Руската агресија врз Украина, која започна како „специјална операција“, и која, според пресметките на Кремљ требаше да трае од 48 до 72 часа, време доволно за руската војска да го заземе Кијив, влегува во втората календарска година.
И во Новата година продолжија руските ракетни напади врз украинската критична инфраструктура во кои страдаат голем број цивили, како и жестоките борби околу Бахмут, и особено кај Соледар, каде борбите се водат буквално „гради в гради“.
Неколку воени аналитичари за Би – Би – Си го искажаа своето согледување за тоа како мислат дека ќе се одвиваат настаните на теренот во 2023 година. Дали и како може да заврши војната оваа година – на бојното поле или на преговарачка маса? Или можеби ќе заврши до 2024 година?
Свое видување за можните сценарија за тоа во кој правец би можеле да се движат војнастаните на украинскиот фронт во 2023 година објавува и Цивил, врз база на свои извори и анализи од досегашното следење на војната во Украина од самиот нејзин почеток.
„Пролетната офанзива на Русија ќе биде клучна“
Според Мајкл Кларк, вонреден директор на Институтот за стратешки студии, Ексетер, Велика Британија, оние кои се обидуваат да нападнат друга земја насекаде низ големите евроазиски степи, на крајот се осудени да презимат во неа.
Наполеон, Хитлер и Сталин мораа да ги задржат своите војски во движење во услови на степска зима, а сега и руската инвазија оди наназад на теренот, Путин ги вкопа своите сили за зимата и да чека нова руска офанзива на пролет. .
И на двете страни им треба пауза, но Украинците се подобро опремени и мотивирани да продолжат, и може да се очекува да го задржат притисокот, барем во Донбас.
Околу Кремина и Сватове тие се многу блиску до голем пробив што би ги фрлил руските сили 40 милји назад до следната природна одбранбена линија, блиску до местото каде што нивната инвазија ефективно започна во февруари.
Кијив нема да биде подготвен да запре кога непосредната награда ќе биде толку голема. Сепак, украинските офанзиви би можеле да застанат на југозапад, по закрепнувањето на Херсон.
Преминувањето на источната страна на реката Днипро за да се изврши притисок врз ранливите патни и железнички врски на Русија кон Крим може да биде премногу напорно. Но, можноста Кијив да започне изненадувачка нова офанзива никогаш не може да се исклучи.
За 2023 година клучна одредница ќе биде судбината на пролетната офанзива на Русија. Путин призна дека околу 50.000 од новомобилизираните трупи се веќе на фронтот; останатите 250.000 од штотуку мобилизираните се обучуваат за следната година.
Според Кларк, нема простор за ништо друго освен за повеќе војна додека не се населат богатствата на тие нови руски сили на бојното поле.
Краток и нестабилен прекин на огнот е единствената преостаната перспектива. Путин јасно стави до знаење дека нема да запре. И Украина јасно стави до знаење дека сè уште се бори за својот живот, вели аналитичарот Мајкл Кларк.
„Украина ќе ја врати својата земја“
Андреј Пионтковски, научник и аналитичар со седиште во Вашингтон смета дека Украина ќе победи со целосно враќање на територијалниот интегритет најдоцна до пролет 2023 година.
Според него, постојат два фактори го обликуваат овој заклучок.
– Еден од нив е мотивацијата, решителноста и храброста на украинската војска и украинската нација во целина, што е без преседан во современата воена историја.
– Вториот е фактот дека, по долгогодишно смирување на рускиот диктатор, Западот конечно порасна за да ја сфати големината на историскиот предизвик со кој се соочува. Ова најдобро го илустрира неодамнешната изјава на генералниот секретар на НАТО, Јенс Столтенберг.
„Цената што ја плаќаме е во пари. Додека цената што ја плаќаат Украинците е во крв. Ако авторитарните режими видат дека силата е наградена, сите ќе платиме многу повисока цена. И светот ќе стане поопасен свет за сите нас. ”
Точниот тајминг на неизбежната украинска победа ќе биде одреден од брзината со која НАТО ќе може да испорача нов пакет на воени јуришни оружја (тенкови, авиони, проектили со долг дострел).
Тој очекува Мелитопол да стане клучна борбена точка во наредните месеци (можеби и недели). Со заземањето на Мелитопол, Украинците лесно ќе се преселат во Азовското Море, со што практично ќе се прекинат снабдувањето и комуникациските линии кон Крим.
Руската капитулација ќе биде формално договорена на техничките разговори по разорниот украински напредок на бојното поле. Победничките сили – Украина, ОК, САД – ќе обликуваат нова меѓународна безбедносна архитектура.
„Нема крај на повидок“
Владимир Путин очекуваше пасивно прифаќање од Украина на акциите на нејзиниот помоќен сосед, без значајно вклучување на други земји. Оваа тешка погрешна пресметка доведе до долготраен конфликт, на кој навидум не му се гледа крајот, смета Барбара Занчета од Катедрата за воени студии на Кралскиот колеџ во Лондон
Зимата ќе биде тешка, бидејќи руските напади врз украинската инфраструктура ќе се обидат да го скршат моралот и издржливоста на веќе уништеното население. Но, украинската отпорност се покажа како извонредна. Ќе стојат цврсто. Војната ќе се одолговлекува. И понатаму.
Изгледите за преговори се мрачни. За потенцијален мировен договор, основните барања на барем едната страна треба да се променат. Нема докази дека тоа се случило, или дека ќе се случи наскоро.
Како тогаш ќе дојде крајот?
Трошоците на војната, и материјални и човечки, може да го нарушат нивото на посветеност на руската политичка елита. Клучот ќе биде внатре во Русија.
Минатите војни во кои погрешната пресметка беше клучен елемент, како што се Виетнам за Соединетите Држави или Авганистан за Советскиот Сојуз, завршија само на овој начин. Домашните политички услови се сменија во земјата која погрешно пресметала, правејќи го излезот , „чесен“ или не – единствената остварлива опција.
Меѓутоа, ова може да се случи само ако Западот стои цврсто во својата поддршка за Украина, во услови на зголемени домашни притисоци поврзани со трошоците за војната.
За жал, ова ќе продолжи да биде долготрајна политичка, економска и воена битка на решителност. И до крајот на 2023 година, најверојатно, сè уште ќе биде во тек.
„Нема друг исход освен поразот на Русија“
За Бен Хоџис, поранешен командант генерал на Армијата на Соединетите Американски Држави за Европа, премногу е рано да се планира победничка парада во Кијив, но целиот моментум сега е со Украина и нема сомнеж дека тие ќе победат во оваа војна, веројатно во 2023 година.
Работите ќе се движат побавно во текот на зимата, но нема сомнение дека силите на Украина ќе можат подобро да се справат од руските поради целата зимска опрема што доаѓа од ОК, Канада и Германија.
До јануари, Украина би можела да биде во позиција да ја започне последната фаза од кампањата, а тоа е ослободување на Крим.
Од историјата знаеме дека војната е тест на волјата и тест на логистиката. Кога ја гледам решителноста на украинскиот народ и војниците, и брзото подобрување на логистичката ситуација за Украина, не гледам друг исход освен руски пораз, дециден е Хоџис.
Руското повлекување од Херсон делумно ме доведе до овој заклучок. Прво како психолошки поттик за украинскиот народ, второ како длабок срам за Кремљ и трето со предавање на украинските сили клучна оперативна предност – сите приоди кон Крим сега се во опсегот на украинските системи за оружје, вели поранешниот командант.
Хоџис верува дека на крајот на 2023 година Крим ќе биде целосно вратен под украинска контрола и суверенитет, иако може да има некаков вид или договор што ќе ѝ дозволи на Русија постепено да укине дел од своето поморско присуство во Севастопол… можеби дури и до крајот на договорот (приближно 2025 г. ) што постоеше пред руската нелегална анексија на Крим.
Според него, ќе има напори за реконструкција на украинската инфраструктура долж брегот на Азовското Море, вклучително и важните пристаништа Мариупол и Бердјанск, а повторното отворање на севернокримскиот канал кој ја пренасочува водата од Днипро кон Крим ќе биде уште еден важен проект на кој ќе му се посвети внимание.
„Очекувајте повеќе од истото“
Дејвид Генделман, воен експерт со седиште во Израел не е преголем оптимиост кога е во прашање крајот на војната. Според него, наместо „како ќе заврши“ , секоја страна има своја цел што би сакала да го постигне во следната фаза.
Само околу половина од 300.000 мобилизирани трупи на Русија се веќе во зоната на борби. Остатокот, заедно со силите ослободени за акција по повлекувањето од Херсон, им дава можност на Русите да започнат офанзива.
Окупацијата на регионите Луганск и Доњецк ќе продолжи, но голем руски пробив како возење од југ до Павлоград за опколување на украинските сили во Донбас е помалку веројатен.
Поверојатно е продолжување на сегашната тактика – бавно мелење на украинските сили по тесни правци и бавно напредување, како во областите Бахмут и Авдиивка, со можни исти тактики во областа Сватове-Кремина.
Континуираното таргетирање на украинската енергетска инфраструктура и други напади врз украинскиот заден дел ќе ја комплетираат оваа стратегија за војна на трошење.
Според Генделман, значајни украински сили исто така беа ослободени по руското повлекување од Херсон. За нив, стратешки највредниот правец е југ, кон Мелитопол или Бердјанск, со цел да се пресече рускиот коридор кон Крим. Тоа би била голема украинска победа и токму затоа Русите го утврдуваат Мелитопол.
Друга опција за Украина е Сватов – успехот таму би го загрозил целото северно крило на целата руска линија на фронтот.
Големото прашање е колку украински сили се слободни и достапни за офанзивата во овој момент, и каков распоред има генералот Залужњи на своето биро во кој е наведено колку нови резервни бригади и корпуси што се подготвуваат ќе бидат готови за еден, два или три месеци. од сега, вклучувајќи жива сила, оклопни возила и тешко оружје.
Откако ќе замрзне калта, ќе го добиеме одговорот на ова прашање. И овој одговор ќе не доближи малку поблиску до „како ќе заврши“, вели Генделман.
„Status quo, позиционирање за преговори и проширување на конфликтот“
Според анализата на Цивил и информациите до кои дојде од неколку извори во своите редовни комуникации со експерти, од повеќе области, домашни и странски, који ја следат состојбата со војната во Украина, можно е уште едно сценарио, а тоа е Путин да настојува на „Status quo“ на состојбата во Украина, со исцрпувачки позиционирани борби на линијата на фронтот, и уште по жестоки ракетни напади на русите врз критичната инфраструктура на Украина, надевајќи се на преговори под руски услови и со сегашниот распоредот на силите и освоените територии.
Путин поучен од досегашните неуспеси на фронтот, и притиснат од реакциите на своите досегашни сојузници во Кремљ, чија поддршка за „специјалната воена операција“ во Украина веќе не е толку безрезервна, нема да ризикува да претрпи нови тешки порази и загуби на боиштето во Украина.
Постојат стравувања поради индициите според кои Путин ќе се обиде конфликтот да го прошири на други територии во државите од опкружувањето, исто така поранешни советски републики, како Молдавија на пример, каде деновиве паднаа фрагменти од руските ракети лансирани врз Украина, со што верува дека ќе изврши дополнителен притисок врз Украина и западните сојузници, и дополнително ќе ја зајакне својата преговарачка позиција.
Но, за ваквиот развој на настаните се прашува и Украина, чија понатамошна способност за одбрана и нова офанзива на фронтот непосредно зависи од западната поддршка , пред се во софистицирани модерни системи за одбрана од руските ракетни напади, следено со испорака за значително количество на офанзивно оружје, артилериски орудија и тенкови.
Тоа што не им недостасува на украинците е висок борбен морал, посветеност, мотивација, храброст и решителност да го истераат непријателот од својата земја.
Тие веќе отфрлија преговори под вакви услови и со окупирани територии од страна на руските агресори, а со последните офанзиви кои доведоа до спекртакуларни деокупации на Змискиот остров, и неколку региони, како Херсон и Харкив, само најавија дека со навремена дистрибуција на неопходната западна воена опрема, наскоро ќе тргнат во офанзива за ослободување на Крим.
Драган Мишев
