„Власта успеа да ги уништи сите лостови на пазарната економија, со цел да обезбеди лични и партиски бенефити“, изјави за ЦИВИЛ Медиа, економскиот експерт, д-р Крсте Шајноски, според кого, политичката криза којашто во Македонија и предолго трае, е само рефлексија на економската криза. Тој смета дека политичка криза немаше ниту да се случи, доколку економијата се движеше во посакуваната насока во изминатава деценија од владеењето на коалицијата на ВМРО-ДПМНЕ и ДУИ.
„Власта успеа да ги уништи сите лостови на пазарната економија, со цел да обезбеди лични и партиски бенефити. Комплетно е уништен механизмот на создавање нови вредности, што се темели врз слободно претприемништво и конкуренција. А, популистичките мерки и активности на Владата удрија во таван! Трошоците се толку зголемени, така што тешко се доаѓа до средства за нивно натамошно финансирање. Каматите се сѐ повисоки, а сосема е извесно дека со секое ново позајмување ќе бидат уште поголеми. Надворешниот долг притиска уште повеќе. Девизното долгорочно задолжување на државата на домашниот пазар на капитал, уште повеќе ги влошува состојбите. И покрај огромните задолжувања последниве три години, девизните резерви на земјата се бетонираа на ниво од 2,2 милијарди евра, а бруто надворешниот долг порасна од 6 на 7,5 милијарди евра. Проблем е што стагнацијата на девизните резерви и порастот на бруто надворешниот долг ги влошуваат условите за сервисирање на вкупниот надворешен долг“, оценува универзитетскиот професор Шајноски.
Покрај проблемите со задолженоста, како што вели Шајноски, состојбата се влошува и со фијаското на главниот владин мотор на развојот – странските директни инвестиции.
„Нивните ефекти не се почувствуваа, ниту во динамиката на економскиот раст, ниту во извозот. Да не зборуваме за платите на вработените. Kако паѓаше довербата во државата, така се намалуваше и процентот на уделот на работниците во БДП. Во 2000-та година уделот на работниците изнесувал 43% од БДП, а во 2013 година само 32 отсто! Наспроти тоа, уделот на сопствениците на капитал се зголемил од 23% на 38 отсто“, вели во својата анализа за ЦИВИЛ Медиа, д-р Шајноски.
Без реформи со кои ќе се врати функционалноста на пазарната економија, смета овој економски експерт, невозможна мисија е излегувањето од економската криза.
„Мора да се изгради модел на рамнотежа на улогата на пазарот и државата во регулирањето на економските текови. Промените мора да бидат во насока, бизнисот да се ослободи од стегите на државата (рекетирања, неразумни казни, уцени) и да се сврти кон создавање поголем профит преку зголемување на производството и извозот, без страв дека некој силеџиски ќе му го преземе бизнисот“, вели д-р Шајновски.
Инаку, ЕУ прогнозираше економскиот раст во Македонија годинава да достигне до 3,2 отсто. Овие оценки секако се темалат на претпоставките дека Македонија по изборите ќе успее да формира стабилна влада, а не продлабочена политичка криза, и два месеца по изборите, без сигурни најави дека ќе има воопшто коалициона влада.
Моника Талеска