Сите војни завршуваат, па така и војната на Русија против Украина и Украинците ќе заврши. На 11 октомври 2022 година, претседателот на Украина, Володимир Зеленски, им ја соопшти на лидерите на земјите од Групата седум (Г7) „Формулата за мир“ за надминување на руската закана. Денес, овој план од 10 точки останува единствениот начин да се врати праведен и долготраен мир за Украина.
-
Радијација и нуклеарна безбедност
Никој нема право да го уценува светот со радиоактивна катастрофа. И Русија не е исклучок. Но, Русија се обидува да се закани токму со својот нуклеарен арсенал. Оваа нуклеарна уцена мора да престане.
Русија, исто така, постојано ги загрозува украинските нуклеарни централи, особено со окупацијата на АЕЦ Запорожје. Русија мора веднаш да ги повлече сите свои војници од оваа територија. Станицата мора веднаш да биде префрлена под контрола на МААЕ и на украинскиот персонал. Нормалното поврзување на станицата со електричната мрежа мора веднаш да се врати за ништо да не ја загрозува стабилноста на реакторите.
-
Обезбедување на храната
Уште еднаш, животот и благосостојбата на луѓето не треба да бидат дел од уцените или игрите со глад на Русија. За една година од Црноморската иницијатива за жито, Украина можеше да извезе 32,8 милиони тони храна во земјите во Азија, Африка и Европа. Сега, со повлекувањето на Русија од договорот, луѓето ќе ги трпат последиците.
Иницијативата за жито и украинскиот земјоделски извоз мора да бидат обновени за милиони луѓе ширум светот.
-
Енергетска безбедност
Нападите врз критичната цивилна инфраструктура се неприфатливи. Додека Русија се обидува да го претвори студот во оружје против цивилите, украинските електрани, далноводите и другата енергетска инфраструктура мора да бидат соодветно заштитени.
Треба да се воведат фундаменталните чекори – како ценовните ограничувања на руските енергетски ресурси, за да се осигура дека енергетските ресурси повеќе не се користат како оружје.
-
Ослободување на сите затвореници и депортирани
Денес, илјадници украински луѓе, и воени и цивили, се во руско заробеништво. Многумина се насилно депортирани, вклучително и најмалку 20.000 деца. Многумина се подложени на брутална тортура и злоупотреба во моментов.
Украина предлага ослободување на затворениците – „сите за сите“ и ослободување на сите деца и возрасни кои биле незаконски депортирани во Русија.
-
Спроведување на Повелбата на ОН и враќање на територијалниот интегритет на Украина и светскиот поредок
„Сите членки ќе се воздржат во нивните меѓународни односи од закана или употреба на сила против територијалниот интегритет или политичка независност на која било држава“ се вели во член 2 од Повелбата на ОН. Со инвазијата на Украина, Русија прекрши низа меѓународни договори, закони и принципи.
Тие не може делумно да важат ако сакаме да градиме иднина, каде што се почитуваат суверенитетот и меѓународните граници. Тој поредок, брутално нападнат од Русија, мора да се врати. Исто така и територијалниот интегритет на Украина – не е за преговори.
-
Повлекување на руските трупи и прекин на непријателствата
За да ги прекине непријателствата, Русија мора да ги повлече сите свои војници и вооружени формации од територијата на Украина, просто и едноставно. Целосната контрола на Украина над нејзината државна граница, меѓународно признаена, треба да се врати.
Без ова не може да се постигне долготраен мир. Секој ден додека руски војници се на украинско тло, Украинците мора да се борат и да гинат за да ги заштитат своите домови и да го заштитат светот од долготрајните последици од оваа агресија.
-
Правда
Ниту едно злосторство не треба да остане неказнето – и од август 2023 година, Украина регистрираше повеќе од 100.000 воени злосторства извршени од руската војска во оваа војна. Во годините на руска агресија тешко да имало и еден ден без цивили да бидат убиени или повредени од нивното гранатирање. Во секој ослободен дел од земјата, светот беше сведок на масовни гробници, соби за мачење и уште многу ужаси на руската окупација.
Затоа треба да се формира Специјален трибунал за злосторствата од руската агресија против Украина. Потребен е и меѓународен механизам кој ќе ја натера Русија да ги надомести сите штети предизвикани од оваа војна.
-
Непосредна заштита на животната средина
Огромната штета на животната средина и дивиот свет беше предизвикана од руската инвазија: изгорени шуми, минирани полиња, загадени води, убиени животни. Само еколошката штета предизвикана од руската разнесување на браната на хидроцентралата Каховка изнесуваше приближно 1,5 милијарди долари – но тешко е да се пресметаат штетите од промената на екосистемот во наредните децении. И тоа е предизвик за целиот свет.
-
Спречување на ескалација
Украина не е членка на ниту еден од сојузите, а меморандумот од Будимпешта не можеше да ја обезбеди безбедноста на земјата во пракса. Затоа, кога сегашната руска инвазија ќе биде одбиена, од суштинско значење е да се спречи каква било шанса за нејзино повторување или понатамошна ескалација.
Тоа може да се постигне само со соодветни и ефективни безбедносни гаранции за Украина, како и со обновена повоена безбедносна архитектура во евроатлантскиот простор што ќе ја вклучи Украина.
-
Потврда за крајот на војната
Спроведувањето на сите наведени антивоени мерки не може, и не треба да трае долго. По престанокот на непријателствата и враќањето на безбедноста и правдата, страните треба да потпишат официјален документ со кој се потврдува крајот на војната.
Поддршка на мировниот план
Нема алтернативи за овој мировен план: само Украина, земјата што се бори против оваа војна на агресија, може да дефинира како изгледа праведен и одржлив мир. Затоа, сите иницијативи на другите држави за мирно решение можат да се засноваат само на украинската мировна формула.
Но, учеството на сите народи и меѓународни организации, освен државата агресор, е исклучително добредојдено. Украина ги повикува земјите да го поддржат планот, да се фокусираат на одредени точки и да помогнат во нивното спроведување што е можно поскоро.
Мировната формула на украинскиот претседател Володимир Зеленски веќе беше поздравена од неколку десетици земји ширум светот. Во мај 2023 година, 46 земји-членки на Советот на Европа ја изразија својата поддршка за планот за време на самитот. Во јуни беше поддржана и од Парламентарното собрание на Советот на Европа.
Во август 2023 година, се одржа самит во врска со мировниот план во Џеда (Саудиска Арабија). На состаноците учествуваа околу 40 земји, а повеќето одлучија како ќе го дадат својот придонес за украинскиот мировен план.
Извор: WAR.UKRAINE.UA | Превод и обработка: ЦИВИЛ МЕДИА
