваат независност на сопствената држава – Украинска Народна Република. На 24 август 1991 година се случува реставрација на независноста.
Прогласувањето на Единство на УНР и ЗУНР на 22 јануари 1919 година, претставува историски акт на обединување на украинските земји во една држава, кој ги крунисува независните стремежи на Украинците, разединети со граници од тогашните империи.
Во почеток на XX век, по падот на империите, Украинците успеале да се обединат. Денес, Украина повторно ќе го реставрира Единството, откако ќе го победи рускиот агресор.
Поимот „единство“ има неколку значења. Тој значи обединување на сите земји, населени од одредена нација на поврзани територии во една целина – една држава, како и духовна консолидација на сите граѓани на државата, нивната кохезија независна од нивната националност. Исто така, единство значи и територијална целосност на државата и затоа ослободување на сите украински земји од руските окупатори е наша заедничка цел.
Единство е неделиво од државноста, суверенитетот и реалната независност на народот, кои заедно претставуваат фундамент за изградба на демократска држава и гаранција за опстанок и постоење на нацијата.
Идејата за единство била и останува основна национална вредност на Украинците. А денес, таа претставува и задолжителен предуслов за успех на нашиот отпор против надворешната агресија.
Денес, за Украина Единство значи деокупација на сите нејзини територии заземени од непријателот и повторно воспоставување на единство со Донецки регион, Лугански регион и Крим.
Единство не подразбира само сеќавање на заедничкото минато, туку бара и обединување во соработката за градење на иднината. Кога ние, со потекло од разни региони заеднички работиме, создаваме нешто значајно и важно, се бориме против окупаторот, тогаш го браниме нашето единство и волја заради сопствената држава.
Советската и руската пропаганда отсекогаш наметнувале убедување дека Украинците се делат на „источњаци“ и „западњаци“. Но и покрај тоа, во сегашниот отпор против руската агресија, ние го докажавме нашето единство и заедничкиот стремеж да живееме во слободна држава, која сама ја одредува својата иднина. На таков начин, се урна антиукраинската пропаганда.
Пред повеќе од 100 години, украинската независност претрпела пораз поради окупација на болшевиците кои користеле методи на „хибридна војна“: не го признавале фактот дека нивната војска се наоѓа на територијата на УНР, создавале марионетски псевдорепублики и поддржувале антиукраински движења. Денес, Руската Федерација, како правен следбеник на болшевизмот повторно се стреми да ја уништи украинската државност и да ја окупира нашата земја, но сега ние сме монолитни во борбата против непријателот и светот е со нас.
Денес, Украина ја продолжува борбата за независност и единството. Единство останува на дневниот ред на националните задачи. Целоста ќе биде потполно воспоставена откако Украина ќе ги ослободи сите територии, заземени од непријателот.
Украина се бори за територијален интегритет и единство од 2014 година. Од тогаш, рускиот агресор привремено окупира одделни украински региони, но сите заземени територии несомнено ќе се ослободат и Украина повторно ќе стане целосна. Единство е цел на Победата.
22 јануари 1918 година. Прогласување на независност.
Февруарската револуција од 1917 година доведе до ликвидација на империјалниот режим и формирање на Привремена Влада. Скоро низ цела Украина биле ликвидирани органи на царската администрација, а раководството насекаде го презеле комесари.
Падот на самодржавјето отворил широки можности за создавање или активирање на граѓански организации и политички партии. Во Киjив, Полтава, Харкив, Одеса, Чернигив и во други места се случиле масовни митинзи и протести, на кои се вееле плаво-жолти знамиња. Украинска Централна Рада, создадена на 17 март 1917 година во Киjив се претворила во средиште за групирање на граѓански и политички сили. Постепено, таа прераснала во сеукраински претставнички орган, а подоцна – во парламент на Украинска Народна Република.
На 23 јуни истата година, Централната Рада со Првиот Универзал прогласила автономија на Украина и повикала на создавање локални украински органи на влада. На 28 јуни создала Генерален Секретаријат, кој според својата суштина претставувал прва украинска влада за време на револуцијата.
Таквите настани како болшевичката Октомвриска револуција, рушењето на Привремената влада, формирањето на Совет на народни комесари, претставуваат закана за Украина. Тоа ја поттикнало Украинската Централна Рада на понатамошно оформување на државата. На 20 ноември 1917 година со III Универзал била создадена Украинска Народна Република.
Во декември, Советот на народни комесари во Москва поставил ултиматум до Централната Рада – да дозволи префрлање на болшевичката војска од фронтот до реката Дон и целосно да се откаже од создавање на Украински фронт. Украинците ги отфрлиле барањата и го обвиниле Петроград за поттикнување омраза и непријателство. Советот на народни комесари, од друга страна, прогласил дека Централна Рада се наоѓа „во состојба на отворена војна со Советската власт во Русија и Украина“. На 7 јануари 1918 година болшевиците започнале воена инвазија врз Украина. До средината на јануари 1918 година, тие воспоставиле контрола речиси врз целата територија на Левобрежје и се подготвувале да тргнат кон Киjив.
Воените дејствија ја поттикнале Централната Рада конечно да се дистанцира од Русија. За време на седницата на украинската влада на 8 јануари 1918 година Микита Шаповал рекол: „Бидејќи немаме армија, а Украина треба да ја браниме, ни останува единствен излез – прогласување на независна Украина, што ќе ни обезбеди можност тврдо да застанеме на меѓународно тло и да започнеме со организација на нова физичка сила“.
На 22 јануари 1918 година Централна Рада со IV Универзал ја прогласува независноста на УНР, што станува логична етапа на ослободително движење за време на Украинската револуција. Четири основни одредби на документот се: 1) прогласување на самостојност на Украинската Народна Република; 2) овластување на Радата на Народни Министри да склучат мир со централните сили; 3) објавување на одбранбена војна со болшевичка Русија; 4) декларирање на основите на внатрешната социјално економска конструкција и оцртување на мерките за прекинување на војната со централни сили.
На таков начин, за прв пат во XX век Украина прогласува независност. Се појавува држава, која во текот на трите наредни години непрекинато се бори за сопствен опстанок. Украинците успеале да ги утврдат државните граници, јазикот, паричната единица, симболите (грб, химна и знаме), да создадат национална борбено подготвена армија, да обезбедат признание од меѓународната заедница.
22 јануари 1919 година. Акт на Обединување.
Обединувањето на двете украински републики – УНР и ЗУНР започнало набргу по воспоставување на украинската власт во Источна Галичина и пред победоносното влегување на Директорија на УНР во Киjив. На 1 декември 1918 година, на железничката станица во Фастив, претставници на ЗУНР и Директорија потпишале „Пред-пристапен договор“ (односно преддоговор или прелиминарен договор). Во одредбите на договорот се констатирала непоколеблива намера на ЗУНР „во најблиска иднина да се обедини во една држава со Украинската Народна Република“. Од друга страна, УНР прогласила дека е согласна „да ја прими целата територија и население на Западноукраинската Народна Република во Украинската Народна Република како составен дел од државната целина“. Со цел свечено да се прогласи оваа Резолуција и да се заврши правното регулирање на обединувањето на двете републики, во Киjив била испратена претставничка делегација на чело со вицепретседателот на Украинската Национална Рада, Лев Бачински.
На 22 јануари 1919 година, на првата годишнина од прогласувањето на независноста на УНР, во Киjив, на Софијски плоштад се одржала свечена средба. На средбата се прогласува Универзал на Директоријата на Украинска Народна Република за обединување со Западноукраинска Народна Република. Во „Универзалот за единство“ презентиран на средбата, посебно се истакнува следното: „Од сега во една целина се спојуваат со векови одвоени една од друга делови на единствена Украина – Западноукраинска Народна Република (Галичина, Буковина, Угорска Русј) и Надднипрјанска Велика Украина. Со ова се остваруваат вековните соништа со кои живееле и умирале најдобрите синови на Украина. Отсега Украинската Народна Република е единствена и независна“.
Наредниот ден, на 23 јануари 1919 година, во просториите на Киjивски оперски театар (современа Национална опера на Украина) Работничкиот Конгрес на Украина го ратификувал документот, со што тој добил легитимен правен карактер. Претседателот на Украинската Национална Рада Евген Петрушевич наскоро бил избран во состав на Директоријата. ЗУНР после обединување со УНР го променила називот во Западна Област на Украинската Народна Република (ЗО УНР). Започнала активна соработка помеѓу двете државни творби во економска, воена и културна сфера.
Идејата на единство ги опфатила Украинците во најоддалечените места. Сенародна средба во Хуст, во Закарпатје на 21 јануари 1919 година, на која се донесе одлука за обединување на Карпатска Украина со Украинска Народна Република со главен град Киjив станала одек на историско движење за Обединување. Братството по оружје на Украинците од различни региони имало големо значење во услови на перманентна борба за слобода и независност.
Заедничкиот марш на украинските армии кон Киjив во 1919 година се јавува како највисок степен на соработка и консолидација на напорите. Сепак, поради низа причини, обединувањето на УНР и ЗУНР во една држава не било завршено до крај. Продолжиле да постојат две посебни влади, две армии. Помеѓу републиките фактички постоеле конфедеративни односи. На крајот, во есента 1919 година разни геополитички интереси и цели доведуваат до распад на фронт на Украинската револуција. Сепак, Актот на Обединување станува симбол и легенда за наредни генерации – борци за Украина.
По прогласувањето на обединување на УНР и ЗУНР на 22 јануари 1919 година, идејата за украинското национално единство во украинска политичка мисла повеќе никогаш не била ставена под сомнеж. Многу децении по ред, Актот останува симбол на вера и идеен императив на борбата за независна држава.
Амбасада на Украина во Северна Македонија
Дозволено е преземање на текстот според лиценцата Creative Commons 4.0.
