Преспанскиот договор не само што не влијае негативно врз идентитетот на Македонците во Република Македонија и не само што не би можел да биде искористен за губење на овој идентитет, туку напротив, вака како што е срочен, со одредбите што се во него и она што го нуди како една правна рамка за идните односи меѓу Република Македонија и Република Грција, можеби можеме да го препознаеме како договор што отвора врата за едно ново видување на идентитетите, објаснува проф. Мирјана Најчевска во публикацијата „Губење на идентитетот или…?, што е своевиден печат на придонесот на авторките и авторите кон разглобување на идентитетските прашања од низа различни аспекти во интерес на јавниот дискурс што произлегуваат токму од Преспанскиот договор како исчекор во решавање долгогодишниот спор со Грција за името.
Идентитетот во Македонија во изминатите години најчесто се поврзува со она што се нарекува етнички идентитет, нешто помалку – религиозен идентитет, со идентитет на припадност кон државата, меѓутоа, најмалку од сè, кога се зборува за идентитетот, се зборува за граѓанскиот идентитет, за индивидуалниот идентитет… Тој идентитет не е хомогена категорија. Напротив, тоа е идентитет што е составен од повеќе видови на идентитети кои го сочинуваат она што претставува идентитет на одредена индивидуа.
Не само што постојат поголем број идентитети, туку мора да ги сфатиме и во нивната променливост, во нивната флексибилност. Во одреден момент еден човек може да има еден идентитет, во друг момент може да има друг идентитет, во еден момент може да му е доминантен еден, а во друг, да му е доминантен друг идентитет… На пример, за одредена работа, јас како човек можам да се идентификувам со мојата професија, можам да се идентификувам како правник… За друга работа, можам да се идентификувам со некој мој интерес, на пример заштита на животната средина или заштита на човековите права, што исто така, претставува идентитетска определба. Во трет момент, можам да се идентификувам со нешто сосема друго. Со она што претставува идентитет на мајка, идентитет на сопруга и слично…
Хомогенизирањето што се направи во последните години и поставувањето на идентитетот единствено во корелација со етницитетот, ги избриша сите овие останати можности. И всушност, ги вкалапи луѓето – да мора да се препознаваат себеси само преку тој еден, етнички или национален идентитет. Всушност, ги осиромаши, им оневозможи да се идентификуваат со другите идентитети, им оневозможи да одат од еден во друг идентитет, им оневозможи да се дружат со другите луѓе со кои споделуваат некој од нивните различни идентитети…
Зошто е важен Преспанскиот договор за сето ова? Прво, заради тоа што го урива единственото и хомогено идентификување на луѓето со етницитетот. Второ, затоа што отвора простор за градење на новите идентитети, нешто што во одреден момент ни било запрено, па дури и забрането! Трето, отвора можност за комуникација на едно друго ниво, културна комуникација, образовна, политичка и економска комуникација со луѓе со кои, на некој начин, цело време сме имале бариера токму заради поставувањето на тој еден единствен, хомоген, етнички ориентиран идентитет.