ДИЈАНА ТАХИРИ
Партиските вработувања со децении претставуваат еден од најтешките тумори на јавната администрација во Северна Македонија. Иако минатата недела министерот за јавна администрација најави крај на оваа практика, јавноста со право останува скептична – прашањето е дали навистина ќе има промена или ќе станеме сведоци на уште една формална реформа без суштина.
Практиките на партизација почнаа масовно да се вкоренуваат во времето на владеењето на Никола Груевски, кога јавната администрација стана најсигурното засолниште за партиските војници. Со вработувања по партиски клуч, јавните институции се претворија во кадровски резервоари за наградување на лојалност, наместо во професионален сервис за граѓаните. Оваа шема не згасна со промената на власта – напротив, продолжи да живее и да се прилагодува на новите политички елити.
Ваквиот систем создаде администрација преполна со партиски кадри, но празна од стручност, одговорност и ефикасност. Наместо конкуренција и знаење, доминираа блискост со партијата, семејни врски, клиентелистички услуги и коруптивни ветувања. Особено пред избори, институциите редовно беа преплавувани со нови „работни места“, кои повеќе личеа на партиски награди отколку на реална потреба за професионалци.
Последиците од ваквата практика се далекусежни. Младите генерации, наместо да ја гледаат државата како простор на еднакви можности, често сфаќаат дека без „врска“ нема напредок. Таа неправедна реалност ја поттикнува емиграцијата: илјадници образовани и амбициозни луѓе заминуваат во странство, каде што трудот и знаењето се ценети повеќе од партиската книшка. Северна Македонија така ја губи највредната сила за развој – младите и квалификувани граѓани.
Затоа, кога денеска властите најавуваат крај на партиските вработувања, јавноста го слуша тоа со добро позната доза на сомнеж. Искуството учи дека декларациите и „мерките“ лесно се најавуваат, но тешко се спроведуваат кога истиот политички систем се храни токму од тие практики. Прекинувањето на овој порочен круг би значело вистинска политичка храброст – нешто што досега ретко сме го виделе.
Текстот е личен став на Авторката
