Во предизборието или во услови на политичка криза, јавноста често е бомбардирана со „ексклузиви“ и „скандали“ што звучат шокантно, но не секогаш се поткрепени со факти. Наместо докази, често се користат техники што создаваат сомнеж и недоверба кон политичките противници. Еве неколку сигнали по кои можете да препознаете манипулативен медиумски прилог:
1. Прашања наместо факти
Кога новинарскиот текст поставува низа прашања („Дали има судир на интереси?“) наместо да понуди одговори, тоа е сигнал дека целта е да се внесе сомнеж, а не да се извести.
2. Врзување или „вина по асоцијација“
Ако личност или кандидат се спомнува во контекст на „сомнителна“ институција или бизнис без конкретни докази, тоа е обид за создавање „вина по асоцијација“, односно секоја поврзаност може да се претстави како основа за сомнеж.
3. Повикување на авторитети – без докази
Кога се наведува угледно име или институција („експерт за корупција“, „поранешен функционер“), но без нивна изјава или документ за конкретниот случај, тоа е манипулативна техника што создава привиден кредибилитет.
4. Тајминг
Ако текстот се појави непосредно пред избори или во време на политичка криза, запрашајте се зошто е објавен токму сега.
5. Недостиг на одговор од втора страна
Секој сериозен новинарски текст бара став од сите инволвирани страни. Ако кандидатот или институцијата не се консултирани или не се цитирани, тоа е уште еден знак за пристрасност и операција за дискредитација.
Запомнете: Манипулативните текстови не секогаш содржат лаги. Понекогаш доволно е да се постават прашања, да се користат селективни факти или да се имплицира вина, за да се создаде перцепција кај читателите.
Затоа – читајте критички, проверувајте извори и прашувајте: Каде се доказите?
Како да го контактирате ЦИВИЛ?
📧 monitoring.civil@gmail.com
💬 Инбокс: facebook.com/civil.mk
Вашиот глас има моќ. Искористете ја!
Овој текст е прилог кон граѓанската едукација за клучни прашања и теми во општествениот и политичкиот живот, со цел да се заштити јавноста од дезинформации, манипулации и операции за влијание од домашни или странски актери.
Текстот е дел од проектот „Демократски навигатор“ (Democracy Navigator) – иницијатива на ЦИВИЛ која обезбедува стратешки одговор на дезинформациите и хибридните закани и придонесува во градењето демократска отпорност, со посебен фокус на Локалните избори во Северна Македонија.
Ставовите и наодите во овој текст се целосна одговорност на авторите и не нужно ги претставуваат ставовите на донаторите или на другите партнери и соработници на организацијата.
