Сузана Мицева, новинарка на телевизија ВИС од Струмица, во интервју за ЦИВИЛ Медиа зборува за слободата на изразување, медиумските слободи, притисоците кои се секојневие за новинарите и начинот на којшто таа се справува со нив.
ЦИВИЛ Медиа: Што за вас претставуваат слободата на изразување и медиумските слободи?
Мицева: За мене слободата на изразување претставува едно од основните човекови права. Луѓето да имаат комплетна слобода да ги искажат своите ставови, особено за многу важни прашања во општеството и истите тие ставови да можат да бидат пренесени во медиумите, особено кога станува збор за прашања коишто се од цивилизациски значења. Во 21 век, сметам дека во Македонија, ние се уште се соочуваме со огромен број на проблеми по сите овие прашања, особено заради тоа што сме сведоци дека во медиумите долги години се создаваше еден антагонизам. Самите медиуми беа тие коишто ја наметнуваа цензурата на говор и за многу важни проблеми не се зборуваше. Што од уредувачка политика, што од центри на моќ, а и заради тоа што голем дел од стереотипите ги поддржуваа и можеби ги ширеа токму влијателни медиумски центри.
ЦИВИЛ Медиа: Дали досега сте се соочувале со политички и бизнис центри на моќ и како сте се справувале со истите?
Мицева: Јас во новинарството сум 12 години и буквално функционирам со притисоците коишто станаа секојдневие, станаа практика на моќниците, особено на локалните моќници. Бидејќи ние како телевизија Вис функционираме на еден регион којшто опфаќа околу 200.000 гледачи, постојано се јавуваат најразлични луѓе коишто сметаат дека имаат одредено влијание, одредена моќ да спречат објавување на одредени приказни, без разлика колку и тие да се бенигни и да не се поврзани со нивното работење, колку и да немаат допирна точка со нивната функција, тие чувствуваат слобода, па дури и одредена моќ да се јават и да се обидат да го спречат објавувањето на одредени приказни.
Тоа понекогаш се и човечки стории, каде што се прекршени човековите права, каде што се обесправени некои граѓани на нивните работни места. Кога станува збор за приказна каде што имаме злоупотреба на функционери, или пак злоупотреба на јавните средства, парите на граѓаните, од некои јавни институции, тоа се канонада од притисоци коишто буквално може да стигнат и од луѓе од вашето секојдневие бидејќи ние сме мали средини и со сите се знаеме.
ЦИВИЛ Медиа: На кој начин придонесувате или можете да придонесете во борбата за слободни медиуми?
Мицева: Многу е тешко, меѓутоа ние се трудиме, особено со приказните каде што станува збор за кршење на правата на луѓето, на нашите сограѓани, приказни каде што сме откриле корупција кај локални политичари или бизнисмени, се трудиме секогаш тие приказни да излезат и тука нема компромис. Верувајте, се бориме со сите средства што ги имаме. Кога се подготвува некоја приказна, која се работи со денови, недели, некогаш и месеци, многу е тешко да ја сочувате информацијата, бидејќи се јавувате кај луѓе од коишто барате информации, а тие се блиски токму со оние коишто се засегнати во приказната и многу често уште пред да биде пуштена приказната во етер знаат да се јават и да вршат притисок. Се обидуваме барем на одредени луѓе за коишто сметаме дека може да ни помогнат во приказните да им објасниме колку е ова значајно, дека треба да бидат соработници во објавувањето на некои вистини, на некои приказни коишто ги компромитираат политичарите и бизнисмените.
ЦИВИЛ Медиа: Кои се вашите препораки во контекст на подобрување на состојбите со медиумските слободи и слободата на изразување?
Мицева: Кога имаме медиуми во Македонија, еве последниве неколку месеци згаснаа неколку регионални и локални медиуми од коишто и една од најстарите локални телевизии во Струмица, јас навистина не знам кои би биле препораките, бидејќи медиумите во Македонија се на раб на егзистенција. Тие се зависни од бизнис секторот така што навистина треба да се работи на една независност на медиумите. Можеби тоа е еден општествен проблем. Мислам дека треба поголема свест кај компаниите за помагање на медиумите, да знаат дека постоењето на медиумите е гаранција за развој и унапредување на човековите слободи, бидејќи ќе се сврти тркалото, кога-тогаш, и тие ќе бидат обесправени, дали од други бизнис центри, или пак од други институции и политички моќници, така што сметам дека градењето на свеста за важноста на медиумите е еден од клучните фактори.
Како второ сметам дека можеби е потребно окрупнување на медиумите, поголема соработка, не можеби да бидат како центри, но некаква соработка. На пример, ние сме имале ситуации кога сме сметале дека некоја тема е премногу крупна за нас самите како регионален медиум кој работи со ограничен број на човечки и материјални ресурси, сме барале соработка со други истражувачки центри за да можеме одредена приказна да ја објавиме и таа да стигне до аудиториумот.
Моите препораки нека бидат во таа насока, иако сметам дека Македонија не може да се пофали со слободни медиуми, ниту со некоја голема слобода на изразување.
Маја Ивановска
Камера: Дехран Муратов
Фотографија: Биљана Јордановска