ВАСИЛ ЧЕРЕПАНИН
Пред неколку години, за време на панел дискусија за политиката на меморијата на универзитет во земја од германско говорно подрачје, го нареков рускиот претседател Владимир Путин „најмоќниот фашистички политичар во светот“. Потоа, организаторите срамежливо ми рекоа дека иако настанот помина добро, етикетата што му ја припишав на лидерот на Кремљ беше „премногу“ – иако Русија во тоа време веќе го окупираше Крим и започна војна во источниот регион на Украина – Донбас. Бев изненаден не толку од коментарот на организаторите колку од начинот на кој го направија тоа. Изгледаа искрено засрамени, како да сум рекол нешто непристојно, пишува Васил Черепанин, раководител на Истражувачкиот центар за визуелна култура во Киев и организатор на Киевското биенале, меѓународен форум за уметност, знаење и политика, за Project Syndicate.
Првите руски бомби што паднаа врз Украина на 24 февруари ја оправдаа мојата очигледна вулгарност. За жал, фашизмот на Путин стана толку прифатен од западните финансиски и политички елити што им беше непријатно јавно да се осудуваат порано: Беше „премногу“ додека не беше „доцна“. И покрај тоа што се трупаат очигледните и несоборливи докази, многумина сè уште не се откажале од својата неподготвеност да ја наречат лопатаta – лопата.
Путин не само што го негира правото на Украинците да постојат, туку ја контролира и пропагандната машина која објави манифест во кој ја прогласува неговата геноцидна цел да ги елиминира Украинците како такви. Згора на тоа, тој има на располагање држава која е подготвена да ги изврши неговите геноцидни фантазии и да ги истреби Украинците бидејќи мисли дека тие не треба да постојат.
Срамот на Западот да ја нарече Путиновата Русија – фашистичка, е вкоренет во неговата психо-историска позадина. Да се користи овој термин значи да се навлезе во недопирливото место резервирано за крајното зло во колективната меморија на Европа по Втората светска војна, чие политичко обединување се заснова на заедничката одговорност за наследството од Холокаустот.
Нивото на страдање предизвикано од нацизмот низ целиот континент беше неразбирливо и тешко да се објасни со чисто рационални термини. Во јавната имагинација, нацизмот е сфатен како метафизичко зло, а не како политички проект. Лекцијата на Хана Арент не е научена: изградбата на машинеријата за масовни убиства, исто така, може да биде обична секојдневна работа. Токму затоа „никогаш повеќе“ на Европа не успеа, а денес остана само „повторно“.
Не случајно Кремљ избра да користи „денацификација“ и „демилитаризација“ за да ја оправда својата војна против Украина. Претставувајќи се како главен победник над нацистичка Германија и занемарувајќи ја клучната улога што ја одиграа другите поранешни советски држави, меѓу кои пред се Украина и Белорусија, Русија се обидува да го компензира својот пораз во Студената војна. Главното идеолошко искривување на Кремљ е пренамената на лексиконот кој се однесува на поразот на нацизмот со цел да ја легитимира сопствената фашистичка диктатура.
Русија на Путин беше партнер и референтна точка за силите низ западниот политички спектар. За десничарските популисти и авторитарни влади, од Националниот движење на Марин Ле Пен во Франција, преку Алтернативата за Германија до унгарскиот премиер Виктор Орбан, режимот на Путин отсекогаш бил природен идеолошки сојузник и пригоден сад за пари. Таквите лидери формално ја осудија руската инвазија на Украина и опортунистички се согласија да ги примат украинските бегалци додека го задржаа својот антиимигрантски став, но се спротивставија на економските санкции или на бојкотот на руската енергија.
Во меѓувреме, западната левица, за која антифашизмот треба да биде автоматски, стана жртва на сопствениот нарцизам и догматски фетишизам. Предизвикани од неиспровоцираната агресивна војна на Русија, многумина од левицата го прифатија аргументот на Доналд Трамп, „двете страни се виновни“, обвинувајќи ги НАТО и Соединетите Држави дека го предизвикуваат конфликтот. Во класичниот пример на „Westsplaining“, тие беа толку опседнати со нивниот вообичаен сет на идоли од омраза што не можеа ни да ја задоволат можноста дека може да има многу полош империјален негативец.
Но, не беше екстремната десница или крајната левица на Западот што помогна да се зајакне фашистичкиот режим на Русија. Политичките центристи и финансиските елити на либералните демократии беа тие што ги втурнаа средствата во мафијашко-капиталистичкиот систем на Кремљ – и станаа корумпирани од него. Дури и кога Путин ја претвори руската политика во „специјална операција“ и одобри политички убиства, државна цензура, изборна манипулација, систематска репресија и воени инвазии на други земји, западниот либерален естаблишмент, и покрај „вредностите“ што тврди дека ги поддржува, го нормализираше .
Нападот на Русија врз Украина сугерира зошто телото на Ленин, кого Путин го обвинува за создавање на модерна Украина, сè уште лежи во Мавзолејот на Црвениот плоштад во Москва. Револуцијата отсекогаш била најлошата ноќна мора на режимот на Путин, а незакопаниот водач на Октомвриската револуција сведочи за незавршената задача да ја собори руската империја. Ако сегашната војна на крајот ја отцепи Русија од нејзината долговековна империјалистичка традиција, тогаш Ленин, речиси еден век по неговата смрт, конечно ќе може да има вечен мир.
Подгови: Д.Мишев