Подобрување на условите на Ромите како предуслов за влез во ЕУ. Без фасади, квази-промени и празни ветувања.
Условите во кои живееме се добар индикатор во каква држава фигурираме. Доколку сакаме да живееме во општества кои би биле компатибилни со европските и светските стандарди, треба да преземеме мерки и иницијативи кои би ни ги подобриле условите за живеење.
Како предуслов за европска интеграција е подобрувањето на условите на малцинствата, кои се инкорпорирани во рамки на копенхашките критериуми. Што подразбира почитување и подобрување на правата на малцинствата, особено на Ромите како најранилива етничка група во Македонија. Ова повеќе нема да биде предмет на индивидуален избор, затоа што сакале или не, владата ќе мора да покаже индикатори кои го исполнуваат горенаведениот услов.
Секако можно е да има фасади, семи-промени и празни ветувања, но сè додека невладиниот сектор заедно со ромските активисти (исклучувајќи ги пепси интелектуалците) се истрајни и соединети, мислам дека ќе имаме резултати. Резултати кои ни беа ветени, но не се реализирани.
Сè уште не сме виделе ни – „п“ од правична застапеност. Шуто Оризари е тоалетна хартија која се користи само пред избори. Имаме експлоатација на ромскиот електорат, Шуто Оризари со најголем процент од ромскиот електорат е дел од нивната политичка агенда само пред избори, или пред значајни одлуки, како што е претстојниот референдум. Добар индикатор за истото, е фактот што немаме ни еден индивидуалец од Шуто Оризари на значајна лидерска функција во сегашната јавната амдинистрација. Порано немавме едуциран кадар, сега барем тоа го имаме.
Сè уште ни се ветува дека ќе ни ја покачат социјалната помош и не убедуваат дека бурекот што го јадеме денес е поразличен од баничката што ја имавме пред неколку години. Повеќето од нас, гледаме ист производ со различен облик.
Не велам дека владејачката гарнитура нема потенцијал, но велам дека немаме политичка волја. Таа волја наскоро, доколку се одлучиме да влеземе во ЕУ, нема да биде предмет на индивидуален избор, сакале или не, ќе мора да нè интегрираат. Прашање на време е кога кохезивноста на Ромите ќе биде водена од компетентни индивидуалци. Од владејачката гарнитура зависи дали ќе ја повторат истата грешка како нивните претходници – дали концентрацијата на моќ ќе биде во рацете на компетентни или некомпетентни политичари, или во рацете на некој „од“ или „надвор од“ територијата која поседува најголема концентрација на ромскиот електорат.
Во секој случај, сметам дека треба да бидеме ЗА Европската Унија. Ромскиот народ и нивната социо-економска ситуација никогаш не зависела и тешко дека може да зависи од некоја владејачката гарнитура. Се додека нема кохезивност и компетентност кај нашите “лидери”, Ромите ќе бидат последни на политичката агенда во оваа држава.
Еден од начините со кои можеме да ја промениме нашата социо-економска ситуација, е влезот во Европската Унија.
Освен бенефициите поврзани со правото на движење со кое доаѓа и потенцијалното иселување од државата, влезот во ЕУ може да има ‘негативни’ реперкусии врз„сивата економија“ од која што егзистираат повеќето Роми во оваа држава, особено тие од Шуто Оризари. Во секој случај, позитивните ЕУ бенефиции се многу поголеми од потенцијалните негативни реперкусии.
Да се надеваме дека изходот на референдумот ќе биде позитивен и дека делумно ако не целосно ќе бидат реализирани ветувањата дадени пред изборите.
Да се надеваме дека ќе имаме правична застапеност во јавната администрација, не-етничко профилирање на Ромите при царинските премини, како и поголема социјална кохезивност во нашата држава.
Сите, а особено младите, се надеваме дека еден ден ќе видиме општества кои ќе бидат компатибилни со европските и светските стандарди во нашата држава.
Останува да видиме. Одлуката е наша. Волјата е нивна.