Литванија и Естонија станаа првите земји од НАТО кои се обврзаа да потрошат повеќе од 5 отсто од својот БДП за одбрана, одговарајќи на притисокот од американскиот претседател. Доналд Трамп.
Министерот за надворешни работи на Литванија, Кестутис Будрис, за британскиот весник Фајненшл тајмс изјави дека Европа влегува во „нова ера“ и ја истакна важноста да се има вистински борбени способности, бидејќи Литванија, која се наоѓа блиску до Русија, ќе потроши 5 до 6 отсто од својот БДП за одбрана од следната година, најмалку до 2030 година, зголемување што го удвојува сегашното ниво на трошоци, пренесува АгенцијаНова.
„Се разбира, има притисок, но тоа е добар и конструктивен притисок од нашиот стратешки и најголем сојузник во НАТО“, рече Бадрис, мислејќи на Трамп.
„Но, тоа не е единствената причина: за нас е егзистенцијално да имаме вистински борбени способности“, додаде литванскиот министер.
Естонскиот премиер Кристен Мајкл одговори на ветувањето на Литванија велејќи дека неговата земја исто така ќе цели на 5 отсто од БДП за одбрана, што е повеќе од сегашните 3,7 отсто, што е веќе повисоки од трошоците за одбрана на Соединетите држави како учество во БДП.
Според Фајненшл тајмс, НАТО треба да ја зголеми својата неформална цел на трошоците за одбрана од сегашните 2 отсто на 3-3,5 отсто на самитот во јуни во Хаг, Холандија, како одговор на целосната инвазија на Русија на Украина. Сепак, Трамп бара трошоци за одбрана од 5 отсто од БДП од сојузниците, бројка што сега ја поддржуваат неколку земји од НАТО, вклучувајќи ги Полска и Романија.
Од 32 членки на НАТО, 23 ја достигнаа целта од 2 отсто минатата година, додека во Европа трошоците за одбрана постепено се зголемија во текот на изминатата деценија, почнувајќи со руската анексија на Крим. Сепак, има земји како Шпанија, Италија и Белгија кои потрошиле помалку од 1,5 отсто во 2024 година.
Подготви: Д. Мишев