ДРАГАН МИШЕВ
На прашањето дали Путин ги саботира напорите за постигнување мир во Украина и дали навистина сака да ја заврши војната, Трамп одговори: „Не можам да ви кажам тоа, но ќе ве известам за околу две недели“.
„Ќе откриеме дали тој нè притиска или не, и ако е така, ќе одговориме малку поинаку, но ќе трае околу една и пол, две недели“, вети тој пред новинарите во Белата куќа.
„Можам да го кажам ова – многу сум разочаран од она што се случи, пред неколку ноќи, каде што луѓе [во Украина – ур.] беа убиени во средината на она што би го нарекле преговори. Многу сум разочаран од тоа. Многу, многу разочаран“, ја пренесува Украинска правда изјавата на Трамп.
Во услови на неодамнешните руски изјави и зголемениот ракетен терор и рекордни напади со дронови врз Украина, Трамп изјави дека размислува за дополнителни санкции против Русија.
Волстрит журнал објави дека Трамп, исто така, ја разгледува можноста за воведување санкции против Русија оваа недела, иако одлуката не е загарантирана.
WSJ забележа дека санкциите се разгледуваат бидејќи Трамп е фрустриран од нападите на лидерот на Кремљ, Владимир Путин, врз Украина и бавното темпо на мировните преговори.
Но, според WSJ, Трамп исто така може да одлучи и да не воведе нови санкции.
Се додава и дека „Трамп е исто така заморен од мировните преговори“ и размислува да се повлече од нив ако „последниот обид не успее“.
„Не е јасно што би се случило ако САД се повлечат од мировниот процес и дали Трамп ќе продолжи да ѝ дава воена поддршка на Украина“.
Трамп долго време се спротивставуваше на притисокот да го критикува Путин за одбивањето да се согласи со прекинот на огнот поддржан од Украина.
Сепак, според изворите на WSJ, три клучни моменти влијаеле врз размислувањето на Трамп.
Прво, неговото несогласување со украинскиот претседател Володимир Зеленски, кој, според мислењето на Трамп, „поттикнува понатамошен конфликт“ инсистирајќи на санкции, иако Зеленски се согласи на прекин на огнот.
Второ, верувањето на Трамп дека дополнителните санкции против Русија нема да ја ограничат нејзината способност да води војна, туку, уште поважно, ќе ги комплицираат напорите за обновување на економските врски меѓу САД и Русија.
Трето, убедувањето на Трамп дека го познава Путин и дека рускиот лидер ќе ја заврши војната како лична услуга. Сепак, неподготвеноста на Путин да прави отстапки го наруши мислењето на Трамп, особено по телефонскиот разговор минатата недела за време на кој Путин одби да потпише договор за прекин на огнот.
Се чини дека Трамп предолго размислува за човек кој пред да стане претседател на САД самоуверено изјавуваше дека по неговата инаугурација, ќе ја реши војната во Украина за 24 часа.
Спротивно на тоа, доскорешната перцепција на претходната администрација на Бајден за целите и стратегијата на Москва, од јануари 2025 година во Вашингтон е заменета со нереален пристап кон руско-украинската војна.
Степенот на политичката наивност, моралната рамнодушност и дипломатскиот дилетантизам на новата американска администрација, во текот на првите четири месеци од мандатот, е зачудувачки. Дури и со оглед на отстапувањата за време на првото претседателство на Трамп од 2017-2021 година, несоодветноста на изјавите и активностите од Белата куќа во последните месеци во врска со руско-украинската војна предизвика шокови во Европа и на други места.
Човек се сомнева дека не само стратешкиот инфантилизам, туку и политичкото почитување, па дури и личната симпатија во администрацијата на Трамп кон Путин, ги водат неодамнешните цик-цак-правци на САД, пишува Д-р Андреас Умланд, аналитичар во Стокхолмскиот центар за источноевропски студии (SCEEUS) при Шведскиот институт за меѓународни односи во анализата за Кијив Индипендент.
Четири месеци американски обиди за шатл дипломатија и медијација постигнаа многу малку. Резултатите од двочасовниот разговор оваа недела меѓу Путин и американскиот претседател Доналд Трамп исто така беа оскудни. Секако, двајцата претседатели, по телефонскиот разговор, зборуваа за успех.
Сепак, нема опипливи резултати од интензивните трилатерални преговори меѓу Вашингтон, Москва и Кијив, како и од директните интеракции меѓу американскиот и рускиот претседател.
Путин јасно стави до знаење дека наскоро нема да има прекин на огнот, а рускиот империјализам нема да биде неутрализиран со преговори, компромиси или отстапки.
Трамп објави дека треба да има директни преговори меѓу Русија и Украина, како двете земји да не преговарале една со друга, во различни формати, веќе повеќе од единаесет години.
Во својот коментар за телефонскиот повик од понеделник, Путин, всушност, се вклучи во тролање на Украина, САД и целиот Запад на два начина.
Прво, терминот што Русија неодамна го воведе и го користеше за да ја означи примарната цел што треба да се постигне во претстојните преговори е „меморандум“. Секој што е запознаен со историјата на постсоветските руско-украински односи знае дека веќе постои историски „меморандум“ поврзан со безбедноста потпишан од Москва и Кијив (како и од Вашингтон и Лондон) во главниот град на Унгарија пред повеќе од 30 години.
Во Будимпештанскиот меморандум од 1994 година, Москва гарантираше, во замена за согласноста на Кијив да ги предаде сите свои нуклеарни боеви глави на Русија, дека нема да ја нападне Украина. Вашингтон и Лондон исто така го уверија Кијив дека ги почитуваат украинските граници и суверенитет.
Откако Москва демонстративно го гази договорот и духот на Будимпештанскиот меморандум единаесет години, Кремљ сега нуди да потпише уште еден руско-украински „меморандум“.
Второ, Путин не исклучи, по разговорот со Трамп, дека идните преговори со Кијив може да доведат до примирје. Сепак, рускиот претседател додаде дека „доколку се постигнат соодветни договори“, „можно прекин на огнот“ би било само „за одреден временски период“. Дури и ако преговорите бидат успешни, примирјето ќе биде само привремено.
Таа забелешка од Путин е соодветно признание: Руската воена економија и воената мобилизација на населението сега се толку напредни што не можат лесно да се запрат. Москва повеќе не е во можност нагло да ги прекине воените дејствија. Што би се случило со стотиците илјади војници во Русија, производството на оружје во големи размери и рутинските воинствени, како и интензивни украинофобни кампањи во многу сфери од рускиот општествен живот (образование, медиуми, култура итн.), ако одеднаш има траен мир?
Овие и слични сигнали од Москва дозволуваат само еден заклучок: За да се стави крај на Руско-украинската војна, Русија треба да доживее понижувачки пораз на бојното поле.
Поуката од минатото е, покрај тоа, дека руските воени неуспеси предизвикаа домашна либерализација, како што се Големите реформи по Кримската војна од 1854-1856 година или воведувањето на полуконституционализам по Руско-јапонската војна од 1904-1905 година.
Една од детерминантите на Гласност и Перестројка беше катастрофалниот неуспех на советската инвазија на Авганистан во 1979-1989 година.
Рускиот империјализам нема да биде неутрализиран со преговори, компромиси или отстапки. Наместо тоа, ваквите пристапи само промовираат понатамошен странски авантуризам во Москва и воена ескалација по должината на руските граници. Кремљ еден ден ќе ги прекине експанзионистичките војни на Русија, како и геноцидниот терор врз цивилите во Украина и на други места. Сепак, за да се случи тоа, рускиот народ прво треба да почне да верува дека таквото однесување не може да доведе до победа, може да предизвика внатрешен колапс и ќе биде решително казнет.
Останува да видиме колку ќе трае рокот од „две недели“ од почетокот на текстов што Трамп му го даде на Путин, кој веќе тече. Дали и тие две недели ќе траат како 24- те часа кои ги даде Трамп пред 4 месеци?
Денес е 29 мај. Тик-так, тик-так…
