Според официјалните податоци од Дирекцијата за справување со кризи од пред една година, поплавите на 5 август 2016, однеле 22 човечки животи. По минатогодишната катастрофа, експертите препорачаа дека се потребни промени во легислативата, зајакнување на институционалните капацитети, вложување во научните институции, прифаќање на препораките од независни експерти и изработка на долгорочни анализи врз база на новите состојби на терен што настанаа од поплавите, но и учење од гршките, за да не се повторат, при следните временски неприлики… Минатогодишните страдалници уште чекаат помош…
Една година по катастрофата, и покрај човечките жртви и огромната штета, нема покренато прашање за одговорност и нема поднесување на отчет, иако една од причините за неа, беше и човечкиот фактор.
По хаосот што настана на терен по поплавите, но и по задоцнетата мобилизација за помош на настраданите, предизвиците со кои се соочија жителите од поплавените подрачја кои останаа без покрив врз глава и без можности самите да се справат со катастрофалната состојба, беа огромни. По нивното преселување по прифатни центри и студентски домови, сè што им требаше беше хуманост и солидарност.
Граѓанските активисти преку социјалните мрежи се мобилизираа и волонтираа речеси без престан, да се санираат дворовите, да се ичистат поплавените куќи однатре, да се помогне со сместување на настраданите, преку организација на хуманитарни акции и изложби, преку апели до надлежните институции… Од друга страна, Црвениот Крст обезбеди по 13.000 денари за секое настрадано семејство во поплавите. Владата, преку надлежните министерства, обезбеди сместување, но одвои и по 500 евра за настраданите…
Комисијата за проценки на штетите излегуваше на терен и изврши проценка во 6.000 домови. Но, колку од нив, навистина се обештетени?
Со оглед на жестоката борба на политичко поле во пресрет на предвремените парламентарни избори минатата година, институциите останаа нефункционални, партиите се бореа за внимание, а хуманите луѓе даваа сè од себе, да ги надминат сите политички интриги и да помогнат во санирање на штетите од поплавите, што надлежните ги претставуваа дека се случуваат „еднаш во илјада години!“.
На сета неволја, ЦИВИЛ Медиа сведочеше и за искористување на маката на граѓанките и граѓаните во предизборна кампања. И дискриминацијата по партиска линија, во делење на хуманитарна помош, партиското агитирање при распределбата во сместувањето на настраданите, беа дел од проблемите што ги посочија тогаш жителите од поплавениот регион.
Денеска, дел од настраданите сè уште се сместени по студентски домови и прифатни центри, без решен статус и без обештетување. Во студентскиот дом „Томе Стефановски – Сениќ“ заборавени од институциите, до неодамна останаа три жителки од поплавените подрачја. И тие ги обвинија институциите за негрижа и неажурност.
Но, очекувањата за исплата неретко се се сведува вистинска институционална гологота. И додека претходно Владата на ВМРО-ДПМНЕ и нивната политичка борба за опстанок, беа главна причина за гнев и револт, со промените на власта, граѓанките и граѓаните со нова надеж очекуваат дека нивните случаи ќе влезат во процедура.
Сепак, во ЦИВИЛ – Центар за слобода и по една година се јавуваат граѓанки и граѓани, барајќи совет и помош како институционално да го решат проблемот со обештетувањето за нивните поплавени домови.
Најголемите поплаки од граѓаните доаѓаат за локалната самоуправа и за надлежните комисии што треба да одлучат за обештетување и да решаваат за спорните случаи. Според нив, тоа што на централно ниво се сменила власта, не менува ништо во односот на локалната власт кон граѓанките и граѓаните.
За жал, очекувајќи дека по 11 години под режим, е и нормално е промените да одат бавно, многумина од настраданите жители, во надеж на остварување на своите права, кога-тогаш, сè уште се двоумат да зборуваат јавно. Им даваат уште една шанса на надлежните институции да преземат итни мерки, но очекуваат, пред сè хуманост, во решавањето на случаите на настраданите жители од поплавите.
Експертите, по минатогодишната катастрофа, препорачаа дека се потребни промени во легислативата, зајакнување на институционалните капацитети, вложување во научните институции, прифаќање на препораките од независни експерти и изработка на долгорочни анализи врз база на новите состојби на терен што настанаа од поплавите, но и учење од гршките, за да не се повторат, при следните временски неприлики.
Обезшумувањето на Скопска Црна Гора и лошата инфрастуктура на Скопската обиколница, се дел од причините поради кои се случија поплавите. На обиколницата сè уште се работи. Дождови за среќа нема…
Биљана Јордановска