Првата задача на возрасните е да направат децата и младите луѓе да се чуствуваат безбедно и сакано и дека нивното ментално здравје е зачувано. Мораме исто така во овие моменти да размислуваме за оние кои се најранливи во оваа криза, а тоа се децата и младите луѓе, вели Андријана Паскоска, магистер по психологија во социјалната заштита и професорка по филозофија, за ЦИВИЛ Медиа, одговарајќи на прашањето како влијае војната во Украина врз децата.
„Повеќе од две години справување со епидемијата и справување со нејзините последици, пред родителите, наставниците и професорите, пред сите возрасни, уште една потешка задача, да ги поддржиме и зачуваме воедно децата и младите луѓе дури и во оваа тешка ситуација. Се случи, мораме да признаеме дека војната дојде во нашето соседство. Децата треба да ги избегнуваат вестите и извештаите.
Од друга страна, децата имаат право да знаат што се случува, но тие вести мора да бидат приспособени и објаснети на начин на кој се соодветни на нивната возраст. Родителите треба да разговараат со детето за тоа што ги интересира што виделе и како се чуствуваат. Може да го прашате – Што слушна? Што виде? Како се чуствуваш? Треба да имаме разбирање дури и ако не ги интересираат вестите, но во овие ситуации треба да бидат инфорирани дека може со вас да разговараат за тоа што се случува. Децата треба да се слушаат и да се разговара со нив“, вели Паскоска.
Таа додава дека поради сè што се случува и она што го слушаат и гледаат, децата може да почуствуваат страв, збунетост и загриженост или дури и гнев, особено ако сето тоа потсетува на насилство или траумата што ја доживеале. Може да има ненадејни промени на расположението, агресија или повлекување, тоа може да биде знак дека имаат потешкотии во обработката на информациите што ги добиле или виделе. Затоа на децата и на младите треба да им се испрати недвосмислена порака дека е сосема нормално да се чуствуваат тажни, исплашени или лути.
„Ајде дајте им до знаење дека сте таму за да ги поддржите и помогнете. Разговарајте за вести и извори на информации, децата им пристапуваат на вестите на поинаков начин од ворасните. Колку помалку ги интересира, толку помалку следат, но кога го прават тоа е најчесто преку кратки клипови на социјалните мрежи чиј автор е често непознат, кои не даваат одговори на сите прашања и да се разбере што бара познавање на контекстот кој многу често се изоставува. Треба да се биде особено свесен за компјутерските измами кои ја зголемуваат изложеноста на популарни матријали. Овие алогоритми можат изложувајќи ги децата и мадите на овие содржини дури иако не се заинтересирани за темата.
Затоа неопходно е да се разговара со нив, за тоа што виделе каков е контекстот, кои факти се презентирани, кој е изворот од наведениот матријал, дали авторот на матријалот е познат и веродостоен, и какви коментари се прикачени на тој матријал“, вели Паскоска.
Таа додава дека треба да се фокусираме и на намалување на штетата што може да ја имаат дезинформациите и насилните слики врз децата.
Д. Муратов