Руската инвазија на Украина претставува јасно прекршување на Повелбата на Обединетите нации и акт на агресија што е кривично дело според меѓународното право, изјави Амнести Интернешенл, повикувајќи ги сите инволвирани во ова злосторство да одговараат за тие прекршувања. Треба да се повика на нивна лична, поединечна и колективна одговорност за тоа, како и за многуте злосторства што ја карактеризира нивната инвазијата на Украина досега.
Нагласувајќи ја тежината на украинската криза, организацијата ги повика земјите членки на ОН да ја поддржат и бранат Повелбата на ОН, која забранува употреба на сила против територијалниот интегритет или политичка независност на која било држава. Истакна дека единствените исклучоци од тие одредби се самоодбрана и таква употреба на сила како што ќе овласти Советот за безбедност на ОН – од кои ниту една не се однесува на оваа криза.
Амнести понатаму нагласи дека, според меѓународното право, сите држави се должни да ги решаваат меѓународните спорови на мирен начин и на начин кој не ги загрозува меѓународниот мир, безбедност и правда.
Инвазијата предизвика огромна криза на човековите права, хуманитарна криза и криза со раселување што има карактеристики на најлоша катастрофа во поновата европска историја. Русија го нарушува суверинитетот на Украина и ја предизвикува глобалната безбедносна архитектура.
„Руската инвазија на Украина е сериозна, тешка и дефинирана само со една карактеристика: агресија. Русија врши инвазија во срцето на Укарина, барајќи да ја урне законски избраната влада, со реално и потенцијално огромно влијание врз животот, безбедноста и благосостојбата на цивилното население, нејзините дејствија ни одалеку не можат да се оправдаат врз било кој основ што Русија го има понудено. Но, сето ова се врши од страна на постојана членка на Советот за безбедност на ОН.
„Русија јасно ги прекршува своите меѓународни обврски. Нејзините дејствија се отворено против правилата и начелата врз кои се засновани Обединетите нации. Сите членки на Обединетите нации треба недвосмислено да го осудат таквото однесување. Не може да се дозволи флагрантното непочитување од страна на Русија да ги охрабри другите да го следат примерот, ниту пак треба да се поткопа способноста на ОН да го запре таквото однесување“, вели Агнес Каламард, Генерален секретар на Амнести Интернешенл.
Откако започна руската инвазија на 24 февруари, Амнести ја документира ескалацијата на прекршувањето на хуманитарното право и законите за човековите права, вклучувајќи ги и убиени цивили од неселективни напади врз цивилни области и инфраструктура. Нападите врз заштитени објекти како што се болници и училишта, употребата на неселективно оружје како што се балистички проектили и употребата на забрането оружје како што се касетни бомби можат сите да се квалилификуваат како воени злосторства.
Амнести Интернешенл ги повика земјите членки на ОН да застанат заедно во осуда на злосторствата и агресијата на Русија, во обезбедување помош за граѓаните на Украина, вклучувајќи ги и оние кои бегаат од конфликтот и да се осигура дека нема да се дозволи последиците од руската агресија да го турнат светот поблиску до бедната на насилство, прекршувања и несигурност.
„Мора да осигураме трагично зголемениот број на жртви на воени злосторства во Украина да чуе порака дека меѓународната заедница е веќе решена да обезбеди обесштетување за нивното страдање.
За помалку од една недела, руската инвазија на Украина предизвика огромна криза на човековите права, хуманитарна криза и криза со раселување што има карактеристики на најлоша катастрофа во поновата европска историја. Русија не само што го нарушува суверинитетот на соседна земја и нејзиниот народ, таа, исто така, ја предизвикува глобалната безбедносна архитектура и ја искористува нејзината слабост, вклучително и нефункционален Совет за безбедност на ОН. Има долготрајни последици од ова за сите нас. Не смееме да дозволиме агресијата и прекршувањата на меѓународното право да биде нивниот архитект“, вели Каламард.
Вчерашното поздравно соопштение од страна на Обвинителот на Меѓународниот кривичен суд дека неговата канцеларија ќе бара да се отвори истрага во Украина, им дава до знаење на сите сторители на воени злосторства и злосторства против човештвото во Украина – вклучително и оние на високи позиции и кои се најодговрни, дека ќе бидат лично одговорни.
„Амнести интернешенл ги повикува сите земји членки на Меѓународниот кривичен суд и на меѓународната заедница во целост да соработуваат со истрагата на Меѓународниот кривичен суд. Истрагата на Меѓународниот кривичен суд не може да се одвива сама по себе. Сеопфатна одговорност во Украина бара здружени и иновативни напори на ОН и иа нејзините тела, како и иницијативи на национално ниво- во согласност со начелата на универзалната јурисдикција.
Во оваа рана фаза, собирањето и зачувувањето на докази е од суштинско значење за успешни идни истраги. Пред сė, мора да осигураме трагично зголемениот број на жртви на воени злосторства во Украина да чуе порака дека меѓународната заедница е веќе решена да обезбеди обесштетување за нивното страдање“, вели Каламард.
Сериозни прекршувања на правилата за конфликт претставуваат воени злосторства. Некои од нив се кодифицирани како такви со Римскиот статут на Меѓународниот кривичен суд. Меѓународниот кривичен суд би имал јурисдикција над воените злосторства извршени во Украина, која издаде декларација во 2015 година, прифаќајќи ја јурисдикција на Меѓународниот кривичен суд за злосторства извршени на нејзината територија од 20 февруари, 2014 година. Русија го потпиша Римскиот статут во 2000 година, но го повлече својот потпис во 2016 година.
Воената интервенција се чини дека ја исполнува дефиницијата за агресија според Римскиот статут на Меѓународниот кривичен суд. Чл. 8bis(1) од Римскиот статут дефинира, во релевантен дел, дека „кривично дело на агресија“ претставува „акт на агресија што по својот карактер, тежина и размери претставува очигледно кршење на Повелбата на Обединетите нации“. Иако Судот, освен за неверојатно упатување на Советот за безбедност, нема да има јурисдикција над кривичното дело агресија во оваа ситуација повеќе држави, вклучително и Украина, имаат домашни закони што би дозволиле гонење на оние кои се одговори за ова злосторство.
Инвазијата на Украина веќе резултира со неселективни напади врз резиденцијални области, медицински установи, социјална инфраструктура и други цивилни објекти и инфратсруктура и предизвика жртви и повреди на цивилното население. Доведе до огромно раселување и уништување на цивилни домови. Во борбите во Доњецк и Луганск, особено во 2014-2015 година, имаше вонсудски егзекуции, тортура и друго малтретирање, присилни исчезнувања и незаконско лишување од слобода.
