Преземање на конкретни мерки за справување со корупцијата која е една од главните причини за иселување на младите, суштински промени во образованието и активна младина која директно ќе учествува во креирање политики и носење одлуки на сите нивоа – ова се дел од заклучоците на дебатата „Како до подобар младински стандард во 2023 година?“ организирана од Институтот за добро управување и евро-атлантски перспективи (ИДУЕП) и Фондацијата „Фридрих Науман“, во соработка со Клубот за младински политики при Собранието.
Млади, претставници на младински организации и политичари отворено разговараа за дел од најважните прашања, предизвици и проблеми поврзани со младинскиот стандард како спроведувањето на законите што ги засегаат нив, за лошите услови во образованието и државната поддршка за студентите и учениците, но и за конкретни мерки за справување со партизација на општеството и корупцијата, како и потребата од дигитализација за да се намали истата.
Целта на ваквите дискусии, нагласија организаторите, е да се води отворен дијалог на различни нивоа, јавно да се зборува за проблемите кои ги мачат младите, но и заеднички да се дојде до решенија кои може да ги преземат креаторите на политики, а со кои ќе се подобри младинскиот стандард. За таа цел, од овој настан ќе биде изработен документ со политики и предолг активности со цел да стане составен дел од Акцискиот план за работа на собранискиот Клуб за младински прашања и политики.
За пратеничката Моника Зајкова, факт е дека младинскиот стандард не е на она ниво на кое што треба да биде и само преку заедничка работа и јавни дискусии може да се менуваат аномалиите на системот. Таа ги повика сите млади со свој личен придонес да се вклучат во процесите и да поттикнат промени.
“Очекувам од секоја млада личност која детектирала проблеми и има идеи за нивно надминување да ни се обрати и да креираме конкретни мерки и решенија. Да го искористиме моментот што во Собранието имаме млади пратеници кои се издигаат над партиските опции и сакаат да работат во интерес на младите. Да почнеме заеднички да ги менуваме работите,“ порача Зајкова.
Според Зајкова, која е најмладиот лидер на парламентарната политичка партија ЛДП и претседателка на Клубот на млади пратеници, најголем проблем кој влијае врз стандардот на младите и иселувањето е лошиот концепт на образование како и правната несигурност.
„За да направиме огромна реформа и во правосудството, треба да го менуваме менталитетот, треба да постои политичка волја и консензус за промена на легислативата и за тоа како се однесуваат институциите“, рече Зајкова.
Пратеникот Бојан Стојаноски од ВМРО ДПМНЕ, кој е член на собранискиот Клуб за младински политики, нагласи дека доколку сакаме значителни промени единствен начин е младите активно да се вклучат и да се обидат да ги променат нештата.
„Ако погледнеме наназад во изминативе 30 години, најкрупните мерки или промени во државава ги правеле младите. Никој нема ништо да ни даде како млади луѓе, напротив треба сами, со многу работа и труд да се избориме и добиеме шанса, а кога ќе ја добиеме да ја искористиме и да направиме разлика во општеството. Да не се повлекуваме пред предизвикот и да покажеме дека сме подеднакво квалитетни, а многу често и дека имаме и подобри квалификации“, рече Стојаноски.
Пратеникот Стојаноски смета дека е неопходно младите многу повеќе да бидат консултирани и вклучени во носењето на закони.
„Најдобриот начин да ги промените работите е да влезете храбро во институциите и да се обидете да ги промените. Ако сум во Собрание не сакам да бидам невидлив, туку најактивен оти само така може да ги променам работите. Не да бидам само бројка од некоја институција, туку да станам и важен чинител во процесите на носење на одлуки“, потенцираше Стојаноски.
„Младите не се само иднината туку и сегашноста и затоа ние како пратеници треба да работиме да креираме услови за младите овде“, изјави пратеничката Фиснике Бектеши Шаќири од ДУИ, која, исто така, е членка на Клубот за младински политики при Собранието. И таа ги повика сите млади и младинските организации со конкретни предлози да се вклучат во изработката на новата Стратегија за млади која е во тек.
„Потребна е законска рамка за ефикасна работа на институциите за млади, буџет за млади, децентрализирање на политика за млади, младинско истражување, учество на млади на сите нивоа, меѓу-секторска соработка, иновации и советодавни тела за млади со цел да се осигура консултација меѓу институциите и младински организации кои ќе имаат мандат да влијаат врз властите за прашања кои ги засегаат,“ рече пратеничката Бектеши Шаќири.
Од особена важност за младите е што ние како пратеници треба да придонесеме за нив, посочи пратеничката.
„Што е досега од наша страна направено и што треба да се направи во иднина. Како младите да се вклучат во процесите на одлучување преку врсничка едукација, водење и учество во локалните младински совети, младинските парламенти, форуми итн. Важен е т.н. ко-менаџмент систем по примерот на Советот на Европа, каде одлуките се носат заедно со младите и нивните младински претставници“, посочи Бектеши Шаќири.