ДЕХРАН МУРАТОВ
Помина повеќе од еден месец откако Собранието ги изгласа заклучоците за европскиот предлог што го понуди француското Претседателство со Советот на ЕУ, за отворање на пристапните преговори на Северна Македонија за членство во ЕУ. Северна Македонија, на 19 јули 2022, ги започнаа пристапните преговори со Европската Унија. Но, пред да ги започне пристапните преговори со ЕУ помина низ тешки денови, бидејќи дел од опозициските партии се обидоа да го попречат патот кон ЕУ.
Последните чекори
Последните чекори до почетокот на преговорите, очекувано, беа тешки, исполнети со тензии, блокади и насилни протести, како што е опишано и во хронологијата на едно неизгласано НЕ од Цивил Медиа. Конечно, на 16 јули 2022, со 68 гласа ЗА, а ниту еден против и ниту еден воздржан, Собранието ги изгласа заклучоците поднесени од СДСМ и ДУИ по расправата за Информацијата за содржината на Предлог-преговарачката рамка за пристапните преговори со Европската Унија.
Протестите што беа организирани од почетокот на јули и за време на собраниската расправа за предлогот, беа под мотото „Ултиматум – НЕ, благодарам“. На протестите, дел од опозицијата бараше отфрлање на европскиот предлог за кревање на ветото од Бугарија и деблокада на интеграциите на државава во Европската унија.
Протестите беа насилни, со инциденти и експлицитен говор на омраза кон албанската етничка заедница, иако се работеше за процес поврзан со македонско-бугарските односи. На протестите учествуваа и маскирани лица и покриени со качулки што потсети на крвавите настани од 27 април 2017 година. Освен јајца, тоалетна хартија, во „арсеналот“ на насилниците беа бекатон плочки, метални прачки и молотови коктели.
Имаше и напади врз полицајците. Билансот од протестите беше неколку десетици приведени, неколку кривични пријави поврзани со нападите и подготовката и фрлањето молотови коктели, како и 54 повредени полициски службеници, од кои 11 потешко повредени, а 2 со сериозни повреди, како што тие денови информира МВР.
Накратко, патот до ЕУ беше „поплочен“ со антиевропска и националистичка кампања. Релевантни експерти и претставници на институциите ги означија протестите како директно поддржани од Путиновиот режим. Цивил спроведе мониторинг на овие настани и јасно ги посочи врските и мотивите за насилниот карактер на протестите.
Знамето на ЕУ го запалија, нема одговорност
Сепак, сè уште нема никаква реакција, а уште помалку санкации од Основното јавно обвинителство за лидерот на Родина Македонија, Владимир Трајковски, кој на (4 јули) за време на протестите пред Владата на Република Северна Македонија го запали и газеше знамето на Европската Унија.
„Сите проблеми доаѓаат од ку****а и блудница Европа и нашата држава треба да се откаже од влез и членство во ЕУ и така преку ноќ ќе завршат сите проблеми“, истакна Трајковски во видеото што самиот го објави на Фејсбук, кои инаку е еден од најгласните подржувачи на Руската Федерација.
Додека Трајковски го палеше ЕУ знамето му се приклучија и други членови на партијата Родина коментирајќи: „Лепо село – лепо гори“ и „ружно знаме – ружно гори“.
Ни по повеќе од еден месец Основното јавно обвинителство не покрена кривична пријава против лидерот на Родина, Владимир Трајковски за намерно палење на знамето на ЕУ, иако тоа е казниво според Член 8 и Член 181 од Кривичниот законик.
Член 8
„Грбот и знамето на Република Македонија, како и грбовите и знамињата на други држави и меѓународни организации кои се употребуваат во Република Македонија согласно со одредбите на овој закон, не смеат намерно да се кинат, палат, газат или на друг начин да се скрнават или изложуваат на презир или исмејување“.
Член 181
„Тој што со намера за исмејување јавно ќе изложи на подбив странска држава, нејзиното знаме, грб или химна или шеф на странска држава или 71 дипломатски претставник на странска држава во Република Македонија, ќе се казни со парична казна“.
Неказнивост за радикализмот
Нема одговорност ниту за лидерот на опозициската Левица, Димитар Апасиев, кој на 5 јули најави радикализација на протестите против францускиот предлог. Откако протестите станаа порадикални, односно насилни, партијата, барем декларативно, се дистанцира, но не поднесе ни одговорност за повиците на насилство.
Пратениците на Левица, Апасиев и Крмов ги повикуваа „сите пред Собрание“ за да го спречат изгласувањето на европскиот предлог. Ги хушкаа членовите, симпатизерите, поддржувачите да се радикализираат, а потоа ги пуштија „низ вода“.
Се оградија од нив, бидејќи според партијата, насилните демонстранти беа „провокатори“, и „полициски инфилтратори“… Дел од уапсените демонстранти кои беа нахушкани, судот ги ослободи, но дел од нив се уште ќе се влечкаат по судови, затвори… додека хушкачите се на слобода (на некоја плажа).
Во меѓувреме, Левица пред Собранието донесе гилотина што може да се протолкува како отворена закана со егзекуции против политичките неистомисленици. На тоа остро реагираше и колегата Џабир Дерала во коментарот „Гилотина пред Собранието: Простачка, груба и отворена закана со смрт“.
Поттикнуваа омраза, не се оградија, не се соочија со одговорноста
Опозициските партии ВМРО-ДПМНЕ, Левица, Родина Македонија, Единствена Македонија, Глас за Македонија не се оградија и не ги осудија ниту навредливите скандирања како „Чиста Македонија“ и „Смрт за клетите ш****ри“, кои се извикуваа за време на антиевропските протести.
Напротив, партиските пропагандни машинерии постојано споделуваа статуси и фотографии на два/тројца Албанци кои наводно беа силни залагачи и поддржувачи на антиевропските протести (инаку таквите во поранешна Југославија ги нарекуваа „чесни“ Албанци). Исто така не видовме статуси/реакции дали на тие два-тројца „чесни Албанци“ кои учествуваа на протестите им сметаа(т) извиците за смрт на клетите ш****и!
Инцидент кај плоштадот „Скендербег“
На петтиот ден од протестите против францускиот предлог за почеток на пристапните преговори со ЕУ, благодарение на брзата реакција на полицијата, беше избегнат поголем инциденти откако дојде до судир меѓу демонстрантите и помала група на граѓани кај плоштадот Скендербег.
„Нека разберат клетите ши****и“, „Ш*******и пи**и“, „Никогаш Северна само Македонија“, беа дел од скандирањата на демонстрантите кои протестираа против францускиот предлог за спорот со Бугарија.
Демонстрантите откако го минаа подвозникот пред трговскиот центар Мавровка и започнаа физичка пресметка со групата кај Скендербег при што користеа камења, стаклени шишиња и други тврди предмети. Брзата реакција на полицијата ја спречи физичката пресметка и веднаш беа уапсени лицата кои носеа огнено оружје.
Во трка по политички поени
По инцидент кај плоштадот „Скендербег“ во скопската Чаршија, веднаш беше разрешен вршителот на должност на Ј.П. Комунална хигиена, Зуди Енузи, кој инаку е брат на Јусуф Кока, човекот што пукаше со пиштол за време на инцидентот со демонстрантите и група граѓани кај плоштадот „Скендербег“ во скопската Чаршија.
Алијансата за Албанците веднаш ја прекина соработката со ВМРО-ДПМЕ, откако градоначалничката на Скопје Данела Арсовска, експресно го разреши од директорската позиција Зуди Енузи, бидејќи бил брат на Јусуф Кока кој учествуваше во вооружениот инцидент пред плоштадот „Скендербег“.
Партиите на власт и опозицијата се „спукаа“ чиј е пиштолџијата кој пукаше кај Скендербег
Од СДСМ за инцидент што се случи на антиевропскиот протест кај плоштадот „Скендербег“ нагласија дека сè е лажно во ВМРО-ДПМНЕ, дури крвавото сценарио кое не им успеа.
„Тие воопшто и немаат друга стратегија освен крериање тензии, конфликт и страв кај граѓаните. Спремни се да жртвуваат луѓе за своите политички цели, спремни се да ја запалат цела држава. Тоа нема да го дозволиме…
Христијан Мицкоски не е никаква жртва, туку е режисер на крваво сценарио, крваво сценарио со неговите коалициски партнери Левица и Алијанса за Албанците, кое на крајот не успеа. Мицкоски синоќа не беше мета туку само ја одигра најлошата улога за државата и за граѓаните“, истакнаа од СДСМ.
Демократската унија за интеграција најостро ги осуди инцидентите на антиевропските протести поттикнати според нив, од проруските елементи во нашето општество, вклучително и сценариото што беше реализирано на плоштадот Скендербег во Скопје.
„Инцидентот меѓу активистите на ВМРО, ЛЕВИЦА и Алијанса не може да не се смета за однапред смислен и испланиран од оваа коалиција бидејќи протагонисти беа токму овие три партии и нивните поддржувачи“, потенцираа од ДУИ.
Од ВМРО-ДПМНЕ нагласија дека инцидентот беше во режија на власта која по секоја цена сака да ги задржи своите фотелји и функции заради криминалните тендери.
Дезинформации
Иако МВР веднаш ги уапси и ги предаде на Обвинителство пиштолџиите од „Скендербег“, меѓу кои и Јусуф Кока, дел од медиумите и партиските ботови ширеа дезинформации дека „пиштолот на човекот кој пукаше кај Скендербег не бил вистински пиштол“, поставувајќи фотографија од Кока.
Меѓутоа вистината е дека Обвинителство му одреди четири месеци домашен притвор на Кока, и дека друго лице е човекот кој поседуваше „пиштол што не е пиштол“.
Дезинформациите и обидите за предизвикување меѓуетнички тензии беа дел од кампањата на опозициските партии ВМРО –ДПМНЕ и Левица. Тие, преку социјалните мрежи и медиумите под нивна контрола ширеа дезинформации, омраза и страв кај граѓаните.
Вечерта на 5 јули, интернет страницата News1.mk објави текст со наслов „(ФОТО) Навивачи на Шверцери – Шкупи протестира на другата страна на Вардар “. Текстот се појави за време на насилните протести против решението на ЕУ за македонско-бугарскиот спор, што се одржаа пред трите македонски институции, Собранието, Владата и МНР.
На 12 јули, Твитер профилот Блефер @el_padrino објави старо видео од предизборната кампања за парламентарните избори, придружено со провокативна порака. Според Мониторинг тимот на ЦИВИЛ кој веднаш реагираше на оваа дезинформација, се работи за намерна манипулација со емоциите на луѓето со цел да се предизвикаат омраза и тензии врз меѓуетничка основа.
Ова е само мал дел од дезинформациите што се ширеа за време на дебатата за европскиот предлог во Собранието. Мониторинг тимот на ЦИВИЛ постојано архивираше и објавуваше содржини во кои се разобличуваат дезинформациите.
Пропагандните кујни работат ù за време на летните одмори, (со помал интензитет), додека нивните работодавци/шефови се сончаат на некоја плажа.
ЦИВИЛ повеќе пати апелираше до јавноста и медиумите да не поттикнуваат омраза и насилство и да се воздржат од ширење дезинформации, а до надлежните институции, да ја исполнат својата законска обврска да ги заштитат јавниот интерес, мирот и безбедноста.
Во соработка со Мониторинг тимот на ЦИВИЛ и редакцијата Цивил Медиа.
