Речиси 100.000 неважечки гласачки ливчиња беа избројани по првиот круг на локалните избори. Од нив, 45.551 беа за градоначалниците и 51,681 за општинските совети. Општа беше констатацијата дека ова е драматичен скок на бројот од неважечки гласачки ливчиња во однос на претходните изборни процеси.
При првата анализа на оваа појава, заклучокот беше дека постојат најмалку две причини. Првата е проблематичниот изборен материјал и втората е намерно поништување на гласачкото ливче. Во вториот случај, тоа говори за фактот дека гласачите на тој начин го искажуваат својот протест, односно опомена до кандидатите за преземање на власта на локално ниво. Односно, дека гласачите искажуваат недоверба кон сите учесници во изборната трка.
Ако за 38.000 неважечки гласачки ливчиња на предвремени парламентарни избори во 2016 година, бројка за која ЦИВИЛ побара и посебно вештачење, што не беше прифатено, што треба да се преземе за бројка од речиси 100.000 во првиот круг и 12.267 неважечки ливчиња од вториот круг?!
Бројот на неважечки ливчиња во вториот круг, каде се гласаше само за кандидати за градоначалници во 35 општини, пропорционално, е помал во споредба со првиот круг, веројатно и затоа што веќе немаше многу забуни околу изборниот материјал.
Да се поништи гласачкото ливче, сепак, е демократско право за изразување на волјата на граѓаните. Но, проблем е кога макар и едно гласачко ливче е прогласено за неважечко спротивно на стандардите, а да не говориме за проблемите на институционален план. Неважечките гласачки ливчиња кои се последица на неедуцираност на гласачкото тело е дополнителен, сериозен проблем на изборната администрација, но и на општеството и системот во целост.
Најтревожно е прашањето колку има политичка или партиска манипулација со оглед на фактот дека приговорите на Беса во најголем број беа токму против прогласувањето на гласачките ливчиња за неважечки во кои, како што тврдат, јасно е изразена волјата на гласачите за нивната партија. Приговорите на Алијансата за Албанците опфаќаа случаи на групно гласање, полнење кутии, давање на поголем број гласачки ливчиња од предвиденото и тоа со приложени докази до Државната изборна комисија. Ниту еден приговор не беше прифатен од ДИК.
Под претпоставка дека најголемиот број приговори на Беса се однесуваат на Чаир, се поставува и прашањето колку надлежните институции калкулирано го дозволија прегласувањето во едно избирачко место.
Точно, калкулациите покажуваат дека исходот од прегласувањето во 2901, ПОУ „Иднина“, Чаир, ќе влијае на крајниот резултат и ја отвора можноста, колку и да звучи неубедливо, кандидатот за градоначалник на Беса, да биде идниот прв човек на Чаир.
Независно од причините, битни се последиците, па и промените што, евентуално, ќе ги донесе резултатот од ова избирачко место.
А самите чаирчани, жители на трите улици опфатени со гласачкото место 2901, ќе одлучуваат за локалната судбина на целата општина и на сите нејзини граѓанки и граѓани.
Биљана Јордановска