КОНТЕКСТ
Додека вистината се оспорува, човековите права се загрозени, а демократиите ширум светот се под притисок од војна, авторитаризам и хибридни операции, ЦИВИЛ – Центар за слобода го претставува „Одбрана на демократијата: Хоризонти на слободата“ – деветдневна стратешка, граѓанска и мултимедијална програма по повод Неделата на човековите права 2025. Поддржана од Сојузното министерство за надворешни работи на Сојузна Република Германија, и реализирана во соработка со партнерите во Иницијативата за глобална одбрана на демократијата (DDGI) и Алијансата Вестминстер за Украина (WA4U) – меѓу кои Media Dialogue, Youth4Media, New European People’s Forum (Германија), Асоцијацијата Жан Моне (Франција) и Centro Studi Internazionali (Италија) – годинешното издание ја проширува долгогодишната мисија на ЦИВИЛ за одбрана на слободата, вистината и демократските вредности.
„Хоризонти на слободата“ обединува експертиза, креативност, активизам и јавно учество низ разновидна програма: интензивна медиумска акција и повеќеслојно вмрежување; младинска вклученост; аналитички и сценарио-дривени тркалезни маси; јавна уметност и граѓански израз; како и високо ниво меѓународна конференција на 12 декември. Програмата ги обединува домашните, регионалните и глобалните актери во заеднички напор за разобличување на хибридното војување, зајакнување на демократското управување и потврдување на човековото достоинство.
Надоврзувајќи се на претходните значајни изданија на ЦИВИЛ – Одбрана на демократијата и човековите права во услови на војна, национализам и авторитаризам (декември 2024), глобалната патоказ-публикација Одбрана на демократијата и човековите права (март 2025), и Бојното поле на вистината (октомври 2025) – „Хоризонти на слободата“ создава мултидимензионална платформа за соочување со реалностите на манипулацијата поттикната од вештачка интелигенција, дезинформациите, авторитарното влијание и геополитичката агресија. Програмата го преосмислува концептот на отпорност во ера кога војувањето е истовремено и кинетичко и когнитивно, а борбата за вистината станува фронт сама по себе.
Програмата завршува со јавното објавување на Извештајот за Локалните избори 2025, кој нуди аналитички наоди и стратешки препораки што ги поврзуваат дискусиите од целата недела со долгорочниот демократски развој, отчетноста и граѓанското оснажување.
Додека светот влегува во период на длабока неизвесност, „Одбрана на демократијата: Хоризонти на слободата“ ја потврдува повиката на ЦИВИЛ за обединување на јасноста, совестa, храброста и граѓанската одговорност во одбрана на човековото достоинство. Оваа деветдневна програма отвора простор за ангажман, размислување и акција посветени на заштита на темелните вредности што ги одржуваат демократските општества.
Пораката на ЦИВИЛ е јасна: Демократијата опстанува само кога активно се брани.
Вистина. Акција. Демократија.
ОДБРАНА НА ДЕМОКРАТИЈАТА: ХОРИЗОНТИ НА СЛОБОДАТА
Democracy Navigator 2025 – Недела на човековите права
ЦЕЛОСНА ПРОГРАМА
Скопје | Република Северна Македонија | 5–12 декември 2025
ДЕН 1 | Петок, 5 декември
Отворање на „Одбрана на демократијата: Хоризонти на слободата“
11:00 – 11:30
Прес-конференција
Презентери: Диана Тахири, Билјана Јордановска, Џабир Дерала (претставници на ЦИВИЛ – Центар за слобода, Северна Македонија)
Јазик: македонски, албански
Локација: Граѓански ресурсен центар
14:00 – вечер
Почеток на Медиумска акција и Вмрежување
📢 Јавен повик: Учесници и заинтересирани индивидуи се покануваат да достават кратки есеи или да учествуваат во интервјуа во рамки на активностите за Медиумска акција и Вмрежување.
ДЕНОВИ 2–3 | 6–7 декември | Медиумска акција и Вмрежување
Сабота, 6 декември – Ден на граѓанско образование
Демократија, граѓанство и јавно информирање
Средби, вмрежувања и медиумски активности посветени на разбирање на хибридните закани.
Недела, 7 декември – Ден на рано предупредување
Хибридни закани: Трендови и сигнали 2025
Онлајн презентации на наоди и анализи од тимот на Democracy Navigator.
ДЕН 4 | Понеделник, 8 декември
Демократија, меѓународни партнерства и глобална солидарност
12:00 – 12:30 CET
Онлајн брифинг за меѓународни партнери и медиуми
Кратка онлајн сесија со клучните теми на „Хоризонти на слободата“, увид во хибридните закани и осврти од Democracy Navigator 2025, проследено со излагања и прашања и одговори.
Говорници: Хедер Роберсон Гастон (експерт за човекови права, САД), Џабир Дерала (новинар и аналитичар; претседател на ЦИВИЛ, Северна Македонија)
Јазик: англиски
📩 Учесниците да ја побараат Zoom-врската на: info@civil.mk
ДЕН 5 | Вторник, 9 декември
Отпорност на демократијата: Стратегии и заеднички решенија
11:00 – 12:30
Тркалезна маса: Национални и регионални стратегии за демократска отпорност
Фокусирана дискусија за демократските ранливости и мерки за јакнење институционална, граѓанска и општествена отпорност и координирана демократска одбрана.
Учесници: Кристина Костова, Џелал Хоџиќ, Луaн Имери, Зоран Иванов
Модератор: Драган Мишев (уредник- надворешна политика, ЦИВИЛ Медиа)
Јазик: македонски
Локација: Граѓански ресурсен центар
ДЕН 6 | Среда, 10 декември
Ден на човековите права
10:00 – 10:30
Јавно обраќање на ЦИВИЛ: Одбрана на човековите права во време на војна и дезинформации
Ливестрим со онлајн прашања и одговори
Јазик: македонски, албански, англиски
Локација: Frontline Press HQ
Учесници: по покана
11:00 – 12:30
Работилница | Гласови на слободата: младите и иднината на демократијата
Работилница за соочување со дезинформации, создавање идеи за демократска отпорност и дигитално-уметнички изрази за слободата.
Јазик: македонски, албански
Локација: Frontline Press HQ
Учесници: по покана
13:30 – 14:30
Јавна уметничка поставка
Теми:
● Живи човекови права
● Вештачка интелигенција и човековиот ум
● Украина: Фронтовите на слободата
Локација: Плоштад Цивил, Максим Горки 31/1
Пристап: Јавен
ДЕН 7 | Четврток, 11 декември
Вештачката интелигенција на бојното поле: Војна, моќ и иднината на демократијата
11:00 – 11:30
Средба со медиуми: Новини и најави за програмата на 12 декември
Јазик: македонски, албански, англиски
Пристап: по покана (info@civil.mk)
Локација: Хотел Сити Парк
12:00 – 14:00
Тркалезна маса | ВИ на првите линии: војна, авторитаризам и демократски иднини
Оваа дискусија разгледува како ВИ го трансформира современиот конфликт и како авторитарните режими ја користат за принуда, информациска доминација и хибридни операции.
Учесници: Пк. Горан Василевски, Нора Калиќи, Ванчо Ордaноски, Никола Гелевски
Модератор: Џабир Дерала
Јазик: македонски
Локација: Хотел Сити Парк
Пристап: по покана
ДЕН 8 | Петок, 12 декември
ОДБРАНА НА ДЕМОКРАТИЈАТА: ХОРИЗОНТИ НА СЛОБОДАТА
Високопрофилна конференција
Учесници: Северна Македонија, Западен Балкан, Европа, САД
Локација: Граѓански ресурсен центар
Пристап: по покана
09:30 – 10:00 Регистрација
10:00 – 10:30
Поздравни обраќања
• Амб. Петра Дрекслер (Германија)
• Амб. Лариса Дир (Украина)
• Д-р Волфганг Ресман (Media Dialogue; DDGI)
• Роџер Казале (WA4U; DDGI)
• Џабир Дерала (ЦИВИЛ; DDGI)
10:30 – 11:30
Панел I: Војната во Украина, хибридната војна во Европа и глобалната борба за демократија
Демократска борба
Овој панел ја испитува војната на Русија против Украина како централен фронт на поширока глобална конфронтација околу демократијата, човековите права и меѓународниот поредок базиран на правила. Говорниците анализираат како хибридното војување – комбинирање на воена агресија, дезинформации, сајбер напади и влијание преку посредници – ја преобликува безбедноста во Европа и пошироко.
Дискусијата ги истакнува отпорноста на Украина, геополитичките влогови за Европа и Западен Балкан и глобалните демократски импликации од исходот на војната.
Панелисти: Роџер Касале, Франческо Гаудиози, Јевхен Цимбаленко, Оливер Андонов, Едвард П. Џозеф
Модераторка: Хедер Роберсон
11:30 – 12:30
Панел II: ВИ, дезинформации и пост-вистинскиот / пост-срамниот свет
Овој панел истражува како вештачката интелигенција ги преобликува и воените и информативните димензии на современиот конфликт – од автономни системи за таргетирање, роеви беспилотни летала и алатки за поддршка на одлуки на бојното поле до синтетички медиуми, алгоритамска манипулација и проширување на екосистемите за дезинформации кои ја дестабилизираат споделената реалност. Испитува како денешните медиумски и комуникациски екосистеми го засилуваат хибридното војување и го забрзуваат ерозијата на политичката комуникација во пост-вистина / пост-срам. Дискусијата се осврнува на ризиците од вооружена вештачка интелигенција и во кинетичките и во когнитивните домени и отвора простор за разгледување на демократските заштитни мерки, етичките и законските стандарди и глобалните норми потребни за заштита на отворените општества во ерата на оспорена вистина и забрзување на технолошката моќ.
Панелисти: Лина Кушч, Егле Целиешиене, Марјан Забрчанец, полковник Горан Василевски
Модератор: Џабир Дерала
12:30 – 13:30
Панел III: Европски и глобални перспективи на демократска отпорност
Третиот панел истражува како демократиите низ Европа и поширокиот свет се соочуваат со ескалирачките хибридни закани, демократската ерозија и геополитичките притисоци. Ги обединува различните гласови за да ги испитаат научените лекции, новите ранливости и стратешките промени потребни за зајакнување на демократската отпорност. Дискусијата има за цел да идентификува акциони патишта за колективна безбедност, институционален интегритет и долгорочен општествен отпор кон авторитарното влијание.
Панелисти: Гудрун Штајнакер, Бојан Маричиќ, Волфганг Ресман, Емануеле Ерикиело, Адмир Лисица, Тони Поповски
Модератори: Хедер Роберсон и Џабир Дерала
13:30 – 14:00
Затворачка сесија: Размислувања, заложби и патот напред
Попладне: Неформално вмрежување и презентации
ДЕН 9 | Понеделник, 15 декември
Извештај од Локалните избори 2025 – Препораки и дискусија
13:00 – 14:00
Јавна презентација и Q&A | Ливестрим
Јазици: македонски, албански
Локација: Граѓански ресурсен центар
