Градоначалникот на општина Кавадарци, Александар Панов, осуден на двомесечна затворска казна поради изборен поткуп, престојот в затвор го замени со подготовки за локални избори, но и за референдум против бегалците.
Советот на Општина Кавадарци донесе одлука за распишување референдум против мигранти. Според одлуката на Советот, на референдумот на локално ниво, граѓаните на општина Кавадарци ќе одговорат на прашањето: „Дали сте за населување и интеграција на мигранти на територијата на општина Кавадарци?“.
Според координаторот на советничката група на ВМРО-ДПМНЕ, која ја покрена иницијативата за референдум, Зоран Јованчев, одлуката за распишување на референдумот е од големо значење за општината. Јованчев истакна дека поклопувањето на денот на референдумот со денот на локалните избори би било добро за излезноста на рефередумот. Ваквиот став го делат и градоначалникот Панов и претседателката на Советот на општината, Горица Пеливанова-Вилхелм, кои велат дека законските рокови се тие кои ќе одлучат дали референдумот и локалните избори ќе се одржат на ист ден.
Според законот, референдумот треба да се одржи најдоцна во рок од 40 дена од денот на објавување на одлуката за распишување на референдумот во службеното гласило на Општина Кавадарци, што пак остава простор за совпаѓање со датумот за локалните избори кои се закажани за 15 октомври.
Професорот Светомир Шкариќ во изјава за ЦИВИЛ Медиа вели дека не постои директна пречка или законски предвидена забрана за одржување на референдум во ист ден со локалните избори, бидејќи ваквата практика до сега не се случила. Тој истакна дека може да се јави проблем во врска со спроведување на референдумот од страна на Општинската изборна комисија.
„Општинската изборна комисија е овластена со Изборниот законик да спроведува локални избори. Државната изборна комисија ја поставува Општинската изборна комисија, која поставува избирачки тела, што значи дека органите за спроведување на референдумот ќе бидат под ингеренција на ДИК, со што се поставува прашањето дали е дозволиво една општинска комисија која ја формира ДИК за локални избори, истовремено да добива и дополнителни задачи“, вели професорот Шкариќ.
Различен став, пак, има професорката Мирјана Најчевска, која вели дека одржувањето на локалните избори и референдумите во Кавадарци и Штип не смеат да бидат во ист ден.
Според член 65 од Законот за референдум, средства за спроведување на референдум на локално ниво се обезбедуваат од буџетот на општината, градот Скопје и општините во градот Скопје. Овој член се коси со членот 8-а, став 1, алинеја 1: Од денот на донесувањето на одлуката за распишување избори до завршување на изборите (претседателски, парламентарни или локални), не може да се располага со буџетски средства на Република Македонија, средстваа на буџетите на општините и градот Скопје, од јавни фондови и средства на јавни претпријатија и јавни установи или правни лица кои располагаат со државен капитал. Што во превод значи дека општината не смее да одржи/плати референдум до завршувањето на изборите.
Советот на Oпштина Штип, исто така, изгласа започнување на постапка за распишување референдум, на кој што граѓаните ќе се изјаснат за „Стратегијата за интеграција на бегалци и странци 2017-2027 година“. Советниците на ВМРО-ДПМНЕ гласале „за“, а советниците од СДСМ пред гласањето ја напуштиле салата. Граѓанската иницијатива „Будење“ од Штип до Советот на Општината приложила 356 потписи од граѓани кои ја поддржуваат иницијативата за референдум.
Наводната граѓанска иницијатива „Будење“, во која се и општински службенци од ВМРО-ДПМНЕ, собира потписи во повеќе општини во земјава, против, како што велат, изградбата на станови за бегалци, кои државата планира да ги прими на своја територија.
ЦИВИЛ Медиа неодамна направи и анкета меѓу граѓанките и граѓаните на Скопје на темата бегалци. Ниту еден од анкетираните граѓанки и граѓани на Скопје, кои пред камерата на ЦИВИЛ Медиа зборуваа за бегалците, не одговори дека чувствува некаква опасност од мигрантите кои ја користат Македонија како транзитна земја за да стигнат до Европа.
Мерсиха Смаиловиќ од здружението Легис вели дека стравот и паранојата се поттикнати од чисто политички причини, а со тие политички поени кои сакаат да ги добијат кај своето гасачко тело сејат ксенофобија, исламофобија и омраза.
Според Смаиловиќ, референдумот дефинитивно не смее да се одржи на ист ден со локалните избори затоа што голем дел од граѓаните кои се јасни во своите ставови ќе бидат исплашени да излезат на гласачките места и да гласаат на локалните избори, што е, исто така, нивно уставно загарантирано право.
„Граѓаните имаат право сами да ги кројат политиките на општината во која припаѓааат и дали тоа ќе биде преку референдум или, пак, локални избори, тоа право на граѓаните никој не може да го негира. Ние како Легис поддржуваме било какво референдумско изјаснување за било какво прашање. Во однос на бегалските кампови, мислам дека на сите ни е јасно, освен можеби на организаторите на кампањата, дека тоа е класичен спин, бидејќи јасна е одлуката на Владата дека во Македонија нема да се градат бегалски кампови“, изјави Смаиловиќ.
„Единствената цел на овие референдуми е, преку ксенофобичната хистерија против бегалците, да се внесат меѓуетнички и меѓуверски тензии во пресрет на локалните избори, да се наметнат национални теми, на сметка на локалните, како што тоа беше случај и на претходните локални избори во 2013. Не постои друг мотив. Ова е уште еден обид за спас од одговорноста, кревање на влогот, односно цената на кожата на оние за кои се водат истраги и судски процеси за сериозен криминал, корупција и изборни кражби.“ – изјави Џабир Дерала од ЦИВИЛ – Центар за слобода.
Како и во изминатите девет години, ЦИВИЛ продолжува со долгорочното набљудување на спроведувањето на изборите, како и на општествено-политичкиите процеси во целост, со особен акцент на состојбите на човековите права и слободи. На 45 дена пред одржувањето на локалните избори, организацијата испрати своевиден #Аларм до јавноста и институциите.
Маја Ивановска