„Сочувствуваме со страдања на народот во Украина и како земја членка на НАТО целосна ја осудуваме руската воена агресија која го наруши меѓународното право, прифатените општи принципи на мир и европски вредности на демократија и стабилност. Не можеме да ја одредиме иднината на Украина во Брисел, Вашингтон или Лондон. За ова треба решава официјален Киев како што и го правите со носење на храбри одлуки. Ние како земја членка на НАТО заедно со нашите сојузни, стоиме зад Украина, јасната заложба и одлучност за зачувување на територијалниот интегритет и суверинитет на Украина“, изјави професор д-р Марјан Ѓуровски, од Институтот за безбедност, одбрана и мир при Филозофскиот факултет на УКИМ на вчерашната конференција „Украина – година на хероизмот“.
Во продолжение целосното излагање на професорот Ѓуровски:
Во клучни и тешки моменти за македонските граѓани во минатото, Украина, како држава, значајно ни помогнавте и за тоа искажуваме голема благодарност и никогаш не ја забораваме тогаш подадената рака од Ваша страна.
Република Северна Македонија како дел од НАТО е членка на антивоената коалиција и сите ги браниме правата на самоопределување, слободно и независно живеење за цела Европа. Зошто во Украина се бранат токму европските принципи на сите нас. Нашата држава и македонските граѓани со украинскиот народ делат исти вредности и тие не смее да бидат поразени со воена агресија која се надевавме дека е дел од историјата. Употребата на мерки и механизми од минатиот Век кои доведоа до војна од Руската федерација на европскиот континент и агресија на независна и суверена држава ја поттикна потребата од дебата и дилема кај секој граѓанин вклучително во академската заедница дали треба да се преиспитаат или надградат некои од постојните концепти на меѓународен план и дома.
На едно ниво, оваа војна е дефинитивно колонијална војна, особено кога се гледа како Русија се обидува да ја врати својата позиција во Украина. Јас, Вие, сите во оваа сала денеска, а верувам и надвор од неа не постои човек кој не е против војна. Тоа ме прави силен дека современите вредности на живеење не се поразени, но после толку загинати, милиони бегалци кои ги напуштија своите домови постои дилема и сеуште постојат луѓе кои се одлучуваат да шепотат низ ходниците или да мрморат во своите кругови и да се прашуваат која страна е во право во војната во Украина или пак дека сме одбрале страна и решаваме белосветски проблеми додека нашата држава крварела како што велат некои. Зарем постои страна во оваа војна? Зарем постои избор кога станува збор меѓу војната и мирот
Падна големиот руски мит дека Украина и Киев ќе се освојат за петнаесет дена. Се сеќаваме дека специјална руска операција требаше да заврши за 72 часа. Големата руска армија не ја извојува победата во изминатите 12 месеци. Значи, нема дилема дека Украина ќе ја зачува својата територија. Украина има силна волја да ги ослободи своите територии, секако со западна помош. Не се работи само за оружје, зошто Украина добива финансиска помош секој месец. Русија ќе се обиде да предизвика нови кризи во Европа, како и на Балканот, а да се дефокусира европското политичко внимание. Сега сме далеку од мирно решение за воената агресија на Русија врз Украина. И, на тој начин ќе имаме еден замрзнат конфликт на европскиот континент малку подолг период.
Најважно е на почетокот, но и сега, да не дојде до директен воен конфликт меѓу Русија и Северно-атлантската алијанса, бидејќи тоа ќе значи нова светска војна. Воедно, сите тие воени судири што се на територијата на Украина, не би смеело да се прелеат на соседните држави. Почитувани Дами и Господа, Дали Европа можеше да направи сѐ за да не дојде до војна во Украина? Дали Европа се обиде да преговара и преговара, па макар и 1.000 години, за да не се војува ниту еден ден?! Сега кога конфликтот е во ек, и знаеме дека насилството раѓа насилство, кој воопшто ќе ги помири страните и кога?!
И Украинците, но и Русите во наредните 10 години најмалку ќе имаат нормален живот или барем не онаков каков што имале. Ни европските народи во блиска иднина нема да имаат живот онаков каков што имаа, а за се ова виновен е рускиот претседател, но одговорноста за европскиот континент треба да се побара и кај европските лидери. Војната во Украина ја трансформира Европската унија. Дури и ако војната во Украина заврши утре, нема да има вистински мир во Европа. Само оваа енергетска криза ќе трае најмалку уште две години. Украинската војна го промени погледот на сите нас кон светот. Следните неколку години меѓународните односи ќе бидат обликувани од два фактора: геополитиката и владеење на правото.
Украинската војна ќе ја зајакне геополитичката Европа, но дали и демократската и либерална Европа. Но многу е важно што не успеа планот на рускиот претседател Путин да ги подели Европејците и да го ослабне американското присуство и влијание. Руската инвазија на Украина ја промени политичката географија на Европа, поместувајќи го центарот на гравитација на исток. Централна Европа доби ново значење и поделбата Исток-Запад доби нова инкарнација. Не треба дополнително да се раслојува македонското национално и општествено ткиво зошто и така се поделени по политичка основа.
Добро е што релевантните политички партии се со единствен став за актуелната руска агресија врз Украина и овде нема простор за домашен политички мегдан. Нема потреба од нова поделба на русофили и русофоби – тоа е лажна дилема како резултат од синдромот од минатото, папочната врска и рецидиви од службите од пред македонската независност. Денес да се изјаснуваш меѓу војната и мирот и неразумно. Економската безбедност на државата е пред сериозни предизвици и истата може да биде сериозно загрозена доколку навремено не се справуваме сите со обидите за ширење на лажни вести, хибридни закани, асиметрични против законски активности и координирано делување како на безбедносно-разузнавачката заедница, така и власта и бизнис заедницата. Воените случувања и состојбата во регионот и нашето опкружување отвара голем број на „прозорци на можности„ кои се користат против нашите интереси.
На Западниот Балкан во моментов веројатно не му се заканува нова војна со тешко вооружување и опрема како што тоа го гледаме во Украина. Но Балканот и Република Северна Македонија се втурнати во хибридна војна каде сме таргетирани за поттикнување на изолирани безбедносни инциденти и политичка дестабилизација на повеќе држави во регионот поради отворените прашања во регионот. Денес не може да се исклучи можност за руско иницирање нови кризи.
Денес ние на Балканот имаме сериозен проблем со малите Путиновци кои се меѓу нас и претставуваат проблем и покрај тоа што се најсилни зад тастатурата на компјутерот, но делуваат и пошироко просторот на социјалните мрежи. Според одредени проценки во претстојниот период ќе се обиде Руската федерација да отвори бројни политички и безбедносни прашања и на Балканот и во Европа, и на тој начин да го дефокусира вниманието.
Состојбата во Босна и Херцеговина е толку комплицирана што сеуште постои страв дека може да биде Балканското буре барут. Победата на европските сили во Босна и Херцеговина е добра вест за Балканот, но проблемот останува бидејќи преку Република Српска е подотворена вратата за руски продор и влијание. Црна Гора и бројните политички непознаници таму создаваат неизвесност иако таа држава е земја членка на НАТО. Косово не е оправдување за како велат грешната политика на меѓународната заедница, и барање оправдување за ова што денес ни се случува. Косово не е монета за поткусурување и од нејзе треба да изградиме стабилна држава со која сите економски ќе соработуваме без политички таа тема по потреба се злоупотребува.
Во однос на победата на Украина, да продолжи и да се зголеми воената помош во вооружување и опрема на САД, Велика Британија и другите западни земји за Киев. За на крајот, да победат западните европски демократски вредности. За жал со оружје, но на крајот, Украина е таа што ја брани сопствената територија“ Какви сценарија ни престојат:
-
Нова длабока воена офанзива;
-
Долга војна со тенденција на замрзнат конфликт;
-
Европска војна –Русија со НАТО;
-
Дипломатско решение;
-
Промени во Русија од внатре.
Во вакви услови на неизвесност најважно е враќањето на САД на Балканот и нивниот проактивен однос кон отворените прашања Украина и украинскиот народ во изминатите 365 дена водат и наша битка за слобода, демократски и цивилизациски вредности. Ние на Балканот заедно со Западните земји членки на коалицијата треба да ја платиме цената за изборот да живееме во цивилизацискиот модел.
Камера: Атанас Петровски/ Александар Ризински
Реализација и монтажа: Ариан Мехмети
