(линк то првиот дел)
ЦИВИЛ, како организација за човекови права и слободи, се залага за општество во кое владее слободата, еднаквоста и правдата. Тоа е општество во кое граѓанките и граѓаните се чувствуваат безбедни и имаат доверба во институциите, а безбедноста, слободата на движењето и слободата на изразувањето се гарантираат со закон и со ефикасно функционирање на системот.
ЗДРАВО И ПРАВЕДНО ОПШТЕСТВО
Општество во кое одредени групи постојано повикуваат и вршат насилство врз граѓаните, не може да биде здраво и праведно општество. Постојаните повици за екстремно насилство и говор на омраза од одредени групи и поединци, меѓу другото, се и последица од воспоставената неказнивост од минатата власт, но и неказнивоста што продолжи и по падот на режимот, со што се охрабруваат одредени центри на моќта да продолжат со својата деструктивна активност.
ЦИВИЛ во своите настапи секогаш најостро ги осудува говорот на омразата и повиците на насилство и бара од институциите итно и најостро да ги санкционираат сите поединци и групи што шират омраза и повикуваат на насилство, со остри, решителни и ефикасни реакции, и на одговорност да ги повикаат и највисоките раководни структури на политичките партии што посредно или непосредно ги охрабруваат радикалните поединци и групи во земјава.
Во прилог на разобличување на групите и личностите што редовно шират говор на омраза и со тоа им прават голема штета на демократските процеси, заздравувањето на меѓучовечките, меѓуетничките и политичките односи во земјава, ЦИВИЛ низ годините, како и сега, ги повикува сите граѓанки и граѓани да пријавуваат случаи на различни облици на кршење на човековите права и слободи, говор на омраза, лажни вести, како и низа други негативни појави, политики и практики.
Како дел од поширокиот тим за мониторинг на ЦИВИЛ, се формира и посебен Мониторинг деск за следење на лажните вести, дезинформациите и говорот на омразата на социјалните мрежи и во медиумите. Комуникацијата и соработката со граѓанките и граѓаните е драгоцена и добредојдена во секое време, а организацијата е отворена за нивните пријави.
СЛОБОДАТА НА ГОВОРОТ, РАЗВОЈ, ЗНАЧЕЊЕ И ЗЛОУПОТРЕБИ
Во светот, но и кај нас, говорот на омраза се „оправдува“ со слободата на говорот, или изразувањето.
Со еволуцијата на дигиталното време, примената на слободата на говорот станува уште повеќе контроверзна, со оглед на појавата на нови средства за комуникација како што се социјалните мрежи, така што говорот на омраза е транспарентен, односно јасно видлив за разлика од времето кога не постоеја социјалните мрежи, а говорот на омраза можеше да се забележи по спортски настани, на графити и граѓански собири на коишто неретко можеше да се слушне говор на омраза кон одредена група.
Слободата на изразување е фундаментално човеково право, според членот 19 од Универзалната декларација за човековите права (УДЧП) и е дел од меѓународното право за човекови права во Меѓународниот пакт за граѓански и политички права (МПГПП). Во членот 19 од УДЧП се вели дека „секој има право да има мислење без мешање“ и „секој има право на слобода на изразување; ова право вклучува слобода за барање, примање и пренесување информации и идеи од сите видови, без оглед на границите, или усно, во писмена форма или во печатење, во форма на уметност или преку кој било друг медиум по негов избор“. Верзијата на членот 19 во МПГПП подоцна го изменува ова со изјава дека вршењето на овие права носи „посебни должности и одговорности“ и може „затоа да биде предмет на одредени ограничувања“ кога е потребно “ почитување на правата или угледот на други “, заштита на националната безбедност или на јавниот ред и мир (јавен ред), или на јавно здравје или морал “.
Законите во некои земји во светот го опишуваат говорот на омраза како говор, гестови, однесување, пишување или прикази што поттикнуваат насилство или предрасудни активности против група или поединци врз основа на нивното членство во групата, или што омаловажуваат или заплашуваат група или поединци на основа на нивното членство во одредена групата. Во некои земји, говорот на омраза не е легален термин, а во некои земји, вклучително и во САД, голем дел од она што спаѓа во категоријата „говор на омраза“ е заштитено со устав, како дел од слободата на изразување. Во други земји, жртва на говор на омраза може да побара надомест на штета според граѓанското право, кривичниот закон или обете.
ЗАКОН ИМА, ПРАКТИКИ НЕМА
Во Република Северна Македонија постои законска регулатива според која се дефинира и санкционира говорот на омразата од 2014 година, кога стапија во сила нови законски одредби кои забрануваат и казнуваат говор на омраза и ширење на материјали преку интернет кои промовираат или поттикнуваат омраза, дискриминација или насилство, против кое било лице или група, врз која било дискриминаторска основа.
Говорот на омраза во земјава сè уште не се третира соодветно од обвинителството, за што сведочат троцифрени бројки од непроцесирани пријави по оваа проблематика, што укажува на немање волја за справување со се позачестениот говор на омраза и долгогодишната политика на неказнивост.
Во Северна Македонија речиси и не е забележана некоја судска разврска по прашање на говор на омраза, додека јавноста е под постојан напад во различни форми на говор на омраза, што означува сериозен дефицит на интерес од соодветните институции, или намерна „незаинтересираност“ во обид за прикривање на вистинските состојби со оваа високо штетна појава по демократските вредности на целото општество.
(продолжува)
Мониторинг тим на ЦИВИЛ