пишува: МИРЈАНА НАЈЧЕВСКА
Во Уставот, Деловникот на Собранието и во Законот за Собрание нема ниту една одредба со која се предвидува седниците на Собранието да се држат во зградата на Собранието и нема забрана тие да се држат на одредена интернет платформа.
Нема потреба од никакви промени во ниту еден од овие акти со цел овозможување на онлајн седници на Собранието. Тие ја даваат правната основа за одвивање на работата на Собранието во било која форма која овозможува пратениците да ги изнесат своите мислења, недвосмислено да го искажат својот став и да донесат релевантни одлуки.
Се’ друго е прашање на техничка поддршка и соодветна логистика со која ќе се обезбеди соодветно остварување на надлежностите на Собранието на начин предвиден во Уставот, Деловникот и Законот.
Во спомнатите акти има дури и одредби кои можат да бидат искористени за олеснување на изведувањето ваков вид седници.
На пример во Законот за Собранието, во членот 11 се вели дека: “Органите на локалната самоуправа им обезбедуваат еднаква помош на пратениците во извршувањето на нивната функција. Органите од ставот (1) на овој член му обезбедуваат на пратеникот работна просторија и услови за контакт со граѓаните од неговата изборна единица.“
Оваа просторија по потреба може пратеникот да ја користи и како просторија од која ќе присуствува на седниците доколку нема услови на друг начин да го оствари тоа.
Предностите од одржувањето на онлајн седници се многубројни (било да станува збор за суштински елементи од остварувањето на пратеничката функција, се’ до некои банални кои ќе го подигнат угледот на пратениците).
Овде ќе набојам само дел од предностите кои јас ги гледам во одржувањето на онлајн седници на Собранието:
– на овој начин ќе се овозможи фактичко остварување на уставната одредба (член 66 од Уставот) според која Собранието е во постојано заседание.
– поголемо присуство на пратениците (и тогаш кога пратениците се надвор од државата, кога имаат пречки да дојдат во Собранието, кога треба да присуствуваат на настани надвор од седиштето на Собранието, тие ќе можат да бидат присутни на целата или дел од седницата, да дискутираат и да гласаат).
– Пратениците ќе добијат многу поголема можност да бидат поблиску до граѓаните и да комуницираат со нив (односно да ги остваруваат дополнителните функции предвидени со член 8 од Законот за собрание: контакти со граѓани, контакти и консултации со невладини организации, контакти, соработка и консултации со Синдикатот и со здруженија на граѓани, соработка со меѓународни организации).
– ќе може многу почесто да се практикуваат одредбите од членовите 72 и 73 од Деловникот на Собранието (На седницата на Собранието можат да присуствуваат и во работата да учествуваат претседателот на Републиката, претседателот на Владата, министрите и овластениот претставник на предлагачот на закон поднесен од најмалку 10.000 избирачи. На седницата на Собранието да присуствуваат и во работата да учествуваат претставници и на други органи и организации кога се разгледуваат прашања од нивна надлежност. На седницата на Собранието да присуствуваат како гости и да одржат говор високи парламентарни и државни претставници на други држави и на меѓународни организации и други видни странски личности).
Според мене на ваков начин ќе се намалат и дел од негативните однесувања кои во моментов ги практикуваат пратениците:
– ќе се намалат можностите за играње со кворумот.
– пратениците нема да можат да ја узурпираат говорницата.
– ќе се добие поцивилизирана комуникација во која пратеникот не е изложен на дофрлања, навреди, омаловажување и прекинување од страна на други пратеници.
– ќе се намалат можностите за манипулација со патните и дневни трошоци
– ќе се намали евтиното јадење и пиење.
Онлајн работата на законодавните тела не е веќе исклучок во светот.
Хибриден систем на пример употребуваат: Руската дума, Федералниот парламент на Австралија , Британскиот парламент, Европскиот парламент.
Латвиа, Белгија, Романија, Сауди Арабија, Бразил, Еквадор, Венецуела,Хондурас, Куба, Виетнам, применуваат принципи на онлајн комуникација и работа.
Иновативноста во изнаоѓањето на нови решенија и модуси на работа тукушто започнува.
Се разбира, секогаш е најдобар флексибилен пристап. Имено може да се прифатат и хибридни решенија, времени решенија или прилагодувања кои ќе овозможат најефикасна работа на Собранието и потполно остварување на работните задачи на пратениците со најмала можна закана по нивното здравје и безбедност. Може да се определи процентуално присуство на пратеници или дури да почнеме да размислуваме за намалување на бројот на пратениците.
Според Интерпарламентарната Унија:
“Што и да се случи, пандемијата КОВИД19, поттикна иновации во работата на парламентите и развој на нови методи на работа кои може да имаат значајно влијане на тоа како ќе изгледаат парламентите во иднина.“
Во текстот немав намера да спорам или да вадам аргументи со кои би ги побивала низата бесмислици од типот, дали во работата на Собранието ќе учествува човек кој се наоѓа на респиратор, или, за одземеното право на договарање на пратениците кое може да се оствари само во ходниците на собраниската зграда, и слично. Сепак сум јас сериозен професор и не ми личи да ставам на хартија секакви глупости.