Во Охрид денеска започна дводневната меѓународна конференција Преспа форум за дијалог, во организација на Министерството за надворешни работи, чие овогодинешно издание го носи името „Градењето на иднината на западниот Балкан во современата безбедносна архитектура“.
Преспа форумот за дијалог ќе ги опфати најгорливите безбедносни, политички и економски прашања со кои денес се соочуваат Европа и Западниот Балкан, со посебен осврт врз импликациите на војната во Украина врз севкупните меѓународни, политички, безбедносни, економски прилики во Европа и пошироко.
Дискусиите ќе бидат поделени по сесии и панели, на кои активно ќе земат учество претседатели на држави, премиери, шефови на дипломати/други ресорни министри, како и меѓународни експерти.
Преспански договор
Форумот за дијалог е именуван по местото ( Преспа) каде што се потпиша историскиот Преспански Договор помеѓу Република Грција и Република Северна Македонија.
Договорот го потпишаа министрите за надворешни работи на Грција и Македонија, Никос Коѕијас и Никола Димитров, и посредникот на ООН за спорот за името на Македонија, Метју Нимиц, на 17 јуни 2018 година во селото Нивици на Преспанското Езеро. Со Договорот се раскина Времената спогодба потпишана во Њујорк на 13 септември 1995 година, и стана решение за спорот помеѓу Грција и Македонија за воспоставување стратешко партнерство меѓу двете држави.
Според договорот, Република Македонија го промени своето официјално и уставно име во Република Северна Македонија, ерга омнес, а Грција го призна државјанството на соседната земја како македонско/граѓанин на Република Северна Македонија, се согласи да го именува официјалниот јазик на соседната земја како македонски, и се обврза да не го попречува членството на соседната земја во меѓународните организации.
Одлука за референдум
Собранието на Република Македонија, на 30 јули 2018 година распиша референдум со што им се даде можност кој граѓанките и граѓаните на земјава да гласаат според свое убедување за промена на името на државата. Референдумот се одржа на 30 септември 2018 година.
Гласам, значи постојам!
ЦИВИЛ го набљудуваше и Референдумот со 28 долгорочни набљудувачи и 307 краткорочни набљудувачи низ целата земја, акредитирани од Државната изборна комисија. Како општествено одговорна организација, ЦИВИЛ во текот на септември 2018 година го спроведе проектот „Гласам, значи постојам“ со главна цел остварување на неприкосновеното право на глас на граѓанките и граѓаните.
Екипите на ЦИВИЛ поставија инфо штандови во општините низ целата земја, на кои граѓанките и граѓаните имаа можност низ комуникација со членовите на организацијата да ги споделат своите ставови, мислења и информации во врска со референдумот. На штандовите беа поставени паноа на кои граѓаните испишуваа пораки преку кои ги изразуваа своите чувства и ставови во врска со референдумот, како и „кутии за гласање“ во кои можеа анонимно да си ги остават своите пораки.
Велес, Градско, Росоман, Кавадарци, Неготино, Битола, Могила, Прилеп, Струга, Гостивар, Тетово, Штип, Радовиш, Пробиштип, Лозово, Свети Николе, Кочани, Гевгелија, Дојран, Богданци, и скопските општини Шуто Оризари, Чаир, Центар како и Старата скопска Чаршија се општините и местата на кои екипите на ЦИВИЛ ги поставија своите штандови и ги информираа граѓанките и граѓаните за своите гласачки права.
Џабир Дерала, претседателот на ЦИВИЛ преку видео порака ја информира јавноста за потребата на проектот „Гласам, значи постојам“, и го соопшти ставот на организацијата во однос на гласачкото право на граѓанките и граѓаните.
„Ние како организација сме секогаш за тоа луѓето да ги искористат сите можности и сите права и да учествуваат во еден важен политички и општествен процес, а со тоа се подразбира дека ние како организација ќе повикуваме на гласање. Нема никому да му сугерираме како да гласа. Дали да гласа против или за, туку ќе ги охрабриме луѓето да го дадат својот глас. Значи да излезат да гласаат. Тоа е важно затоа што на тој начин се практикува демократијата. Демократијата не се само неколку функционери на власт, туку демократијата ја подразбираат сите граѓанки и граѓани на една земја и заради тоа сметаме дека тие треба масовно да излезат на гласање. Тоа е нешто за што ќе ги охрабруваме постојано, на терен.
Исто така, ние бараме од институциите да овозможат максимално почитување на човековото право на глас а со тоа да обезбедат услови, односно да ги санкционираат сите изрази на говор на омраза, сите обиди да се попречат луѓето да гласаат.
Очекуваме од медиумите да им помогнат на граѓанките и граѓаните да донесат информиран избор. А не да бидат мета на нивните политичко пропагандни дејства или мета на лажни вести. Што се однесува до оние содржини коишто се од пропаганден карактер, се разбира дека секој има право да спроведува кампања и да врши пропаганда, меѓутоа многу е важно тие да бидат јасно означени, да бидат јасно одвоени од информативната содржина. Информативната содржина треба да изобилува со информации кои се однесуваат на човековото право на глас. Информативните содржини исто така би требало да изобилуваат со информации за тоа кои би биле придобивките од оваа спогодба. Но, исто така, и со информации за тоа што таа спогодба точно значи.
Во домен на нашиот проект „Гласам, значи постојам!“, самиот наслов кажува дека ние ги повикуваме граѓанките и граѓаните да гласаат. А како ќе гласаат тоа зависи од нивната волја. Меѓутоа, исто така, многу остро ќе се спротивставиме на секоја тенденција граѓанките и граѓаните да се чувствуваат заплашени да излезат да гласаат или пак да бидат манипулирани со лажни вести и говор на омраза за да гласаат на овој или на оној начин, порача Дерала.
На Референдумот што се одржа на 30 септември 2018 година, ЗА промена на името гласаа 609.813 граѓанки и граѓани, односно 94,18% од вкупниот број излезени гласачи.
Подготвила: Дијана Тахири
