ЏАБИР ДЕРАЛА
Децении наназад, граѓаните на Северна Македонија се борат — сè уште се борат — со духовите од минатото, со поделбите и, пред сè, со културата на корупцијата. И покрај сето тоа, земјата живее во надеж за приклучување кон европското семејство. Патот е долг и тежок, често неправеден. Но секогаш е воден од една вистина: местото на земјата е во Европа.
Меѓутоа, еден опасен наратив станува сè погласен во дел од медиумите и политиката: дека Европа е империја во распад, дека е „мит“ што треба да се напушти, и дека спасот е во т.н. „мултиполарен свет“ предводен од Москва и Пекинг. Ова не се гласови на независни креатори на јавното мислење или носители на одлуки. Тие се ехо на кремљовските пропагандни наративи, обвиени во националистичка реторика, создадени да дезориентираат и поларизираат, и да ја прекинат европската приказна на Северна Македонија.
Да, ЕУ е несовршена. Да, популизмот, нееднаквоста и кризите им тежат на нејзините граѓани. Но европските проблеми се решаваат во парламентите и институциите, преку слободни медиуми, во судовите и на протести — отворено и јавно. Тоа е суштината на демократијата: отворено да се бориме како да ги подобриме нашите општества.
Споредете го тоа со Москва, каде што озлогласени криминалци и воени злосторници парадираат неказнети, каде што несогласувањето е задушено, а сиромаштијата и насилството се системски. Споредете го со Пекинг, каде што тишината е задолжителна, а лојалноста кон Партијата е единствена гаранција за опстанок. Да се тврди дека овие режими се „алтернатива“ не е реализам. Тоа е покорување под чизмата на авторитаризмот.
Toa што се продава како „мултиполарност“ не е ништо друго освен потчинување на тираните кои сонуваат за враќање на своите империи. Но нивните соништа се кошмар за другите народи. Пирамидален свет без слобода, каде силните диктираат, а малите се покоруваат. Таму каде што т.н. „сфери на влијание“ ја одземаат сувереноста и се претвораат во постојан страв од агресија и окупација, наметнати од тоталитарни режими. Тоа не е мултиполарност – тоа е владеење на малкумина врз мнозинството чија волја е скршена и достоинството прегазено.
Украина се осмели да избере слобода — и беше нападната. Белорусија ѝ се предаде на Москва — и целосно ја изгуби независноста. Дали овој „мултиполарен свет“ е оној во кој малите нации треба да се приклучат? Свет во кој луѓето се замолчени, зависни, исплашени и потрошна стока?
Оние што се жалат на „диктатите на Брисел“ ја игнорираат очигледната вистина: европската интеграција е доброволна. Таа се гради врз договори, преговори и взаемност. Да, бара реформи — но тоа се реформи што самите граѓани во земјите-кандидати ги бараат: владеење на правото, одговорни институции, заштита на човековите права и слободи.
Оние што се жалат на „диктатите на Брисел“ ја игнорираат очигледната вистина: европската интеграција е доброволна.
Москва не нуди таков договор. Само зависност. Пекинг не нуди партнерство. Само долгови и тишина. Тоа не е сувереност — тоа е потчинетост. Во московско-пекиншкиот „мултиполарен“ поредок, сувереноста е лажна до срж, а потчинетоста е брутално реална. Тој се темели на лажни наративи сервирани на масите и злокобната поддршка за локалните авторитарни марионети.
Во московско-пекиншкиот „мултиполарен“ поредок, сувереноста е лажна до срж, а потчинетоста е брутално реална.
Откажувањето од Европа не е неутрален избор. Тоа значи усогласување со режими под санкции, режими што затвораат поети, трујат противници, мачат и убиваат интелектуалци и новинари и бришат нации. Тоа значи предавство на НАТО-сојузниците кои ја гарантираат безбедноста на нациите, вклучувајќи ги и малите. Тоа значи предавство на жртвите — и на сеќавањето — на граѓаните кои станаа и се бореа за демократија.
Запомнете: оние што проповедаат „напуштање на Европа“ никогаш не се откажуваат од своите ЕУ-пасоши, стипендии или бизниси. Тие ја замислуваат Северна Македонија како изолирана, додека нивните семејства ги уживаат слободите на Виена, Берлин или Торонто.
Европа не е совршена. Но тоа е единствениот проект каде што Северна Македонија може да обезбеди достоинство, демократија и иднина. Европа не е мит, туку реалност. Мит е дека „Москва и Пекинг ги почитуваат малите нации“. Историјата го докажала тоа многупати: тие ги голтаат малите нации и ги туркаат во сиромаштија, потчинетост и крв.
Северна Македонија стои на крстопат. Може да остане на тешкиот, понекогаш фрустрирачки, но демократски пат кон Европа. Или може да потоне во канџите на самопрогласени империи кои нудат само тишина, сиромаштија и синџири. И смрт.
Изборот не може да биде појасен.
ЦИВИЛ МЕДИА | Ставовите и наодите во овој текст се целосна одговорност на авторот и не нужно ги претставуваат ставовите на донаторите или на другите партнери и соработници на Редакцијата или организацијата.
