Во тек е панел дискусија на тема „Меѓу национализмот и ЕУ“, посветена на говорот на омраза и националистичките наративи во политичкиот живот и на социјалните мрежи во Северна Македонија во контекст на отпочнување на пристапните преговори за членство во ЕУ.
Учесници на панелот се Бобан Карапејовски, Александар Николиќ Писарев, а ќе се проследи и изјава на професорот д-р Људмил Спасов. Настанот го модерира Џабир Дерала од ЦИВИЛ.
Бобан Карапејовски
„Тоа и не е некоја ексклузива со која може само мене да ме претставите, буквално 97 проценти од сите научни работници кои се занимаваат со македонистика на некој начин, го потпишаа. Целта на тоа беше некаков одговор на изјавата што македонското министерство за надворешни работи, ја даде таа унилатерална изјава, наспрема бугарската, на првата меѓувладина конференција, и затоа веројатно ќе треба малку контекст, ако имаме време.
Контекстот е малку историски, малку политички, бидејќи, кога зборувате за јазик, мора да имате еден историски поглед и контекст, бидејќи ако се занимавате со хуманистика и со јазик тогаш тоа нужно е поврзано со историја и со политика, бидејќи кога таму се зборува за стандардни јазици, тие стандардни јазици се производ на социолингвистиката на општеството, на политиката на државата, на организираните системи. Ми се чини дека во овој период се пројавија неколку идеи во врска со тоа, и нашето општество всушност се подели на три дела. Јас би рекол на три, иако повеќето велат на два.
Едниот е веројатно оние кои никогаш не застапувале европски вредности, под европски вредности мислам на високите цивилизациски вредности што човештвото ги има достигнато токму на почвата на Европа, и обично тие ги олицетворуваме преку една организирана институција каква што е ЕУ. Сигурно има такви, има во сите држави, тие просто – тој цивилизациски напредок, тие такви вредности, не ги прифаќаат. Вторите се веројатно еврофилите, во кои се ставам и себеси, кои високо ги цениме тие вредности, и третата, јас ја нарекувам … можеби тоа грубо звучи, но ги нарекувам евро-фундаменталисти, во смисла дека тие не секогаш се грижат за европските вредности, колку што се грижат за тоа што кажува актуелната политика, сега, на Европската Унија, да речеме, која не секогаш може да биде на линија на тие вредности“, вели Карапејовски.
Никој не може да го оспори македонскиот јазик со тоа што ќе рече „не постои“, тоа е неспорно, проблемот е кога македонските институции, ми се чини дека невешто влегуваат во таа одбрана. Ако сакаат да не бранат, работава е „аман не ме брани со оваа изјава“, ова не е баш добра одбрана, ако им е тоа поентата, вели Карапејовски во однос на дипломатската нота од страна на Северна Македонија за унилатералната изјава од Бугарија за македонскиот јазик.
Александар Николиќ Писарев
„Јас не сум лингвист и начинот на кој го разгледувам ова прашање малклу се разликува од гледиштата на соговорниците бидејќи јас не сум Македонец. Во народот постои една изрека кога некој прави пишлиќ у какиќ води бугарска политика. Ако нешто не чини води бугарска политика. Друг е проблемот. Проблемот е во неукост на многу што работат во институции. Кога пишувале можеле да викнат човек од струка. Ние овде се исцрпуваме и губиме време а Карапејовски се става во улога на лекотор што овде го лекторира нешто што тие лошо го напишале и нормално ги наоѓа тука цаките итн. Проблемот не е од вчера, ако ги земеме предвид сите војни, јасна е бугарската политика кон Македонија. Втора работа на што се потпираат Бугарите – на нивните служби кои се сериозни. Тезата нивна е „един јазик, един народ“… знаете што е решение македонско –бугарски јазик да направиме и сите ќе бидеме мирни Кај нас ќе си го викаме македонско-бугарски, кај нив бугарско-македонски. Друга ми е поентата, вие како лингвисти, Институтот, Катедрата, касните брате, вие сте некој заспана убавица која се бави со некакква наука. Знаете каде е направен проблемот и каде е изгубен македонскиот јазик? Изгубен е во доцните 90ти години кога вие молчевте на книжарниците кога станаа book shop – ови, фризерниците – hair style итн. 30 години никој не го потегнува оваа прашање“, вели Писарев.
Зоран Иванов
„Кога ние тропаме на овие порти, а проблемите за ои зборуваме се внатре со сите стигми што ни ги прават и со сите примитивности и слабости што ние ги имаме итн. зошто е нашето настојување да влеземе во ЕУ.. За да почнеме интерактивно да функционираме, малку да се културизираме, да имаме контрола над корупцијата, да ја решиме сиромаштијата, таа е таа желба за влез во ЕУ. Ќе ги решиме проблемите ако сме на терен, ако седиме и плачеме пред затворени порти никогаш нема да знаеме што ќе се случи. А на оваа тема доминира говорот на омраза… Вие научниците треба да помогнете за во процесот до ЕУ, а вие со прогласот одмогнавмте. Ја уценувате државата, ја политизирате вашиот проглас и во првата реченица велите државата веднаш да ја повлечие. И наредувате… Полека малку… “, вели Иванов.
Александар Николиќ Писарев
„Сами го сееме семето на национализмот без многу размислување дека ги храниме центрите на моќ. Ги храниме со неверојатно голем материјал којшто тие аналитички го обработуваат и го ставаат и го ставаат во една машинерија што се вика хибридна војна. Прво внатре се хранат национализмите. Нашите политичари, особено луѓе коишто се пратечки елемент на политичките партии, да не кажам партиските војници. Тие добиваат наредби, несвесни каква штета права на државата…. ЕУ ти вика Макеоднија е држава во која живеат сите граѓани на таа држава… Е, не е- и тука почнува погхранување на национализмот: ако го направиме така ќе се изгуби македонизмот“, вели Писарев.