Апсурдноста на „уништување на 3.900 хектари шума за да се добијат само два грама на злато и бакар“, ги обедини советниците од Општина Гевгелија, кои едногласно одлучија дека отворањето рудник за злато и бакар во Гевгелија е прашање за кое треба да се распише референдум.
ЦИВИЛ Медиа разговараше со Ангел Наков од граѓанската иницијатива „Спас за Гевгелија“, од каде ги посочуваат негативните последици од рудник од отворен тип, во близина на градот.
„Се работи за доделување на две концесии за детални геолошки истражувања на површини од 3.000 хектари и од 900 хектари. Ние, како иницијатива, видовме дека се работи за исклучително опасна операција, отворање рудници од отворен тип. Имајќи ја предвид законската регулатива, на носителот на концесија за геолошки испитувања му се дава ексклузивно право само врз основ на барање да добие концесија за експлоатација. Познавајќи ги процедурите за друг тип на концесии кои што се со помали последици и опасност, како што се концесии за пасишта и земјоделско земјиште, оваа информација нè запрепасти, дека и за оваа концесија е доволно да се поднесе само барање. Сериозно се загриживме. имајќи предвид дека секаде во светот, без исклучок, не успеавме да најдеме информации за ниту еден отворен рудник за злато и бакар којшто не ја уништил човековата околина во радиус од најмалку 50 км, а кој овозможил прогрес за регионот, и ниту еден. каде локалното население успеало да се вработи, оти се работи за работни места со огромен ризик“, изјави Наков за ЦИВИЛ Медиа.
Според иницијативата „Спас за Гевгелија“, податоците до кои дошле, несомнено покажуваат дека штетите од отворање рудник се многу поголеми од евентуалната корист.
„Штетата е катастрофална, неспоредливо поголема од користа, не може да се стави на вага… Овој тип на рудници подразбира уништување на природата! Кожув е една од најбогатите планини со букова шума и некој сега решава дека треба да се уништат 3.900 хектари и да се наруши целиот биодиверзитет. Само ова е немерлива штета, а понатаму, за овој тип на рудници, уништувањето се прави со експлозив што е многу едноставна постапка и затоа им се исплаќа, и покрај ниските концентрации од злато кои според официјални податоци се два грама во еден тон. Понатаму, во следна фаза, земјата се третира со цијанид кој има својство од рудата да го извади златото и бакарот. Во процесот се испушта 10 до 15 тони висококанцерогена прашина која содржи арсен, талиум, сулфурни оксиди. Тоа значи, од првиот ден ќе дишеме таков воздух, што воздухот во Скопје ќе биде перфектна еколошка оаза. Прашината, покрај негативните ефекти врз луѓето, ќе го контаминира и високо квалитетното земјоделско земјиште во Гевгелискиот Регион“, ни изјави Наков.
Едногласната одлука на сите советници, без разлика на политичката припадност, е историски момент за Гевгелија, но може да послужи како пример и за останатите градови, смета Наков.
„Политичката припадност не беше пречка за советниците да увидат дека се работи за многу важно прашање за кое мора да се искористи најдемократското право на референдум и да се прашаат граѓаните“, оценуваат од граѓанската иницијатива, која во наредниот период ќе спроведе интензивна кампања за информирање на граѓан(к)ите за тоа што би значело отворањето рудник за градот.
ЦИВИЛ Медиа разговараше и со координаторот на советничката група на СДСМ во Гевгелија и пратеник во новиот парламент, Сашо Поцков.
„Референдумот е по иницијатива на Советот на Општина Гевгелија. За ова прашање сите советници беа едногласни. Ние не очекуваме опструкции и притисоци за спорведување референдум, без разлика на различните ставови на СДСМ и на ВМРО-ДПМНЕ и проблемите на централно ниво, зашто, за ова прашање на локално ниво, сите сме на иста страна, и ќе водиме заедничка кампања за информирање на граѓаните“, вели Поцков, поздравувајќи ја заедничката одлука за распишување референдум.
„Во 2013 година е дадена дозвола за концесија за истражување, и ова зборува за контроверзиите во партијата што беше на власт. Владата, односно вицепремиерот за економски прашања Владимир Пешевски, на 5 март оваа година беше во Канада, од каде што е фирмата која би отворала рудник во Гевгелија, и таму ја промовираше Македонија, како неоткриен извор за рудници. Контроверзијата е тука, централна власт – Влада на ВМРО–ДПМНЕ – локална власт. На локално се против рудникот, а на централно ниво, и концесија дозволија и Пешевски пред 12 дена продолжи со промовирање на идејата“, посочи Поцков.
„Македонија е земја богата со минерални ресурси. Во моментов, во фаза на отворање се девет нови рудници за метални руди, се вршат геолошки истражувања на дополнителни девет локации, а четири потенцијални локации се во фаза на подготовка за геолошки истражувања. Геолошките истражувања покажуваат дека во почвата има присуство на повеќе видови метални руди: олово, цинк, бакар, злато, сребро, никел, манган, антимон и железо“, истакна вицепремиерот Пешевски пред потенцијалните инвеститори во Канада.
Референдумското прашање гласи: „Дали во Општина Гевгелија треба да се дозволи отворање рудници?“ Како што е предвидено со Законот за локална самоуправа, референдумот треба да се одржи најдоцна на 30 април.
Марија Теговска