На 45 дена пред одржувањето на првиот круг од локалните избори во Република Македонија, ЦИВИЛ – Центар за слобода ја алармираше јавноста со дел од препораките и барањата до институциите, политичките партии и сите засегнати страни во изборниот процес. Дали ДИК и надлежните институции ќе успеат да создадат услови за слободни избори до 15 октомври?
ЦИВИЛ како организација со долгогодишно искуство во изборното набљудување, својот мониторинг го насочи и кон институциите, а особено кон Државната изборна комисија, како најрелевантна за спроведување на изборните процеси. Чичаковски во интервјуто за Агенцијата МИА вели дека ДИК забрзано се подготвуваат за локалните избори.
„Од досегашното набљудување, ЦИВИЛ нотира дека предизборната кампања е започната далеку порано, пред датумот на нивното официјално распишување и пред законскиот почеток на предизборната кампања. Уште еднаш ги потсетуваме политичките партии дека, според Изборниот законик, кампањата трае 20 дена пред денот на изборите и тоа е сè! Корупцијата и купувањето гласови се забранети!“, стои во соопштението на организацијата.
На оваа потсетување и предупредување на ЦИВИЛ, може да се надоврзе и ставот на Државната изборна комисија пренесен од нејзиниот претседател Александар Чичаковски во интервјуто за МИА, кое го пренесоа повеќе медиуми во земјата.
„ДИК согласно Законот има надлежност да одлучува по поднесен приговор за непочитување на одредбите со кои се забранува предвремено започнување на изборна кампања и ДИК во изминатиот период и во другите состави постапувала по такви приговори и дури имаме случаи каде што се уважувани приговорите и соодветно е постапувано“, изави Чичаковски за МИА.
Дополнително, ставот за предвремената изборна кампања, како што вели Чичаковски, ДИК може согласно овие законски одредби да ја санкционира само во периодот од потврдување на кандидатски листи или кандидатури на кандидати за градоначалници до денот на започнување на изборната кампања.
До тогаш, ДИК не е надлежна за сите активности кои во моментов ги преземаат политичките партии, вклучувајќи ги и кампањите на Интернет, што се подразбираат како редовни партиски активности.
Од друга страна, Чичаковски за МИА фокусот го насочува кон надлежноста на ДИК да санкционира предвремено започнување на изборна кампања преку Интернет претставување, меѓутоа проблемот, истакнува тој, е тоа што не постои јасна регулативна за следење на интернет порталите од Агенцијата за медиуми како надлежно тело за мониторирање на медиумите.
„Затоа е многу тешко да се обезбедат докази и соодветно да се санкционираат доколку после потврдување на кандидатските листи, а пред започнување на изборната кампања имаме предвремено започнување на изборна кампања“, истакнува Чичаковски.
Што се однесува до барањето на партијата БЕСА да добие свој претставник во ДИК, Чичаковски се повикува на Собранието на Република Македонија, како единствен надлежен орган во врска со ова прашање: „Членовите на Државната изборна комисија се избрани од Собранието на Република Македонија во процедура и со мандат утврден согласно Изборниот законик. Оттаму, единствен надлежен орган за одговор на ова прашање е Собранието на Република Македонија“. Партијата БЕСА, за прв пат, ќе има свои претставници во избирачките одбори на локалните избори, но категорично бара и застапеност во ДИК.
Во интервјуто, Чичаковски зборува и за Избирачкиот список, за надлежноста на ДИК за онлајн кампањите, за буџетот за спроведување на изборите, но и за новата можност преку апликацијата за проверка на Избирачкиот список граѓанките и граѓаните да ја проверат и пристапноста до избирачките места за лицата со физичка попреченост, мерки за кои се залагаат и низа организации на граѓанското општество како што се ЦИВИЛ, Граѓанската асоцијација Мост, а во доменот на пристапноста до избирачките места и кумановската организација Инклузива.
Во соопштението #Aларм, ЦИВИЛ го изнесува ставот дека состојбите со медиумите се подобрени, но дека сè уште се далеку од потребното ниво за да обезбедат објективно и непристрасно информирање и простор за јавна дебата. ЦИВИЛ посочува дека Агенцијата за визуелни и аудиовизуелни медиуми услуги итно треба да добијат можност да работат за јавниот интерес, а не за партиско-криминални структури во земјата.
Во соопштението на ЦИВИЛ се вели и дека Избирачкиот список продолжува да биде огромен предизвик за Државната изборна комисија која вложува огромни напори да го ревидира овој документ.
Избирачкиот список е на увид до 4 септември и покрај задоволството на ДИК, од ЦИВИЛ констатираат дека проблемот со прочистувањето на истиот се уште е реален.
„Тоа значи дека во решавањето на децениските проблеми со Избирачкиот список мора да се вклучат сите релевантни институции, да не се повтори кршењето на гласачкото право, како на предвремените парламентарни избори во декември 2016 година“, се вели во соопштението на ЦИВИЛ.
Од ДИК допрва ќе се бара одговор во каква состојба ќе се предаде Избирачкиот список на политичките партии.