Оружјето секогаш е поврзано со криминалот, а особено со организираниот криминал од сите видови. Тоа е придружна алатка на сите организирани криминални групи во земјава и странство. Оружјето е оценето како еден дестабилизирачки фактор за безбедноста и сигурноста на една земја, и било каков прогрес е незамислив ако има голема пролиферација на нелегалното оружје, вели за Утрински брифинг, Џабир Дерала од „Цивил“.
-За жал не знаеме и податоците не се систематски за тоа дали и колку расте бројот на парчиња оружје во земјата, затоа и го почнавме истражувањето минатата година. Релевантните служби го следат тоа, но нема една заедничка дата база која ќе може да ја користат сите. Еден мој колега од Цивил денеска кажа дека не постои едно депо во кое се чува запленетото оружје, туку се чува во регионални СВР, вели Дерала.-Цивил е организацијата која 2004 година лобираше кај тогашната влада и се изгласа Меѓународниот ден за собирање на оружјето. Тоа е 9 Јули, и од тогаш се воведе праксата секоја година да се уништува тоа оружјето. Имам чувство дека некои меѓународни обврски кои се преземени се запоставени, аради турбулентната општествено-политичка сиуација, пред се, но и заради неажурноста на одредени служби. Ние во моментов истражуваме дали и како се спроведуваат тие меѓународни обврски.
-Меѓу другото, Цивил во 2012 ја донесе Меѓународната спогодба за трговија со легалното оружје, ратификувана е истата година во парламентот, и сме на трето место во светот како организација која успеала да обезбеди пропорционално највисок број на парламентарци кои ја поддржале таа спогодба. Целата операција не чинеше 250 денари и бевме пионери, меѓу првите во Европа, но не сум сигурен колку институциите ажурно ја спроведуваат, кажа Дерала.
Дерала истакна дека организација е ветеран во меѓународните мрежи за контрола на трговијата со оружје, пред се во IANSA, една од највлијателните организации, каде е членка од 2002 година., во Control Arms е членка од 2003 година, а од неодамна соработува со GI, организација за борба против транс-националниот криминал, сето тоа се канали во кои може да се учествува, не само да се следи и учи.
-Во светот и во Европа, во ЕУ, е познато дека Балканот е црна точка. Балканската рута која се прекина поради имигрантите , се сметаше дека ја прекина и балканската рутата на оружјето. Безмалку сите терористички акции во Европа во изминативе 10 години се направени со југословенско, односно балканско оружје, со потекло од екс- југословенските простори и Албанија, истакна Дерала.
-Можеби ќе се чини чудно една организација за човековите права да биде во толку добра комуникација со МВР во овој домен, и можам да кажам дека во 2003 година кога учествуваме во собирањето на нелегалното оружје и амнестијата која следеше потоа, имавме одлична соработка и со МВР и со координативното тело .Во 2009 година, ние сме потписници на меморандум со МВР за соработка и партнерство во овој домен и во неколку други. Меморандумот е обновен 2020 година и сеуште е важечки, посочи Дерала.
Според Дерала, организацијата има одлична соработката, отворени се службите за соработка, меѓутоа ова е толку деликатна материја , што секогаш треба да се чекори многу бавно и многу претпазливо. за да не откриеме работи кои можат да ја загрозат или безбедноста или службените и државните тајни.
Во секој случај, Балканот останува извор, центар на шверцот со оружје и е закана за безбедноста и стабилноста пред се на Балканот, меѓутоа, често има влијание на поширокиот регион, па и на ЕУ итоа е една од пречките во развојот и прогресот кон Европската унија, истакна Џабир Дерала во интервјуто за Утрински брифинг.
ЦИВИЛ денес со почеток во 13 часот организира онлајн настан на тема „Нелегалното оружје и организираниот криминал: Сè е поврзано“. Со ова, продолжува серијата онлајн настани под заеднички назив „Во фокусот“. На денешниот настан, „во фокусот“ на ЦИВИЛ ќе се најдат повеќе актуелни и исклучително важни аспекти на контролата на оружјето во земјата и во регионот. Фокусот ќе биде „изострен“ и на врската меѓу распространувањето на нелегалното оружје и организираниот криминал.
Минатата година, ЦИВИЛ го спроведе проектот „Минатото, сегашноста и иднината на контролата на оружјето во Северна Македонија“ кој донесе исклучително богата содржина со низа интервјуа од релевантни аналитичари, експерти и високи државни функционери. Проектот беше спроведен со поддршка од Глобалната иницијатива против транснационалниот организиран криминал и Резилиенс фонд.
Д. Мишев
