Во контекст на изборните аспирации што отворено дефилираат низ медиумскиот простор, но и на социјалните мрежи, ги издвојуваме препораките на ЦИВИЛ што произлегоа од локалните избори во 2021 година.
Медиумите и социјалните мрежи во изборен контекст се секогаш добра алатка за дебатирање без изборните противници да имаат потреба од соочување лице в лице. Уште повеќе тие дебати сè повеќе се им одат во прилог кога толкувачите на истите ќе се впуштат во говор на омраза, дискирминација, навреди и клевети… Таков еклатантен пример беа локланите избори во 2021 година.
Но што треба да се направи?
Во продолжение препораките на ЦИВИЛ, кои можат да се најдат во публикацијата „ Локални избори 2021: Рововска битка со црната пропаганда и дезинформации“:
Заклучоци
Бројните примери обработени во оваа анализа укажуваат дека говорот кој поттикнува или шири дискриминација, нетрпеливост или омраза беше акутен општествен проблем, и пред, и за време на, и по „Локалните избори 2021“.
Анализираните примери за дискриминација, нетрпеливост и говор на омраза врз основа на политичка припадност или политичко уверување, наведуваат на заклучок дека политичкиот говор против „предавници“, „квислинзи“, „колаборационисти“, „северџани“, „комуњари“, „непријатели“, итн. беше користен како алатка за политичка борба и за време на кампањата за од страна на повеќе партии, особено од страна на опозицијата.
Говор кој поттикнува дискриминација и омраза врз основа на политичко уверување или политичка припадност, беше користен и од страна на медиуми, новинари, и други јавни личности. И покрај затишјето за време на изборната кампања, по изборите беше забележливо разгорување на говорот кој поттикнува дискриминација, нетрпеливост и омраза врз основа на етничка припадност. Во контекст на локалните избори 2021, беа детектирани и други видови на говор кој поттикнува дискриминација, нетрпеливост и омраза по други основи.
Препораки:
1) Обезбедување на законски и материјални услови за проширување на мониторингот од страна на ААВМУ, со цел да се опфатат сите видови говор кој поттикнува или шири дискриминација, нетрпеливост или омраза, вклучително и на порталите и на социјалните мрежи, пред, за време на изборната кампања, и по изборите.
2) Воведување на јасни правила од страна на ДИК, и подготовка на кампањи за кревање на свеста на учесниците во секој изборен процес за забраните и санкциите за говор кој поттикнува или шири дискриминација, нетрпеливост или омраза.
3) Министерството за правда да изготви анализа, со препораки и план за акција како да се надмине проблемот на пасивноста на надлежните институции (пред се, МВР, и Обвинителствата), и да се надмине проблемот со неказнивоста во случаи на говор кој поттикнува или шири дискриминација, нетрпеливост или омраза во контекст на изборен процес.
4) МВР да ги зајакне капацитетите за борба против ширењето на расистички и ксенофобични материјали преку компјутерските системи, како и расистичките и ксенофобични мотивирани закани и навреди, со посебен фокус на изборниот процес.
5) Со законот за јавни собири се забрани повикување, поттикнување или разгорување на омраза по сите основи, со казни за организаторите на јавниот собир кои нема да преземат мерки за заштита од говор на омраза.
6) Владата, во соработка со здруженијата на граѓани, политичките партии, верските организации, медиумите и МАНУ, да изготви долгорочна стратегија за борба против говорот на омраза (вклучително и говорот на омраза онлајн), со посебен фокус за време на изборниот процес.
7) Здруженија на граѓани да ги координираат своите активности за граѓански мониторинг на изборниот процес. Заедно со Народниот правобранител и комисијата за заштита од дискриминација да подготват кампања за кревање на свеста на граѓаните, со цел да се зголеми бројот на граѓански пријави и да се активираат постоечките механизми за заштита од говорот кој поттикнува или шири дискриминација, нетрпеливост или омраза во контекст на изборен процес. Медиумските здруженија да се вклучат поактивно кревање на свеста кај новинар(к)ите за штетните општествени последици од говорот кој поттикнува или шири дискриминација, нетрпеливост или омраза во контекст на изборен процес.
ЦИВИЛ подготвува нов сет на препораки кои произлегуваат од долгорочното набљудување на политичко-општествената состојба во изборен контекст.
Подготви: Б. Ј.