Високи претставници на Владата, граѓанското општество и експертската заедница денеска говорат на Конференцијата на Цивил за предизвиците и перспективите на мултикултурното општество „Различностите, благодат или проклетство“.
ШТО, КАДЕ И КОГА? Конференцијата се одвива во денови кога темата е исклучително важна и ги допира најсензитивните области од општествено политичкото живеење во земјата. Воедно, Конференцијата на Цивил се совпаѓа и со финализирањето на Стратегијата 2023-2025 за мултикултурализам и интеркултурализам според која институциите ќе добијат насоки за креирање и спроведување политики и практики по овие комплексни прашања.
ГЛАВНО ПРАШАЊЕ Главното прашање на Конференцијата е: Кои се главните предизвици и перспективи на мултикултурализмот во нашето општество?
-Според Министерката за труд и социјални политики Јована Тренчевска, само заедно со прифаќање на различностите можеме да бидеме по среќни.
„Едно општество за сите е тоа што нашата држава ја прави посилна. Веруваме во толеранцијата, и се водиме во еднаквоста, солидарноста. МТСП има големо портфолија на надлежности а таму е проткаено прифаќањето на различностите“, вели Тренчевска.
-Граѓанскиот сектор е наш стратешки партнер и сите политики кои ги спроведуваме се во партнерство токму со граѓанскиот сектор, потенцира Тренчевска.
Роберт Алаѓозовски – Национален координатор за интеркултурализам, едно општество, развој на културата и меѓуресорска соработка вели дека мултикултурноста е жива.
„Соочени сме со два типа на ризици. Во првите две години ковид, а потоа агресијата на Русија кон Украина. Во новата стратегија сакаме да направиме поадаптилен систем на мерки, за да направиме подобро општество за сите. После три години работа сега треба да сумираме што е, а што не е направено и да се обидеме да го поправиме“, вели Алаѓозовски.
-Кај нас различноста е состојба која е признаена и ние отсегогаш сме признаени како земја која добро се справува и добро ја прифаќа различноста. Различноста е благодат, тие општества остваруваат просперитет, па дури и во економијата, различноста создава покомлексен и покомпетенет тип за успех, додава Алаѓозовски.
„Ние како држава сме демократија, а Собранието треба да биде претставничка демократија и треба да се спроведуваат политики за мултикултурализам. Во принцип има добар пристап на застапеност на различните етникуми, а и застапеноста на жените е на високо ниво, околу 40 проценти, ако ги гледаме бројките.
-Но ако граѓаните пак гледаат на собранискиот канал, сепак не можам да потврдам дека е пракса какви пораки на оваа тема испраќаме до јавноста.
-Постојат политички сили кои се обидуваат да го прекинат синџирот кој е постигнат низ годините на полето на етничката инклузија, но и практикуваат изразен говор на омраза.
-Јас лично бев изложена на говор на омраза од колешка од опозициска партија и не можам да речам дека постои почитување и развој и почитување на различностите, изјави Санела Шкријељ, пратеничка во Собранието на Северна Македонија.
Според Марјан Забрчанец, Национален координатор за Отворен Балкан и за регионални иницијативи мулткултарзмиот може да биде и е попопуларен. Владите предводени од СДСМ радикално ја променија позицијата.
„Добро е што е инсталиран во општеството. Но сериозна закана се случувањата во Косово, Србија и Хрватска, недоборососедската комуникација. За среќа имаме добра ситуација со нашиот добар однос со Грција и Албанија. Отворен Балкан емитува соработка, но тоа подразбира соработка на различностите. Отворен Балкан сите го поддржуваат и тоа е добар процес кој треба да биде искористен“.
-Договорот од Преспа е востановен како добар пример и заедно со Отворен Балкан е пример кои што треба да го следат и другите, потенцира Забрчанец.
Универзитетскиот професор Рубин Земон говорејќи за мултикултурализмот вели дека сме исправени пред нови предизвици.
„Сега треба да се даде повеќе акценти на интеркултурализмот. Потребно е што повеќе да развиваме интерна кохезија. Треба да се даде повеќе акцент на социјално-општествена кохезија. Тие политики на кохезија треба да ги спуштиме на базата, на општините, вели Земон.
Елвис Мемети, Владиниот советник за инклузија на Роми вели дека Владата покажа јазна визија за продолжување на мултикултурализмот.
„Може да се воочи дека тенденција е јакнење на генералните политики на Владата за јакнење на правата на Ромите“.
„Предизвици ќе постојат, но интегративните процеси што ги води Владата водат кон поотворено прифање на концептот“, вели Мемети.
Мерсиха Смаиловиќ од „Легис“ смета дека мултикултурализмот е предизвик.
Говорот на омраза е огрмно зло. Потребна е институционална поддршка и јас како граѓанка очекувам интервенција од институциите. Потребна е храбост од институциите за да покажат дека ова е „едно општество за сите“, вели Смаиловиќ.
Петар Атанасов, универзитетски професор, поранешен заменик министер за образование вели дека пред неколку години имаше инпулс од општеството, од народот кој бараше нешто ново.
„Ова се тие фактори кои што овозможија вакво нешто да говориме за мултикултурализмот“, вели Атанасов и додава дека е потребно да им се одземе национализмот на политичките партии.
Луан Имери од Институтот за социолошки и политичко-правни истражувања смета дека мултикултуразлизмот е жив организам. Тоа се случува и во светот и тој треба да се храни.
„Но има еден јаз помеѓу она што го прокламираме, но на терен е различно“, вели Имери.
„Суштината на мултикултурализмот е да се биде проактивен“, додава Имери. Мултикултурализмот е поврзан со мултиперспективноста. Се надевам дека правиме доволно чекори“, потенцира Имери.
Настанот е дел од проектот „Чекор напред кон мултикултурно општество“ што го спроведува Цивил со поддршка од Министерството за надворешни и европски прашања на Големото Војводство Луксембург.
Д. Варошлија