Новинарот Сунаи Сабриоски, во интервју за ЦИВИЛ Медиа зборува за слободата на изразување, медиумските слободи и активизмот, за улогата на новинарите и медиумските работници во подобрувањето на состојбите во медиумите, за измените на Законот за аудио и аудиовизуелни услуги.
ЦИВИЛ Медиа: Што подразбирате под слобода на изразување, медиумски слободи и активизам?
Сабриоски: Слободата на изразување како концепт при градење на една индивидуа е многу битен сегмент за секоја личност. Затоа што сметам дека слободата на изразување не треба да се бара единствено низ оние правни дефиниции. Битен сегмент во слободното изразување е семејството.
Од аспект на медиумите тука нема многу што да се зборува. Постојат многу извештаи, како од домашни така и од странски организации коишто алармираат на прекршувањето на слободата на изразување на медиумите.
Ако зборуваме за активизмот во онаа новинарска смисла сметам дека новинарот не може да си дозволи секоја информација којашто ќе ја слушне да ја пренесе како таква, бидејќи новинарот во новинарството има двојна улога, едната е како примач на информацијата, а другата како пренесувач на истата. Не велам дека новинарот којшто апсолутно работи во доменот на објективното новинарство, избалансираното новинарство, не придонесува кон активизмот во оваа професија и воопшто во општеството.
Новинарот пред сè е човек којшто гради јавно мислење и затоа мора да внимава на начинот на којшто го пишува текстот, на начинот на којшто се изразува и што може да предизвика во иднина. Така што, сметам дека апсолутно постои некој вид на активизам, но не оној чист активизам, за којшто, пак, голем дел од активистите можат да го направат за разлика од новинарите.
ЦИВИЛ Медиа: На кој начин ги поддржувате или можете да ги поддржите слободата на изразување, медиумските слободи и активизмот?
Сабриоски: Сметам дека не треба во никој случај да се зборува за тоа дека треба да се поддржува слободата на изразување, бидејќи човекот се раѓа со таа слобода. Од аспект на медиумите, дали треба да ги поддржуваме? Апсолутно, да! Но, тука сепак постои оној клиентелизам којшто многу влијае на тоа дали ти ќе придонесеш или не. Кога велам клиентелизам, пред сè мислам на бизнис интересовните групи и секако Владата. Доколку владата се меша во работата на новинарот, во уредувачката политика на медиумската куќа, тогаш не можеш многу да придонесеш во таа борба. Ако се вратиме на она што претходно го зборувавме за активизмот ќе видиме дека клучната алка не е само новинарот, туку се и уредникот, каналите преку кои се пренесуваат информациите, во насока на подобрување на состојбата на слободата на изразување и слободата на медиумите. Затоа што ако немате слободни медиуми, немате ни демократија. Многу битен сегмент за една држава да се декларира како демократска е токму слободата на изразување и медиумската слобода.
Во изминатиот период имаше еден наплив на случувања како Шарената револуција, големите настани коишто се случија на 27 април во Собранието. Тоа се моменти кои придонесоа да се развие дебатата и истата да биде аргументирана и конструктивна.
ЦИВИЛ Медиа: Дали се соочувате со притисоци од политичките и бизнис центрите на моќ и како се справувате со истите?
Сабриоски: Доколку се случи такво нешто, бидејќи јас сум таква личност и сметам дека тоа ќе биде од јавен интерес, сигурно ќе се дознае. Тука е прашањето колку новинарот, колку уредникот, колку медиумската куќа се способни да се носат со тоа доколку се случи некаков притисок.
Лично, не ми се случило мене во текот на мојата досегашна работа да имам некаков притисок од било кои интересовни групи, бизнис заедници или одредени институции. Имало некои реакции, некои барања, но тие не можеме да ги сметаме за притисоци. Барањата се однесувале на тоа како да го фокусирам текстот, како да известувам и слично. Меѓутоа, пак ќе кажам, тука сум јас којшто одлучува како ќе го уреди текстот и што ќе му пренесе на уредникот, а уредникот е тој којшто ќе одлучи дали таа информација ќе се пласира или не.
Во однос на притисоците не дека ги нема, за тоа се зборува многу одамна. Имавме ситуации каде што голем дел на новинари се најдоа во канџите на судството, па не можеа да излезат од истите. Така што, заради тие бизнис интересовни групи коишто се обидуваат да влијаат се доведуваме во ситуација повторно да бидеме на дното на оние извештаи во однос на слободата на изразување и медиумските слободи.
ЦИВИЛ Медиа: Кои се вашите препораки во контекст на борбата за слобода на изразување и медиумските слободи?
Сабриоски: Борбата за слободно изразување не треба и воопшто да постои. Таа сама по себе треба да биде слободна. Доколку треба да имате борба за да барате некаква слобода, тогаш имате некаков дисбаланс во целиот општествен систем. Така што препораките не се од денес, не се од вчера. Сите упатуваат на тоа дека државата треба да ги тргне рацете од медиумите, дека медиумите треба да бидат апсолутно слободни во креирањето на таа програмска шема, бидејќи тие се луѓето коишто креираат јавно мислење, коишто допираат до одредена заедница, до одредени интересовни групи.
Маја Ивановска
Камера: Дехран Муратов
Фотографија: Биљана Јордановска